Azerbaycan kökenli akademisyen yazarımız Prof.Dr. Aygün Attar köşesinde bu tarihi anı yazdı.
İşte Attar'ın o yazısı...
Bakü-Tiflis-Kars Demir İpekyolu?nun bugün Azerbaycan?da açılışı yapıldı.
Yüzyılın en önemli projesi, Asya ile Avrupa arasında yüzyıllar önceden varlık gösteren bir güzergahta yani kadim İpek Yolu, demir ağlarla yeniden kullanıma açılıyor.
Ev sahibi Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile birlikte açılış merasimine Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan?dan misafir devlet yöneticileri ve Gürcistan Başbakanı iştirak ediyorlar.
Bakü -Tiflis -Kars Demir İpek Yolu?nun toplam uzunluğu yaklaşık 840 kilometredir.
Proje yetkilileri tarafından yapılan açıklamaya göre demiryolu ile ilk yılda bir milyondan fazla yolcu ve altı buçuk milyon ton yük, orta vadede ise üç buçuk milyon yolcu ve elli milyon ton yük taşınması planlanmıştır.
Türkiye, Gürcistan, Kazakistan?ın içinde yer aldığı ve ileride Aktau - Bakü hattının devreye girmesiyle Çin?den Avrupa?ya taşıma hizmetlerinin gerçekleşeceği yüzyılın dev projesinin baş sermayedarı Azerbaycan?dır. Pekin?deki ilk istasyonundan hareketle Londra?daki son durağa kadim İpek Yolu güzergâhını takip eden yolculuk toplam 15 gün sürüyor. Dünyaca ehemmiyetli bir layihaya imza atmış olan Can Azerbaycan başta olmakla tüm proje iştirakçisi ülkeleri tebrik ediyorum.
Derbeder ruhumun Turan coğrafyasına mütemadiyen yaptığı özgür seyahatleri ile kalbimde iz bırakan, dedelerimizin kervan yolculukları ile geçtiği o yerlerden trenle geçmek muhteşem bir duygu olmalı ve en kısa zamanda bunu gerçekleştirmek isteğimi bir tarafa bırakacak olursak, pragmatik bakış açısından işin siyasi ve ekonomik yönleri üzerinde durmakta fayda var.
İlham Aliyev?in inkâr edilmez diplomatik başarısı olan, Azerbaycan?ın bölgedeki jeopolitik önemini artıran demiryolu, Asya?yı Avrupa ile birleştiren en kısa ve aynı zamanda en tehlikesiz nakliye koridorudur. Ortadoğu?da yaşanan ve her geçen gün yalnızca bölgenin değil dünyanın kaderini değiştirecek olayların yaşandığı bir dönemde, üzerinde satranç oynanılan coğrafyada Azerbaycan ciddi bir hamle yaptı; Bakü-Tiflis-Kars Demir İpek Yolu projesi ile İlham Aliyev büyük risk alarak tam on yıl boyunca her türlü engel ve zorluklara rağmen ısrarcı oldu ve Türkiye-Gürcistan işbirliği ile başardı?
Tarihi proje ile tarih yazanlara selam, Azerbaycan Devlet Başkanı Aliyev?e helal olsun.
Avrupa ile Asya?yı birleştirme yani bu iki kıtayı müşterek zeminde ortak çıkarlar için buluşturma olgusu Avrasyacılık felsefesidir. Hoş, güzelim ülkemde Avrasyacılık felsefesi Dugin ve Perinçek?le özleştirilmiş durumda oysa yüzyılın başlarında klasik Avrasyacılık felsefesine emek veren N.S.Trubetskoy , R.O.Yakobson ,P.N.Savitskiy P.P.Suvuçinskiy ,G.V. Florovskiy,G.V.Vernadskiy, N.N.Alekseyev, V.N.İlyin, Prens D.Sviatopolk-Mirskiy gibi düşünürlerden sonraki en etkin isim Lev Gumilyov?dur.
Gumilyov teorisinin ana fikirleri, Avrasyacılık idealizminin gelişmesini sağlayan ?pasiyonarlık? teorisidir. Türk bir annenin evladı olan Gumilyov?un Avrasyacılık düşüncesinde eşitlik vurgusu esası oluşturan temeldir. Başka bir deyimle, Avrupa kıtasıyla işbirliğinde Asya?nın etken unsuru olan Türklüğün savrulmadan duruş getirebilmesini savunur.
Gumilyov?un felsefi halefi Perestroyka sonrasında ilk Rusya Müslümanları partisini kuran, tek başına bir orduya yetecek kadar yaşadığı ülkede Türklüğe hizmet eden sağlığında kıymetini bilmediğimiz, Avrasyacılığı etno-siyasi ve iktisadi sosyolojik açıdan bölgesel partnerlerin hareket serbestisi arenası olarak gören rahmetli Haydar Camal?ın çömezidir Dugin. Oysa kilise cemaatinin önderi Dugin?in neredeyse kahraman olarak takdim edildiği ülkemizde hayatını Türk-İslam felsefesine adayan, Tanrı Dağları?nın eteklerine defnedilmesini vasiyet eden rahmetli Haydar Camal?ı tanıyanların sayısı bir elin parmaklarını geçmez.
Konuya dönecek olursak;
Topraklarının yüzde yirmisi Ermenistan tarafından işgal edilmiş ve Batı dünyasının işgalciyi himaye ettiği gerçeğinden yola çıkarak Devlet Başkanı Aliyev, Azerbaycan ?ı farklı açıdan farklı meraklar için cazibe merkezine dönüştüren politik platformlar oluşturdu.
Yani Gumilyov?un nazariyesini pratiğe dönüştürme eylemini gerçekleştirdi.
Aliyev, uluslararası ilişkiler uzmanı olması ve siyasi tarih doktorasını tamamlamasına ek olarak Rusya?da geçen eğitim yılları empati yapabilmesini kolaylaştırmış olacak ki bölgede denge siyasetinin hakim olmasına azami gayret ederek Türkiye ile bir millet iki devlet, İran ile otuz beş milyon soydaşımızın yaşadığı gerçeğini unutmadan iki komşu devlet siyaseti yürütmüş; Avrupa ile petrol yatırımlarını ortaklaşa gerçekleştirerek iyi ilişkiler tesis eden bir devlet kimliğini oluşturabilmiştir.
Amerika ve Avrupa?da Ermeni diasporasının gücünü göz önünde bulunduracak olursak tüm bunların yapılmasının kolay olmadığını söylemeliyiz.
Aliyev, devlet başkanlığının ilk günlerinden itibaren komşularla işbirliğinin geliştirilmesinde yeni formatlı kombinasyonlara duyulan ihtiyacı gündeme getirmişti. Bölgesel ve küresel sorunlarda koordineli ve çok yönlü, kapsamlı ve çok taraflı işbirliklerine vurgu yapmıştı. Bu söylemleri hakim düşünce olarak topluma empoze etmiş; siyasetin, iktisadın, toplum yapısının, sanayi gelişmesinin inkişafının bu hakim düşüncenin uygulanması sayesinde mümkün olduğunu ortaya koymuştur.
Bugün açılışı yapılan Bakü-Tiflis -Kars Demir İpek Yolu?nu bu açıdan değerlendirmek lazım?
Tıpkı 2016?da Bakü?de İran ve Rusya devlet başkanlarının iştiraki ile gerçekleşen üç taraflı zirve toplantısı gibidir. O günlerde Türkiye-Rusya arasında problemli dönemlerinden biri yaşanmaktaydı. İlham Aliyev?in tam da öyle bir dönemde İran?ı ziyareti ve İran?la askeri ve stratejik ortaklığını Büyük Petro döneminden günümüze kadar kesintisiz devam ettirmekte olan Rusya?yı da içine alan üçlü işbirliği konusu için etüt çalışmalarını başlatması, Azerbaycan devlet başkanının dış politikadaki çok başarılı bir eylemidir.
Aynı Aliyev bir ay sonra Mart 2016?da Ankara?da gerçekleşen menfur terör saldırısı sonrasında, büyük bir jest yaparak Türkiye?ye gelmiş, Batılı devletlerce yalnız bırakılan Cumhurbaşkanı Erdoğan?a en büyük desteğini sadece yaptığı konuşma ile değil aynı zamanda dakikalarca ona sarılarak ortaya koymuştur.
Tüm bu yaşananların fevkinde Rusya ile münasebetleri boz(dur)madan bölgede dengeli, (Ermenistan dışında) dostça, küresel alanda ise dünyanın tüm devletleri ile uluslararası ilişkilerin lafzına uygun siyaset yürütme becerisini ortaya koyabildi Azerbaycan.
Türkiye İsrail münasebetlerinin en sıkıntılı olduğu dönemlerde İsrail ile, İsrail ile Suriye arasında onca soruna rağmen hem Suriye hem İsrail ile diplomatik ilişkileri ülke menfaatine zarar vermeden devam ettirme örneğinde olduğu gibi Rusya-Türkiye krizinin yaşandığı günlerde de Türkiye?ye kardeşlik sergilemekten vazgeçmedi ama Rusya ile de düşman olmadığı gibi iki ülke arasında normalleşme için azami gayret gösterdi Aliyev?
Akıllı hamlelerin, stratejik öngörülerin ekonomik yatırımlarla diplomatik başarıya dönüşme realitesidir tarihi İpek Yolu?nun demir raylar sayesinde eski misyonunu dönüşmesi?
Hayırlı olsun, daim olsun, bereketli olsun tarihten emanet aldığımız demir İpek Yolu yolculuğumuz?
Tarih boyunca Asya?dan Avrupa?ya sevkiyatı yapılan dönemin stratejik ürünleri (İpek Yolu, baharat yolu, doğal gaz petrol gibi enerji hatları) bu güzergâhtan geçmiştir.
Şimdi ise hedefte Rusya ve İran?ın ortak destek verdiği, geçen yıl Bakü zirvesinde imzalanmış olan Kuzey- Güney ulaştırma koridoru var. 7 bin 200 km uzunluğunda olan koridor Hindistan?dan başlar İran, Fars, Körfezi Ülkeleri, Azerbaycan, Rusya, Kuzeybatı Avrupa?ya kadar devam eder.
Geçtiğimiz yıl Azerbaycan?ın ev sahipliğinde gerçekleşen Bakü zirvesi sonrasında yazdığım bir yazıyı şöyle bir soru ile bitirmiştim:
?Kurgusu mükemmel, iddiası yüksek, ismi amacına uygun biçimde şatafatlı olan (BOP) Ortadoğu?da yeni devletler için yeni sınırlar çizmeyi amaçlamakta; bu toprakların, bu bölgenin devletleri tarafından oluşturulan ittifaklarla (Azerbaycan-Rusya -İran; Rusya -Türkiye -İran) bu proje ters köşe yapılır mı? Başarabilirler mi sonuç alabilirler mi, yaşayıp göreceğiz..?
Bugün Bakü-Tiflis-Kars Demir İpek Yolu?nun açılışı o soruyu cevaplandırdı: Başardılar, şükürler olsun?
