Bosna Hersek'in Mostar şehrinde, Neretva Nehri üzerine Mimar Hayreddin tarafından 1566 yılında inşa edilen Mostar Köprüsü'nün, Hırvat topçuları tarafından yıkılmasının 24. yılında tören düzenlendi.
Mostari Derneğince düzenlenen tören, 24 yıl önce köprünün yıkıldığı saat 10.16'da sirenlerin çalmasıyla başladı. Sirenlerin ardından törene katılanlar 'medeniyetleri birleştiren' köprüden nehre karanfil ve zambaklar bıraktı.
Savaş yıllarında Mostar Müftüsü olan Seid Smajkic, burada yaptığı konuşmada, köprünün yıkılışının yüreklerde büyük bir acıya sebep olduğunu belirterek, 'Aynı şehri paylaştığımız insanlar, Mostar'ın simgesi olan köprüye dokunmamalıydı.' dedi.
Mostarlı Benaid Kalajdzic ise köprüye ilk top atışının yapıldığı anı unutamadığına dikkati çekerek, 'O an, sanki yıllarca orada hiç kimseye dokunmadan duran yaşlı bir adam vurulmuştu.' diye konuştu.
Tarihi köprünün yıkılışını görüntüleyen kameraman Nedzad Kasumovic ise çektiği görüntülerin Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinde (ICTY) delil olarak kullanıldığını söyledi.
Köprünün 8 Kasım'da bombalanmaya başladığını anımsatan Kasumovic, 'Kameramı aldım ve köprüye gittim. Köprü yavaş yavaş yıkılıyordu. Bunu çeken gözlerim ise gördüklerine inanamıyordu.' dedi.
Kasumovic, çektiği görüntülerin basında yer almasıyla izleyen herkesin gözlerinin dolduğunu belirterek, o dönemde cumhurbaşkanı olan merhum Aliya İzetbegoviç'in de 'Bu görüntüler savaşın seyrini değiştirdi' dediğini anımsattı.
Çekimleri yaptığı kamerasının bugün Hersek Müzesi'nde sergilendiğini dile getiren Kasumovic, 'Mostar Köprüsü benim için bir yapıdan çok bir insan. Aklıma ne zaman yıkılışı gelse duygularıma hakim olamıyorum.' ifadelerini kullandı.
Kültürleri birleştiriyor
Mimar Sinan'ın öğrencisi Mimar Hayreddin tarafından 1566 yılında inşa edilen köprü, sadece şehre adını vermekle kalmıyor, ayrıca yıllarca medeniyetleri ve kültürleri birleştiren simge görevi de üstleniyor.
Şehrin Boşnak ve Hırvat kesimlerini de birbirine bağlayan tarihi köprü, Mostarlı cesur atlayıcılar tarafından yıllardır bir atlama platformu olarak da kullanılıyor.
Köprü, 9 Kasım 1993'te Bosna'daki savaşın en acımasız saldırılarından birinin kurbanı oldu. Hırvat topçu birliklerinin 8 Kasım 1993'te başlattığı yoğun top atışlarına dayanamayan tarihi köprü, 9 Kasım'da saat 10.16'da yıkılarak, sulara gömüldü.
Bu kültürel mirasın yıkılmasına, başta Türkiye olmak üzere dünya sessiz kalmadı. Türkiye'nin de desteğiyle aslına uygun olarak inşa edilen köprü, 2004 yılında yeniden açıldı.
Mostar Köprüsü, eski Mostar şehriyle birlikte 2005 yılında UNESCO'nun Dünya Mirası Listesi'ne eklendi.