SONBAHARIN KRALİÇESİ KASIMPATI
Batılıların Krizantem (Chrysanthemum), yâni altın çiçeği dediği kasımpatı, bizdeki adını çiçek açtığı aydan alır. Adına dâir Fransızlara âit bir hikâye de vardır. Crisan adında fakir bir genç, sevdiği kız için topladığı çiçeklerin arasına ?Crisan t?aime? (Crisan seni seviyor) yazılı kâğıt koyarmış.
Anavatanı Çin olan ve mîlâttan önceki yüzyıllarda yüz altmış kadar türü bulunan bu şark çiçeği, o kadar seviliyordu ki hakkında şiirler yazılıyor; hatta eski bir Çin şehri olan Chu-hsien ?kasımpatı şehri? mânâsına geliyordu. Bizde nasıl bir lâle devri var ise Çin?de de krizantem devri vardı. Daha sonra, Japonlar tarafından keşfedilen krizantem, hânedanın resmî mührü kabul edildi ve hânedan ?krizantem hânedanlığı? olarak anılmaya başlandı. Japonların, dokuzuncu ayın dokuzunda, bu millî çiçekleri için düzenledikleri ve ?mutluluk festivali? dedikleri özel günleri vardır.
17. yy?da Fransızların dikkatini çeken ve artık batı ülkelerinin bahçelerini süslemeye başlayan kasımpatının, bundan birkaç yüzyıl sonra Osmanlı bahçelerine girdiği zannediliyor. Zîrâ çiçeklerin târihlendirilmesinde kaynak olarak görülen klasik şiirimizde ve süsleme sanatlarımızda 19. yüzyıla kadar bahsine rastlanmaz. Şiirde ilk defa, Tevfik Fikret?in şiirinde krizantem olarak karşımıza çıkar.
Açılır sonbahar olunca ıyan
Krizantem içimde bir yaradır
Japonlarda mutluluğun, İtalya?da ölümün sembolü olan kasımpatı, bizim kültürümüzde ise çiçek üstatlarınca, 'kışı istikbâl eden çiçek' olarak övülür. Her açıdan zorluklarla dolu bir mevsimi karşılamanın ne anlamı olabilir ki? Belki zora dayanmak, tahammül etmek. Belki beyaza olan özlem, belki arkasından baharın geleceğini bilmek. Zahmette, rahmet aramak. Öyle ya bahar için lâzım olan su, kışın cömertliğine bağlıdır. Tabiatın arınması için soğuk ve kar lazımdır. Hadi bir de hüsn-i ta?lîl yapalım. Sevgiliye güzel bir bahar hazırlamak için toprağın altına çekilmek gerekir.
Bu günlerde sıkça rastlayacağınız kasımpatılara dikkatle bakın. Size neler söyleyecektir neler...
