Türkiye yine seferber oldu. Parasına sahip çıkıyor. Ülkenin dört bir yanından dövizini bozdur kampanyalarına destek hızla yükselirken ekonomi yönetimi de hızla Türk Lirası?nı özendirici tedbirleri hayata geçiriyor. Kamu ihalelerinde TL zorunluluğu başta olmak üzere önümüzdeki dönemde dolara yedi koldan satış baskısı oluşacak. 112 milyarı bulan vergi ve sigorta prim borcu yapılandırması sonrası vatandaşın yastık altında ve bankadaki dövizleri bozdurması, varlık barışından gelecek paranın hızla ekonomiye kazandırılması ile piyasada dövizde satış baskısını artırması bekleniyor. Ayrıca Rusya, Çin ve İran ile TL ile ticaretin artırılması, TMSF?nin tahsilatlarını TL ile yapacak olması ve AVM ve ofis kiralarında TL kullanımını özendirilmesi dövizin belini bükecek. İşte dövizin belini bükecek yedi hamle:
1) KAMU İHALELERİNE TL ARTIK ZORUNLU
Kamu ihalelerine yönelik Türk Lirası ve yabancı para ile ilgili çok sayıda yönetmelik ve tebliğde değişikliğe gidildi. Kamu İhale Kurumu?nun (KİK) ?Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik? ile ?Yabancı para birimi cinsinden teklif verilebilecek durumlarda ise ilk ilan veya davet tarihinde Resmi Gazete?de yayımlanan Merkez Bankası çapraz kuru üzerinden tekliflerin değerlendirilmesinde esas alınacak para birimine çevrilerek? ibaresi yürürlükten kaldırıldı. Yönetmelik değişikliğine göre istekliler teklifini gösteren fiyatlar ve bunların toplam tutarlarını Türk Lirası olarak verecek. Sözleşme konusu işin ödemelerinde TL kullanılacak. Benzer değişiklik ?Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde? yapıldı. Resmi Gazete?de yer alan düzenleme ile ?Kamu İhale Genel Tebliği?nde de dövizle ilgili cümlelerde ifade değişitliğine gidildi.
2) VARLIK BARIŞI ÇIKARMASI
Yurt dışındaki birikimlerin Türk ekonomisine kazandırılması amacıyla çıkarılan ?Varlık Barışı?nda Maliye tanıtım atağı başlıyor. 31 Aralık tarihinde bitecek başvuru süresi için Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) farklı ülkelerde tanıtım faaliyetleri yürütecek. Ekonomi yönetimi başvuruları yıl sonuna kadar devam edecek olan varlık barışı uygulamasından rekor miktarda başvuru bekliyor. Kaynaklar 100 milyar liralık beyanın üzerine çıkılabileceğini hesaplıyor.
3) RUSYA, ÇİN VE İRAN İLE TL TİCARETİ
Türk Lirası?nı özendirici döviz kullanımını azaltıcı çalışmalar kapsamında dış ticarette doları rafa kaldıracak adımlar atılıyor. Ekonomi Bakanlığı?nın çalışması ile milli para birimleri ticarette daha fazla kullanılacak. Öncelikli olarak Rusya ve İran gibi ihracat ve ithalatın fazla olduğu ülkelerle olan alışverişte TL?nin ağırlık kazanması için çalışma yürütülüyor. Bu kapsamda örneğin İran?dan alınan doğalgaz için TL üzerinden ödeme yapılırken, bu tutara karşılık İran?da Türkiye?den müteahhitlik veya farklı hizmetler alabilecek. Benzer bir uygulama Rusya, Çin ve Güney Kore ile de artırılacak. Hali hazırda İran?dan alınan petrol için ödemelerin kısıtlı bir tutarı milli para birimiyle yapılıyor. Tamamen sisteme geçilmesi için Merkez Bankası ile Ekonomi Bakanlığı yetkilileri taraflarla görüşme yürütüyor. Türkiye 2002 yılında dış ticaretini yüzde 0.6?sını TL ile yaparken bu oran 2016 yılının ilk 9 ayı itibarıyla yüzde 6.1?e yükseldi.
4) KİRALARDA DOLAR DEVRİ BİTTİ
Kamu yeni sözleşmeleri TL?ile yapmayı planlarken, vatandaşın ticari mukavelelerini de milli para üzerinden yapması özendirilecek. Örneğin AVM, rezidans ve ofislerde dolar cinsi kira bedeli yerine TL ile ödeme yapılması çağrısı yapılacak. Ekonomi yönetimi bu tarz ödemelerin milli para üzerinden yapılması için görüşmelerde bulunacak. AVM?lerde TL?ile kira ödemesi yapılmasının buralarda işletmesi olan firmalara da olumlu katkı sağlayacağı belirtiliyor.
5) SÖZLEŞMELER TL İLE ÖDENECEK
Devletin yaptığı 5 milyar doları bulan sözleşmelerde de revizyona gidiliyor. Alacağı dolarolarak öngören sözleşmelerin TL olarak ödenmesi imkanı sağlanıyor. Böylece örneğin devletten alınan bir ihalede taksitli ödeme var. Firmalar piyasaya gidip döviz alıp kamuya ödeme yapmak yerine elindeki TL ile ödemesini gerçekleştirebilecek. Öte yandan, Hükümet enerji, savunma, sağlık, ulaştırma başta olmak üzere yapacağı ihale ve mal alımlarında yerli üretimi destekleyici çalışmalarına yeni dönemde hız verecek. Dolar yerine TL ile ödemenin yapılacağı ihalelerin sayısı artacak. Türkiye?de farklı alanlarda 2023 yılına kadar 750 milyar dolarlık ihale ve yatırım yapılacağı hesaplanıyor. Yüzde 51 yerli üretim tercihinin sanayiciye büyük destek sağlayacağı belirtiliyor.
6) TMSF ALACAKLARINI TL İLE TAHSİL EDECEK
TMSF aldığı karar kapsamında yapılan satışlardan kaynaklı 2.5 milyar dolarlık alacağını Türk Lirası olarak tahsil edecek. Ekonomi yönetimi alınan kararlarla kısa vadeli tedbirler sayesinde 10 milyar dolarlık bir dövizde rahatlama olacağını hesaplıyor.
7) DÖVİZE, 112 MİLYARLIK DARBE
112 milyar TL?yi bulan vergi ve prim borç yapılandırması için vatandaş ve şirketlerin yastık altı birikimlerini ekonomiye kazandıracağı hesaplanıyor. Bu kapsamda hem yastık altındaki Dolarekonomiye kazandırılması hem de bankalardaki döviz tevdiat hesaplarının bozdurulması bekleniyor.
