Osmanlı arşivlerinde yer alan bir belgeye göre, Mescid-i Nebevi, Osmanlı padişahı 2. Abdülhamid döneminde ziyaretçilere kolaylık sağlanması için ampulün icadından kısa süre sonra 1908'de elektrikle aydınlatılmaya başlanmış.
Yedikıta Tarih ve Kültür dergisinin son sayısında tarihçi yazar Hacı Mehmet Özbek tarafından kaleme alınan, 'Mescid-i Nebevi İlk Defa Elektrikle Aydınlatıldı' isimli makaleye göre, Medine'deki Mescid-i Nebevi 20. yüzyılın hemen başında elektrikle aydınlatılmaya başlandı. Makalede ayrıca, aydınlatmada kullanılan ilk ampullerinden birinin orijinal fotoğrafı ve Medine-i Münevvere Muhafızlığı tarafından Sultan İkinci Abdülhamid Han?a gönderilen telgrafın vesikası da yer aldı.
Özbek, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Medine'nin ilk zamanlarda hurma dallarının demet şeklinde bir araya getirilip yakılmasıyla aydınlatıldığını söyledi.
Daha sonra ise Temim Ed-Dari'nin Suriye'den kandil ve yağ getirerek, aydınlatma işini yürüttüğünü anlatan Özbek, 'Kendisi bu hareketiyle Peygamber Efendimiz?den hayır dua almış. Suriye?den gelen yağ ve kandilin çok beğenilmesi üzerine Mescid-i Nebevi?nin aydınlatılması işi Temim Ed-Dari?nin kölesi tarafından üstlenilmiş. Daha sonra da Hazreti Ömer zamanında Harem-i Şerif?e büyük kandiller asılarak, buhurdanlıklar yerleştirilmiş. Sonraki zamanlarda ise mum, fener ve meşale için devlet bütçesinden ödenek ayrılmış.' dedi.
Önce demiryolu sonra elektrik getirilmiş
Özbek, Osmanlı Devleti'nin hac ve umre yapmak için kutsal toprakları ziyarete gidenlere her zaman kolaylıklar sunmaya çalıştığını dile getirerek, şöyle devam etti:
'Devletin son zamanlarında dahi bunu devam ettiren Sultan İkinci Abdülhamid Han, 1908 yılında İstanbul'dan Medine?ye demir yolu döşeterek, ulaşım sorununu çözmüş. Padişah, aynı sene Medine halkı için elektrik sisteminin kurulması emrini vermiş. Bu emir kapsamında, yine Sultan İkinci Abdülhamid Han?ın inşasını başlattığı Hicaz Demiryolu?nun açıldığı sene olan 1908'de Mescid-i Nebevi?de ziyaretçiler için büyük bir kolaylık daha sağlanmış ve bu mukaddes mekan ilk defa elektrikle aydınlatılmış.'
Temel atma törenine binler katılmış
Bu durumun, o yıllardaki şartlar dikkate alındığında büyük bir hizmet olduğunu dile getiren Özbek, söz konusu aydınlatma için kurulan elektrik binasının temel atma merasimine şehrin ileri gelenleri, seyyidler, alimlerin de bulunduğu binlerce kişinin katıldığı bilgisini verdi.
Özbek, Medine-i Münevvere Muhafızlığı tarafından merasim hakkında Sultan Abdülhamid Han?a bilgilendirme ve teşekkür mektubu gönderildiğini de ifade etti.
Hacı Mehmet Özbek, söz konusu mektupta şunların yazıldığını aktardı:
'Sadrazam hazretlerinin yüce makamına. Medine-i Münevvere Harem-i Şerifi?nin elektrikle aydınlatılması padişah hazretlerinin emir ve fermanı icabı olduğundan ihtiyaç duyulan personel ile alet-edevat için kullanılacak binanın Darü?l-Bizafiye mevkiinde ilk hazırlıklarının yapıldığı ifade edilmiştir. Muharremin onuncu günü hicaz demiryolu inşaat ve muamelat nazırı Müşir Kazım Paşa ile sancak ileri gelenleri, seyyidler, alimler ve binlerce ahali hazır oldukları halde temel atma merasimi icra olunmuştur. Bu vesile ile de oradakiler tarafından halife hazretleri için tekrar tekrar dualar edilmiştir. Bu konular hakkında bilgi veren, Medine-i Münevvere Muhafızlığı?ndan alınan telgraf incelemeniz için ekte takdim kılınmıştır.'
