Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2017 yılı Temmuz ayı aylık fiyat gelişmeleri raporunu açıkladı.
Rapora göre, Temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde 0,15 oranında arttı ve yıllık enflasyon 1,11 puan düşerek yüzde 9,79 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları yaklaşık 0,4?er puan artarak sırasıyla yüzde 9,46 ve 9,60 oranında gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda ve alkol tütün gruplarının katkısının sırasıyla 0,93 ve 0,36 puan azaldığı; hizmet, temel mal ve enerji gruplarından gelen katkının ise yaklaşık 0,1?er puan arttığı görüldü.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, giyim fiyatlarındaki yöntem değişikliği etkisi dikkate alınarak Haziran ayında iyileştiği değerlendirilen ana eğilimde Temmuz ayında sınırlı bir yükseliş gözlendi. Bu dönemde, ana eğilim temel mallarda artış gösterirken hizmet grubunda yüksek seviyesini korudu.
Temmuz ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 1,26 oranında arttı, grup yıllık enflasyonu 0,20 puan yükselerek yüzde 9,38 oldu. Bu dönemde haberleşme dışındaki gruplarda yıllık enflasyon yükseldi, mevsimsellikten arındırılmış aylık fiyat artışı ise son aylara kıyasla önemli ölçüde hızlandı. Ulaştırma grubunda fiyatlar, belediyeler tarafından sunulan ulaştırma hizmetleri (vapur, belediye otobüsü, metro) ile şehirlerarası yolcu taşımacılığına bağlı olarak yükseldi. Gıda fiyatlarından önemli ölçüde etkilenen lokanta-otel grubu, aylık bazda yüzde 1,75 ile endeks tarihindeki en yüksek Temmuz ayı artışını kaydetti. Diğer yandan, diğer hizmetler grubu fiyatları paket tur ve kişisel ulaştırma araçlarının bakım ve onarımı ile eğitim hizmetlerine bağlı olarak artış gösterdi.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Temmuz ayında 0,66 puan artarak yüzde 9,86 oldu. Bu dönemde tüm alt gruplarda yıllık enflasyon yükseldi, fiyatlar üzerinde gerek yakın dönem gerekse geçmiş döviz kuru gelişmelerinin etkisi hissedildi. Dayanıklı mal grubu fiyatları otomobil ve ev aletleri öncülüğünde yükselirken, giyim grubunda mevsim ortalamalarından daha düşük bir indirim gözlendi. Giyim ve dayanıklı dışında kalan temel mallarda aylık fiyat artışları yavaşladı, ancak kişisel bakımda kullanılan aletler, otomobil yedek parça-aksesuarları ve ev ile ilgili alet ve gereçler gibi ithal bileşeni yüksek ürünlerde güçlü fiyat artışları dikkat çekti.
Enerji fiyatları son dört aydaki düşüş eğiliminin ardından Temmuz ayında yüzde 0,11 oranında arttı. Uluslararası petrol fiyatlarının ve Türk lirasının yakın dönemdeki seyrine bağlı olarak bu dönemde akaryakıt fiyatları sınırlı bir oranda yükseldi. Böylelikle, enerji grubu yıllık enflasyonu düşük bazın da etkisiyle 0,56 puan artarak yüzde 8,12 oldu. Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu, temelde işlenmemiş gıda fiyatlarına bağlı olarak 4,27 puan geriledi ve yüzde 10,07 oldu. İşlenmemiş gıda yıllık enflasyonu taze meyve ve sebzedeki baz etkisi ile kırmızı et enflasyonunda gözlenen yavaşlama sonucunda yüzde 11,39?a geriledi. Bu dönemde, grup fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış olarak da gerilediği izlendi.
Öte yandan, işlenmiş gıda fiyatları aylık bazda yüksek bir oranda (yüzde 1,03) artmış, grup yıllık enflasyonu yükseldi. Bu grupta fiyat artışlarının alt gruplar geneline yayıldığı görülürken; özellikle tahıllar, işlenmiş et ürünleri, çay ve şeker gibi alt kalemlerdeki gelişmeler öne çıktı. İşlenmiş et ürünlerinde kırmızı et fiyatlarındaki birikimli artışların; çay grubundaki artışta ise Haziran ayında yaş çay alım fiyatında kaydedilen yüzde 13?lük artışın etkisi hissedildi. Özetle, Temmuz ayında gıda enflasyonundaki yavaşlama büyük ölçüde işlenmemiş gıda fiyatlarından kaynaklanırken, taze meyve-sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüksek seviyesini korudu.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Temmuz ayında yüzde 0,72 oranında arttı, yıllık enflasyon 0,58 puan yükselerek yüzde 15,45 olarak gerçekleşti. Bu artışta, yakın dönem döviz kuru ve uluslararası emtia fiyatlarındaki gelişmeler belirleyici oldu. Yıllık enflasyon imalat sanayisinde yüzde 17,37?ye, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde yüzde 14,34?e ulaştı. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi sınırlı bir oranda yükseldi.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Temmuz ayında fiyatlar dayanıklı tüketim malları ve enerji gruplarında gerilerken diğer alt gruplarda yükseldi. Sermaye mallarında gözlenen yüksek fiyat artışında motorlu kara taşıtları, makineler ve metal yapı ürünleri; ara malı fiyatlarındaki artışta ise demir-çelik, çimento ile kağıt-mukavva ürünleri öne çıktı. Bu dönemde, dayanıksız tüketim malı fiyatlarındaki artışta et ve tekstil ürünleri belirleyici olurken, dayanıklı tüketim malı fiyatları mobilya kaynaklı olarak geriledi. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar bir önceki aya kıyasla arttı ve güçlü seyrini korudu.