ABD ve Rusya arasında, dün akşam Başkan Barack Obama'nın kararını açıklamasıyla fırtına koptu. Obama'nın 35 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı, dünya gündemini değiştirdi.
Moskova, diplomatlarını istenmeyen adam ilan eden ABD'ye misilleme yapmaya hazırlanıyor. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, verecekleri yanıtın Washington'ı ciddi şekilde rahatsız edeceğini söyledi.
Yanıtın mütekabiliyet esasına göre olacağını aktaran Peskov, yanıt için Donald Trump'ın başkan olmasını bekleyebileceklerini belirtti. Peskov, 'İki ülke ilişkilerini tahrip edecek böyle bir kararın yakında görevinden ayrılacak Beyaz Saray yönetimi tarafından alınması şaşkınlık oluşturuyor. Bu kararı uluslararası hukuk açısından gayrimeşru görüyoruz' dedi.
BUGÜN AÇIKLANIYOR
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova ise, Moskova'nın alacağı önlemlerle ilgili bugün resmi açıklama yapılacağını Facebook hesabından duyurdu. Moskova'ya göre, sınır dışı kararı Obama yönetiminin saldırgan dış politika izlediğinin kanıtı.
'OBAMA KÖPRÜLERİ YAKMAYA ÇALIŞIYOR'
Moskova'da birçok politikacı Obama'nın kararına tepkili. Rusya Parlamentosu'nun üst kanadı Federasyon Konseyi Dış İlişkiler Komitesi Başkan Yardımcısı Vladimir Cabarov, 'Obama'nın son olarak yapabileceği her şey bu. Görevinden ayrılacak ABD lideri bu şekilde tüm köprüleri yakmaya çalışıyor. Obama Rusya'nın hafızasında iyi izler bırakmadı. 8 yılda ilişkilerimizde tek bir olumlu adım atmadı' dedi. Rus siyasetçi, 'Amerikan Büyükelçiliği?nde ve görünüşe göre konsoloslukta temizleme olacak' ifadesini kullandı.
Duma Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Leonid Slutskiy'ye göre ise, alınan karar gerçek bir paranoya belirtisi.
Duma Dış İlişkiler Komitesi Başkan Yardımcısı Aleksey Çepa da, 'Bu gerçekten çok endişe verici bir haber. Tüm bunlar, Obama ekibinin can çekişmesini andırıyor' dedi.
72 SAAT SÜRELERİ VAR
ABD Başkanı Obama, söz konusu sınır dışı kararını Rusya'nın bilgisayar korsanlığı yoluyla başkanlık seçimlerine müdahale ettiği iddiaları nedeniyle aldı. Rusya'nın Washington Büyükelçiliği ve San Fransisco Konsolosluğu'nda çalışan diplomatlar 'persona non grata-istenmeyen adam' ilan edildi ve aileleriyle birlikte ülkeyi terk etmeleri için 72 saat süre verildi.
Başkan Obama, kararla ilgili şu açıklamayı yaptı:
'Bu eylemler, Rusya'nın agresif faaliyetlerine verdiğimiz tepkinin tamamı değildir. Bazılarını kamuya açıklamayacağımız bir şekilde, belirlediğimiz zaman ve yerde çeşitli eylemlerde bulunmaya devam edeceğiz.
Rusya'yı yaptıklarından sorumlu tutmanın yanında, ABD ve dostları ve dünya genelindeki müttefikleri Rusya'nın oturmuş uluslararası davranış normlarını baltalamaya ve demokratik yönetime müdahale etme çabalarına karşı birlikte çalışmalılar. Bu amaçla yönetimim, önümüzdeki günlerde Rusya'nın seçimlerimize müdahale etme çabaları ve önceki seçimlerdeki seçim döngüsü ile ilgili kötü niyetli siber faaliyetleri hakkında Kongre'ye bir rapor sunacak.'
CUMHURİYETÇİLER DESTEK VERDİ
Obama'nın hamlesine Cumhuriyetçi politikacılardan da destek geldi. ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Cumhuriyetçi Paul Ryan, kararının 'gecikmiş' bir adım olduğunu belirtti. Ryan, 'Her ne kadar yönetiminin bugünkü adımı gecikmiş bir adım olsa da Rusya karşısındaki 8 yıllık başarısız politikaya son vermek için yerinde bir karar olmuştur' ifadesini kullandı.
Cumhuriyetçi Partinin önde gelen siyasetçilerinden Arizona Senatörü John McCain ve Güney Carolina Senatörü Lindsey Graham da destek veren isimlerden. İkilinin ortak açıklamasında, 'Obama yönetimi tarafından bugün açıklanan misilleme kararları çok gecikti ancak nihayetinde Rusya'nın Amerikan demokrasisine yönelik pişkin saldırı için ufak bir ceza oldu. Yeni Kongre'de Rusya'ya yönelik daha güçlü yaptırım girişimlerinin öncülüğünü yapma niyetindeyiz' denildi.
Demokrat Senatör Charles Schumer ise açıklamasında, yeni yönetime yaptırımları zayıflatmaması çağrısında bulundu. Schumer, 'Seçim kampanyası ve geçiş sürecinde Rusya'ya aşırı yakın duran Trump yönetiminin mevcut rejimimizi veya yeni yaptırımları zayıflatmayı bir saniye bile düşünmemesini umuyorum' yorumunu yaptı.
TRUMP İNANMIYOR
Obama, Demokrat başkan adayı Hillary Clinton'ın seçim kampanyasına yönelik siber saldırıların arkasında Rusya'nın olduğu iddiaları karşısında harekete geçileceğini daha önce söylemişti. Obama ayrıca Rusya'nın faaliyetlerini tüm Amerikalıları telaşlandırması gerektiğini belirtmişti.
Rusya'nın siber saldırı düzenlediğine inanmayan ABD'nin yeni başkanı Trump ise, görevi devraldığında istihbarat yetkilileriyle konuyu ele alacağını açıklamıştı.
2001'DEN BU YANA EN BÜYÜK SINIR DIŞI
Sınır dışı adımı, 2001 yılından bu yana Washington'ın en büyük diplomatik sınır dışı kararı olarak kayıtlara geçti.
Cumhuriyetçi Başkan Ronald Reagan, 1986 yılında Sovyetler Birliği'nin ABD'deki istihbarat kapasitesini düşürmek için 75 Rus diplomatı sınır etmişti. Bu hamle, iki ülke arasında son 30 yılın en büyük diplomatik sınır dışı kararı oldu.
George W. Bush yönetimi ise, 2001 yılında ABD'li bir FBI ajanının 1985 yılından beri Sovyetler Birliği ve Rusya Federasyonu için ajanlık yaptığının ortaya çıkması üzerine, ajanla ilişkisi olduğu düşünülen 50 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı aldı. Bu karar, ABD medyasında Rus-Amerikan ilişkilerinde Soğuk Savaş dönemine dönüldüğü yorumlarını beraberinde getirdi.
Obama son olarak mayıs ayında iki Rus diplomatı sınır dışı etmişti.
Diplomatların sınır dışı edilmesi, bir ülkenin gönderen ülkeye karşı aldığı bazı tedbir veya o ülkenin bir davranışına karşılık verdiği diplomatik bir tepki olarak görülüyor. Söz konusu işlemler, Avusturya'nın başkenti Viyana'da 1961 yılında imzalanan Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi gereğince yapılıyor. Diplomatların bulundukları ülkede dokunulmazlık gibi haklarının çerçevesini çizen sözleşme, bir ülkenin istediği takdirde bir diplomatı sınır dışı etme hakkını da saklı tutuyor.