Ebru sanatı, Osmanlı İmparatorluğu zamanında kitap kapakları ve iç kısmını süslemek amaçlı doğmuş süsleme sanatıdır. Çok eski zamanlardan günümüze kadar, usta çırak ilişkisi ile öğrenilmiştir.
Eski yazıtlara ve kaynaklara bakıldığında Ebru kelimesi, ab-ı ru( yüz suyu ) sözcüğünden türediği söylenmiştir. Fakat, uzmanlar Farsça?da bulutlu anlamına gelen ebri?den geldiğini kabul ederler. Ebru sanatı, su ve boyanın yarattığı harika bir kağıt sanatıdır ve çok dikkat ister. Çünkü, hatalarda düzenleme yapılamaz yani geri dönüş yoktur. Bu nedenle de çok özel bir sanat kabul edilir çok iyi el mahareti ister.
Ebru malzemeleri nelerdir?
Ebruda kağıt genellikle emici olmalıdır bu nedenle 1. hamur kağıt tercih edilir. Kitreadı verilen özel bir tutkal kullanılır. Anadolu?da yetişen dikenli bir bitkiden üretilen kitre, suyla karıştırılır. Tekne adı verilen ve içine kitre kullanılan kaplar yanında oksit kırmızı, siyah, oksit sarı ve lahur çiviti renk olarak kullanılır. Fırçalar, at kuyruğundan yapılmadır. Renklerin kitre üzerinde kalması için, boyanın içine öd atılır. Biz adı verilen büyük iğneler ile boyaya şekil verilir. Öncelikle tekneye kitreli su karışımı yapılır. 2 çorba kaşığı kitre, 2 litre su içinde 2 gün bekletilir. kitre bu sürede şişer. Daha sonra el ile yoğurularak suya tam karışması yapılmış olur. Hazırlanan su tülbent yardımıyla süzülür. Tekneye boşaltılır. İstenilen renk boya ezilir ve hafif su ile karıştırılır. Öd katılarak yaklaşık 1 ay kadar bekletilir. Boya öd asidi ile pişer. Ve kullanıma hazır hale gelir. Hazırlanan boyalar fırça yardımıyla kitreli suya damlatılır. Her fırça ile atışta farklı desen ve şekiller ortaya çıkar. Bu nedenle aynı resmi iki defa yapamazsınız. Kağıt tekneye serilir ve boyayı iyice çekmesi sağlanır. kağıt kurumaya bırakılır. Renklerin su ile dansı karşımıza harika resimler oluşturur.
Ebru bugün sahip çıkmamız gereken en önemli sanatlarımızdan... Biz de bu güzel sanatımıza sahip çıkıyor ve Ebru Sanatçısı Begüm Arıkonmaz Öztürk ile pazar söyleşimize başlıyoruz...
Enpolitik: Kendinizi bize tanıtır mısınız?
B. A. Ö. : 18 Ocak 1972'de Gölcük/KOCAELİ?n de doğdum. Ankara Üniversitesi'nin Leh Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden önlisans derecesi aldım. Üniversite yıllarında yoğunlaşan yağlıboya resim sevgim nedeniyle, Kemal Öğütücü, Melek Yüce ve Hızır Tepeyev ve Ufuk Buyurgan?ın resim derslerini izledim. Devlete ait bir kuruluşta üç yıl boyunca yağlıboya resim çalışmaları yaptım. Çok sayıda karma resim sergisine katıldım. Geleneksel sanatımız ebruya duyduğum ve zamanla artan aşk, 2001 yılında beni ebru sanatçısı Salih Elhan?dan ders almaya yöneltti. Yıllardır ebru aşkıyla yaşıyorum ve ilgi duyanlara bu aşkı aşılamaya çalışıyorum.
Ustadlar tarafından büyük bir aşk ile bu zamanlara gelmiş ve neslimiz ile daha da ileriye aktarılacak olan ebru sanatını sevgiyle Ebruhane?de öğretmeye çalışıyorum. Yurt içi ve yurt dışındaki koleksiyonlarda ebrularım bulunmaktadır. Geleneksel ebrudan ödün vermeden;belirli br dönem sayın hocam Timuçin Tanarslan?ın engin bilgilerinden de yararlandım. 2012 yılı itibariyle Kültür Bakanlığı Ebru sanatçısı unvanını almış bulunmaktayım.2012 yılında başladıgım Bilkent üniversitesi yurdundaki ebru eğitimime aralıksız 6 sezon devam ettim.
2009 Kültür Bakanlığının Sayın Bedia Altunbaş eşliğindeki 2 yıllık(600 saat) tezhip eğitimini bitirdim ve başarı belgesini almaya hak kazandım. 1 yıl Saliha Doğan hocamdan ders aldım. 2013 yılanda da sayın Müzeyyen Bilgiç hocamın tezhip derslerine katıldım ve 640 saatlik eğitimimi tamamladım. Halen Anadolu Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde öğrenimime devam etmekteyim. Yaşamımı eşim ve çocuklarımla birlikte Ankara?da sürdürmekteyim.
Enpolitik: Sizce ebru diyince size ne aklınıza neler geliyor? Yüreğiniz neler söylüyor?
B. A. Ö. : Kalbim acıdığında, yanıp kavrulduğunda konuşamıyorum. Çoğu zaman ağlayamıyorum da... Paylaşsam? Daha da acıyacak yaram, kanı durmayacak... Biliyorum? Sadece ve sadece sırdaşıma, dostuma anlatıyorum; Suya...
Ruhumu rahatlatacak renkleri seçiyorum önce.Yaşamak için çırpınan, hızlı hızlı atan minik bir kırlangıcın kalbini tutuyormuşum gibi Avuçlarımda; narince tutuyorum fırçamı. Başlıyorum serpmeye boyalarımı. Sanki gözümden akması gereken ama benim sadece içime akıtabildiğim göz yaşlarım düşüyor Tekneye, Büyüyor acımla beraber...
Bende büyüyorum. Acımın da, sevincimin de ebrusunu yapıyorum.
Tekne benim can yoldaşım, tekne benim ruhum. Her yaptığım ebru ne ilk ne de son acım, sevincim, hüznüm, umudum... Allah'ın bana hediyesi; bu kocaman yürek ve yaradana da yarattığına da duyduğum aşk... Bu yürek attıkça, bu beden nefes aldıkça renk renk ebrularım da olacak, rüyalarım da...
Enpolitik: Mükemmel ifadeler? Her sanatçının bir başlama hikayesi vardır. Peki siz ebruya nasıl başladınız?
B. A. Ö. : Bir sabah uyandım ve ben ebruya başlamak istiyorum dedim. İçten gelen bir sesti. etkileyen birşey olmamıştı sadece öğrenme isteğıyle uyandım o gun ilginçti. O zaman internet yok heryerde...Kurslar dersler yok...Arastırdım ve Kültür Bakanlığının dersleri vardı sadece ve son gunuydu gidip hemen kaydoldum...Harika geçen bir seneydi.
Enpolitik: Ebruyla uğrasmak sizce bir terapi gibi midir? Örnegin sinirli bir insanin ebruyla sakinleşebilir mi, siz öğrecilerinizde de olabilir hiç buna şahit oldunuz mu?
B. A. Ö : Ebru ,müthiş rahatlatan terapi niteliğinde olan bir sanat. Konsantre bozukluğu yaşan öğrencilerim de oldu. Aileleri ebru derslerinden sonra bu sorunla daha rahat başa çokabildiklerini soyledi. Çocuk renkler ile uğrasırken yoğunluğunu toplamayı öğreniyor ve bu durum derslerine de etki etti. Beyin ve kaslar arasındaki koordinede sorun olan bir öğrencim ise müthiş bir gelişme sağlamıştı. Bu gerçekten inanılmazdı. Gelini dahil herkes teşşekkür etti. Sinirliyken, üzüntülüyken kendinizi çok iyi hissetmenizi sağlayan bir sanattır ebru.
Enpolitik: Hangi tekniklerle ebru yapıyorsunuz?
B. A. Ö : Gelenekçi ebrucuyum ve tekniklerin hepsi de kendi sitemde yer alıyor. Ebru üzerine tezhip ve kaatı da son senelerde çok çalışıldı ve çok güzel duruyor.
Enpolitik: Son olarak eklemek istediğiniz birşey var mı?
B. A. Ö : Osmanlılar döneminde Ebru Sanatının icra edildiği evlere, odalara verilen ad idi EBRUHANE denilirmiş.
21.y.y?ın ebruhanesi de burda.. Toz boyaların, kitrenin nasıl hazırlanacağını, Ebru Sanatının inceliklerini öğreneceğiniz burda, tezhip ve hat sanatı ile iç içe olabileceğiniz huzur dolu bir ortamda keyifli çalışmalar yapabileceğiniz, dinlenirken kahve ve çay içip sanat kitapları okuyabileceğiniz Ebru,Tezhip ve hat sanatı Atölyemize herkesi bekleriz.
Enpolitik: Teşekkür ederiz bu güzel söyleşi için ... Başarılar diliyoruz..
B. A. Ö : Ben teşekkür ederim...
