Oruç; islâmın beş şartından birisidir. Oruç; niyet ederek tan yerinin ağarmaya başlamasından (imsak vaktinden) itibaren güneş batıncaya kadar yememek, içmemek ve cinsel ilişkiden uzak durmak suretiyle yerine getirilen bir ibadettir. İnsanlar oruç ibadetini yerine getirirken normal hayatına devam etmek zorundadırlar. Egzersiz yapmak da bunlardan birisidir.
Ramazan ayının yaz dönemine gelmesi nedeni ile açlık süresinin uzaması, yüksek hava sıcaklığı ve nem vücudumuzun oruçtan etkilenmesi kaçınılmazdır. Buna rağmen ramazan süresince daha önce yapılan egzersizlere devam etmekte sağlık sorunu yoksa sakınca yoktur. Ramazan sürecince hangi spor dalıyla uğraşılırsa uğraşılsın mineral ve su kayıpları yaşanacaktır. Aslında oruç tutulmayan dönemle karşılaştırılınca oruç tutulan dönemde egzersizde oluşan bu kayıpların miktarı açısından ciddi bir farklılık yoktur. Tek ve önemli farklılık oruç tutulan dönemde bu kayıpların hemen yerine konma şansının olmamasıdır. Bu da vücudun zayıf düşmesine neden olabilir.
Kişinin Ramazan ayı süresince daha önce hiç yapmamış olduğu bir spora yönelmesi çok doğru bir davranış değil. Çünkü kişinin vücudu o spora alışkın değildir ve zorlanır. O yüzden yeni bir spora başlamak isteyenler bunu Ramazan ayı sonrasına ertelemeliler ya da bir spor uzmanı denetiminde kontrollü spor yapabilir. Ama yürüyüş tarzı bir spor yapmakta hiçbir sakınca yok. Yani kısacası kişi, daha önceden yaptığı bir sporu oruç süresince çok rahatlıkla sürdürebilir.
Ramazan öncesi sağlıklı yaşam için düzenli spor yapıp, ramazan boyunca spor yapmak bırakılırsa genel fizik kondisyonda yüzde 30'a varan kayıplar ortaya çıkar. Ramazandan sonra kişinin bir aylık bu açığı kapatıp, eski haline dönmesi en az 5-6 haftalık bir süreci alır. Bu nedenle ramazan süresince spor alışkanlıklarını devam ettirmekte fayda vardır. Fakat bu kişiler vücudun uyum kolaylığı açısından ramazanın ilk günleri aktivitelerin süresi ve şiddetinde bir miktar azaltma yapılabilir Sağlıklı yaşam için spor yapanlara önerilebilecek en kolay ve en az riskli aktiviteler; İftar öncesi veya iftarı takip eden saatlerde (1-2 saat sonra) yapılacak yürüyüşler sağlıklı yaşam için en kolay ve ideal olanıdır. Bu dönemlerde yapılacak sporun ardından su içilip, yemek yenilebileceği için aç karına egzersiz yapmanın olumsuz etkileri en az hissedilecektir. Eğer iftar yemeğinin ardından aktivite yapılacak ise iftarda fazla yağlı, sindirimi zor besinler tercih edilmemeli ve spor için yemeğin üstünden 1-2 saat geçmesi beklenilmelidir. Aktiviteyi takiben de tekrar hafif şeyler yenilebilir. İftar öğünün ara öğün ile bölünmesi, hem iftarı takiben yapılan egzersizde oluşabilecek olası olumsuzlukları engeller hem de metabolizma ve sindirim sistemi açısından daha ideal olur.
Profesyonel (üst düzey antrenman yapan) sporcular açısından ramazanın ilk birkaç günü dışında genellikle böyle bir sıkıntı söz konusu değildir. Ramazan süresince hangi saatlerde antrenman/fiziksel aktivite yapmak daha uygun olur? Antrenman veya yarışma sonrası vücudun kaybettiklerinin yerine konması bir sonraki antrenman için önemlidir. Oruç tutan sporcularda diğer önemli bir farklılık da egzersiz sonrası yenilenme (rejenerasyon süreçleri) için yaşanmaktadır. Egzersizi takiben hızlı bir toparlanma için boşalan karbonhidrat (şeker) depolarının doldurulması, sıvı-mineral kayıplarının yerine konması, hücre yenilenmesi (özellikle kas) için protein gereksinimin ivedilikle karşılanması gerekmektedir. Egzersizi gün içi erken saatlerde yapan oruç tutan sporcular kaybedilenleri yerine koymak için iftarı beklemek zorunda olduğu için vücudun yenilenme süreci olumsuz etkilenmektedir. Dolayısı ile antrenmanların iftar saatine yakın (birkaç saat öncesine) alınması bu olumsuzluğu azaltacaktır. Bu anlamda iftar yemeği karbonhidrat ve proteinden zengin (özellikle ağırlık çalışması yapıldı ise) olmalı ve iftarı takiben yeterli sıvı alınmalıdır. Özellikle sahurda alınacak sıvı ve karbonhidrat miktarı devam edecek günü karşılayacak nitelikte olmalıdır.
Kaynaklar
Gür H. Ramazan, Oruç ve Spor.http://www. Spor hekimligi. Com / oruc ve spor.php
Asma A., Hamdi C., Nizar S. and Karim C., ?Ramadan Fasting and Sport Performance?https://www.esciencecentral.org/ebooks
Akgün, N. ?Egzersiz ve Spor Fizyolojisi? II. Cilt (1996), Ege Üniversitesi Basımevi-İzmir.
C. Açıkada, E. Ergen, Bilim ve Spor (1990) Büro-Tek Ofset Matbaacılık
