Başta Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan olmak üzere bazı Arap ülkeleri tarafından kuşatma altına alınan Katar, geçtiğimiz günlerde açıkladığı yeni enerji planıyla, baskılara karşı direniş göstereceğinin mesajını verdi. Söz konusu hamle, Katar'ın, uzun yıllar boyunca dünyanın en büyük LNG ihracatçısı olmasını sağlayacak.
Katar Petrol Şirketi (QP) Üst Yöneticisi ve Katar Gaz Şirketi (Qatargas) Yönetim Kurulu Başkanı Saad Şeride el-Kabi, geçtiğimiz günlerde düzenlenen bir basın toplantısında Katar'ın LNG üretim kapasitesini 5-7 yıl içinde yüzde 30 artırarak yıllık 77 milyon tondan, 100 milyon tona çıkaracaklarını açıkladı. Bu duyuru, Katar'ın ambargoda lider olan Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin baskısı altına girmediği yönünde bir adım olarak değerlendiriliyor. Doha yönetiminin bu hamlesi LNG üretimi maliyeti yüksek olan üretici ülkeler üzerinde baskı oluştururken, Katar'ın pazar payı mücadelesine devam ettiğini de gösteriyor.
Katar'ın geleceğe yönelik planlarını politik baskı sebebiyle öne çekmesi ablukacı ülkeler tarafından beklenmeyen bir hamleydi. Bu hamle Katar'ın kararlılığını bildirmek ve kuşatma devam ederse, darbeyi yumuşatmaya yardımcı olmak için daha fazla gelir elde etmesini sağlayacak.
Avustralya-ABD-Katar arasında enerji mücadelesi yaşanacak
Katar, bu yılın başında LNG üretimini 15 milyon ton artıracağını açıklamıştı. Ancak son gelişmelerle kuzey sahasında yeni enerji çalışmaları ile yıllık üretimini, 77 milyon tondan dünya rekoru kabul edilen 100 milyon tona yükseltecek.
Doha'nın, Riyad ve müttefiklerinin taleplerini reddeden açıklaması gözardı edilse de, Katar'ın LNG konusunda güç kullanacağı açıkça anlaşıldı. Katar 24 Haziran'da, 'gerçekçi ve mantıklı olmadığı' gerekçesiyle 4 Arap ülkesinin taleplerini reddetti. 4 Temmuz'da ise LNG üretimini yüzde 30 artıracağını açıkladı. Katar'ın küresel boyuttaki kartını masaya koyması özellikle önümüzdeki iki yılda dünyanın en büyük LNG tedarikçisi olmayı planlayan Avusturalya başta olmak üzere ABD ve enerji alanında mücadele veren diğer ülkelerin planlarını bozdu.
Ayrıca Trump yönetimi ihracatı zorladığı için ABD'nin LNG üretimini artırarak 2020 yılında dünyanın üçüncü büyük LNG ihracatçısı olması bekleniyordu. Ancak Kuzey Sahası'nda ve ABD'deki fracking'le karşılaştırıldığında sıvılaştırma maliyetinin Katar'a göre daha yüksek olması, bu mücadelede Katar'ı avantajlı konuma getiriyor. Hamle, Doha'nın özellikle LNG ihracatının üçte ikisi için hedef olan Asya'da, LNG talebi artan ülkelerde pazar payı kazanmasını sağlayacak. Diğer yandan ABD'de LNG üretimi oranının, yüksek maliyet ve petrol piyasalarındaki rekabet nedeniyle önümüzdeki dönemlerde sınırlanacağı düşünülüyor.
Ablukaya alınan Katar, finansman oluşturacak şartları sağlamak için yatırımlara başladı. Devlete ait RasGas ve Qatargas tarafından işletilen 13 sıvılaştırma trenlerinden biri olan 'RasGas Train 6' gibi projeler başladı. Uzmanlar Katar gazı için ufukta görünen tek riskin; uzun vadeli LNG alıcıları bulması olduğunu ifade ediyor. Ancak dünyada artan LNG talebi de göz ardı edilmemeli.
Asya enerji pazarını ele geçirme savaşı
Riyad ve Abu Dhabi, Katar'a yapılan yatırımları önlemek için; Royal Dutch Shell, Total ve ExxonMobil gibi Uluslararası Petrol Şirketleri'ni (IOCs) devreye sokmaya çalışsa da, dünya devleri Körfez'de yaşanan gerilimde tarafsız kalmayı tercih ediyor. Aksine LNG genişlemesi kararı, Katar'ın büyük petrol şirketleri ile olan bağlarını güçlendirirken, krize rağmen Doha'nın muslukları açabileceğini alıcılara işaret ediyor.
LNG'nin, petrolden daha temiz bir yakıt olarak kabul edilmesi, Çin, Hindistan ve Güney Kore gibi büyük ekonomilerin kirliliği azaltmak için gaza olan talebin artmasını sağlıyor. Katar'a karşı tavır alan Suudi Arabistan ve BAE gibi petrol üreticisi ülkeler, Doha'nın çıktısına uymak ve pazarlarını garantiye almak için önümüzdeki süreçte de çeşitli yollarla mücadele edecek.
OPEC'e göre petrol, Suudi Arabistan'ın GSYİH'sinin yüzde 50'sini, ihracat gelirlerinin yüzde 85'ini oluşturuyor. Katar'ın Asya pazarındaki enerji pastasındann büyük dilimi alma ihtimali Riyad'ı endişelendiriyor. Öte yandan Aralık 2016'da Rusya, dünyanın en büyük petrol üreticisi olan Suudi Arabistan'ı geçti. Moskova, dünyanın en büyük petrol ithalatçısı ve üçüncü büyük LNG ithalatçısı olan Çin'deki pazar payını da genişletiyor.
Uzmanlar Suudi Arabistan'ın bu savaşta, pazarın geri kalanını Katar'a kaptıracağını düşünüyor. Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Katarlı Enerji Uzmanı Naser Tamimi, 'Katar, gaza yoğunlaşıyor. Petrol bağımlılığından dolayı Suudilerin Katar'dan daha fazla kaybedeceğini düşünüyorum' şeklinde konuştu.
KAYNAKSTAR
