Yunanistan?da Batı Trakya Azınlığı Kültür ve Eğitim Şirketi?nin (BAKEŞ) yayınladığı ve Rodop Rüzgarı Dergisi sahibi gazeteci - yazar İbrahim Baltalı tarafından kaleme alınan ?Batı Trakya Köyler Ansiklopedisi? isimli kitabın tanıtımı ve imza günü 17 Kasım Cuma günü gerçekleşti.
Gümülcine?de yer alan Gümülcine Türk Gençler Birliği lokalinde gerçekleşen kitap tanıtımına başta kitap severler olmak üzere soydaşlar yoğun ilgi gösterdi. Ayrıca tanıtıma katılanlar arasında Türkiye?nin Gümülcine Başkonsolosluğu?ndan Muavin Konsolos Osman Şahin, Rodop Milletvekilleri İlhan Ahmet ve Mustafa Mustafa, DEB Partisi Genel Başkanı Mustafa Ali Çavuş, GTGB Başkanı Necat Ahmet, Yassıköy Belediye Başkanı İsmet Kadı, BAKEŞ Genel Müdürü Pervin Hayrullah, BAKEŞ Genel Sekreteri Mustafa Katrancı, Doğu Makedonya ? Trakya Eyaleti bağımsız meclis üyesi Önder Mümin, Batı Trakya Türk Öğretmenler Birliği Başkanı Aydın Ahmet, BİHLİMDER Başkanı Mehmet Emin Ahmet, Gümülcine Seçilmiş Müftü Yardımcısı Fehim Ahmet, Rodop İli SÖPA Derneği Başkanı Salih Ahmet, BTAYTD Başkanı Ercan Ahmet, Batı Trakya Camileri Din Görevlileri Derneği Başkanı Sadık Sadık, Gümülcine Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölüm Başkanı Dr. Mehmet Eminoğlu, Güney Meriç Eğitim ve Kültür Derneği Başkanı Bekir Mustafaoğlu, eski milletvekili Galip Galip, eski Susurköy Belediye Başkanı Erdoğan Sait, Mona Liza Moa Evi sahibesi Hatice Hakkı, Neo electric mağazası sahibi İbrahim Halil Hasan, Bulgaristan?dan Türk Kültür Sanat Derneği Başkanı ve aynı zamanda Kırcaali Haber gazetesi sahibi Müzekki Ahmet, Bulgaristan Kırcaali?den şair Durhan Ali katıldı.
?BU DAHA SONRAKİ NESİLLER İÇİN BİR KAYNAK ESER OLUŞTURMAKTADIR?
Kitap tanıtım etkinliğinin sunuculuğunu BAKEŞ personeli Gülay Ahmet yaptı. Etkinliğin açılış konuşmasını BAKEŞ Genel Sekreteri Mustafa Katrancı yaptı. Katrancı, ?Bir toplumun varlığının en önemli tescili eserleridir. BAKEŞ?in en önemli amaçlarından biri de bu toplumun değerlerinin kayıtlara geçmesini sağlamaktır.? Sözleriyle başladı ve şöyle devam etti: ?Bu nedenle yayınlar bizim için çok kıymetlidir. Bugüne kadar 40 eser yayınlayan BAKEŞ bu çalışmalarına aralıksız devam etmektedir. 41 yayınımız olan ?Batı Trakya Köyler Ansiklopedisi? aslında var olan değerlerimizin bir ölçüde derlenmesi, envantere geçmesi açısından da çok önemli. Bu çalışmayla Batı Trakya?da bulunan 600 civarında köy ve yerleşim yeri nüfusuyla, hikaye ve rivayetleriyle ve aynı zamanda fotoğraflarıyla kayıt altına alınmaktadır. Bu daha sonraki nesiller için bir kaynak eser oluşturmaktadır. Bizler, BAKEŞ yöneticileri olarak toplumsal değerlerimizin toplanması ve kayda geçmesi açısından çalışmalarımıza devam edeceğiz. Bugün burada ilk cildinin tanıtımını yapacağımız ?Köyler Ansiklopedisi? aslında bir ?Batı Trakya Ansiklopedisi?nin de temelini oluşturmaktadır ve bunu ilk adım olarak görebiliriz. Ansiklopediyi hazırlayan İbrahim Baltalı?ya, tanıtımı gerçekleştirecek olan öğretmen ve edebiyatçılarımız Süleyman Dikme?ye ve Mümin Mümin?e ve bu tanıtım etkinliğine katılımınızdan dolayı sizlere teşekkür ediyoruz.?
T.C. Muavin Konsolosu Osman Şahin, konuşmasına Atina?da meydana gelen sel felaketinde yaralanan mağdurlara acil şifalar ve hayatını kaybedenlerin geride kalanlarına başsağlığı dileyerek başladı.
Türkiye Cumhuriyeti Gümülcine Başkonsolosluğu?nu temsilen kitap tanıtım programına katıldığını ve Başkonsolos Ali Rıza Akıncı?nın bu törene Ankara?daki işleri dolayısıyla katılamadığını belirtti.
'BİZİM KÜLTÜRÜMÜZDE, 1000 YIL ÖNCESİNDE, MUSİKİ İLE İLGİLİ HAZIRLANMIŞ ANSİKLOPEDİK KİTAPLAR VARDIR'
Osman Şahin sözlerini şöyle sürdürdü: ?Değerli Soydaşlarım! Ben de İbrahim bey gibi heyecanlıyım. Ansiklopedi; bilgiye erişimin kolay olması için ilmi çalışmaların harf ve hece sıralamasına göre dizilerek kitaplaştırılmasıdır. Bütün ilim dallarına ait ansiklopediler vardır. Ansiklopedilerin güzel tarafı, harf sıralaması gereği bazı küçük şahısların büyük tarihi şahsiyetlerin önünde yer almalarıdır. Mesela, bir kutb-u azamın, herhangi bir özelliği olmayan birinin aşağısında yer alması gibi. Bazı çevreler bizim Ansiklopedi ilmini Tanzimat?tan sonra Avrupa?dan aldığımızı söylerler. Oysa bizim kültürümüzde, 1000 yıl öncesinde örneğin musiki ile ilgili hazırlanmış ansiklopedik kitaplar vardır. Diğer bütün ilim dallarında da, Kur?an, Hadis, Tabakat, Kitabiyat (Bibliyografi), Tarih, Coğrafya, Edebiyat, İlm-i Neseb dallarında ansiklopedik olarak tedvin edilmiş Mucemul Müfehresler, Elfazlar, Kamus el Alamlar, Süllemul Vusullar ve Keşf-i Zununlar vardır.
?1000 YIL SONRA (İBERYALI EBU BEKRİ GİBİ) BALKAN YARIMADASI ARAŞTIRMALARINDA İBRAHİM BALTALI?NIN ?BATI TRAKYA KÖYLERİ ANSİKLOPEDİSİ? HAYRANLIKLA YAD EDİLİR?
İbrahim Baltalı?nın hazırladığı coğrafya alanına dair ilk ansiklopedi kitabı ise Endülüslü Bekri tarafından yaklaşık bin yıl önce hazırlanmıştır. (Mucem Mestacem) Bu kitap kendinden önceki 500-600 yıllık folkloru, yaşantıyı, dil özelliklerini vs. gelenek ve görenekleri içerdiği için dünyada iz bırakmış şaheser kitaplar arasındaki yerini almıştır. Umarım İbrahim beyin bu eseri de tamamlandığında böylesi ilgiye mazhar olur ve 1000 yıl sonra (İberyalı Ebu Bekri gibi) Balkan Yarımadası araştırmalarında İbrahim Baltalı?nın ?Batı Trakya Köyleri Ansiklopedisi? hayranlıkla yad edilir.
?BATI TRAKYA?NIN KÜLTÜREL ZENGİNLİĞİ İLE İLGİLİ BÖYLESİ BİR ÇALIŞMANIN GÜZEL BİR CİLD HALİNDE ELİMİZDE OLMASI Kİ TAMAMI YAKLAŞIK 4-5 CİLT OLACAKTIR, ALKIŞLANACAK BİR HİZMETTİR?
Değerli Soydaşlarım! Kültürel hayatımızda ansiklopedinin ayrı birer yeri vardır. Ansiklopediler her şeyden önce birer değerli kültürel miras envanter çalışmasıdır. Yastık altı tabir ettiğimiz referans kitaplarıdır. Bilgi depolarıdır. Her evde bulunmalıdır. Sınırları ilminizin ulaştığı menzil kadardır. Batı Trakya?nın kültürel zenginliği ile ilgili böylesi bir çalışmanın güzel bir cild halinde elimizde olması ki tamamı yaklaşık 4-5 cilt olacaktır, alkışlanacak bir hizmettir. Türkiye Cumhuriyeti Gümülcine Başkonsolosluğu adına İbrahim Beyi ve emeği geçenleri huzurunuzda kutluyorum. Gönül ister ki müteakip yıllarda art arda bu tür verimli çalışmalar tamamlanarak Batı Trakya?nın Kültürel Envanterinin dökümü tamamlansın.
?GÜMÜLCİNE MERKEZLİ BU TÜR KÜLTÜREL MİRASI KAYIT ALTINA ALMA ÇALIŞMALARI BİRER ÇINAR AĞACI GİBİ DALLANIR BUDAKLANIR UMUDUMU TAŞIYORUM?
Değerli soydaşlarım, Bulunduğunuz mıntıkada bize ait büyük bir kültürel zenginlik var ve her gün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Gümülcine denilince akla çınarların bol olduğu gelenekli bir şehir akla gelir. Asaletli bir geleneğe sahip olmanın en güzel sembolü, uzun ömürlü ve arzın derinliklerine kök salmış ve asumana kucak açmış dal ve kökleriyle adeta şehrinizin sembolü haline gelmiş çınarlar kültürünüzün ve tarihimizin birer gün görmüş şahididirler. Gümülcine merkezli bu tür kültürel mirası kayıt altına alma çalışmaları birer çınar ağacı gibi dallanır budaklanır umudumu taşıyorum.
Kaşgarlı Mahmut gibi köy köy gezerek, Batı Trakya?nın kültürel hayatına kazandırdığı bu değerli örnek çalışmasıyla Gazeteci ve Yazar İbrahim Baltalı Bey?e, kitabın yayınlanmasına vesile olan Batı Trakya Kültür ve Eğitim Şirketi Başkanı Ahmet Hacıosman Beyefendiye ve hazırlanmasında katkıları olan Pervin Hanıma ve bütün soydaşlarıma gönülden teşekkür ediyor, hayırlı akşamlar diliyorum.?
Protokol konuşmalarının ardından Oturum Başkanlığı?nı Mustafa Katrancı?nın yaptığı kitabın tanıtım bölümüne geçildi.
KÖYLERİMİZİN BİR KISMININ, 1500 YILLARINDA, ANADOLU?DAKİ CEMAAT, BOY VE OYMAK İSİMLERİ İLE AYNI OLMASI TESADÜF OLARAK KABUL EDİLMEMELİDİR.
İlk sözü ?Batı Trakya Köyler Ansiklopedisi? isimli kitabın yazarı İbrahim Baltalı aldı. İlk olarak kitabın hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür eden Baltalı, ?Osmanlı İmparatorluğu döneminde Balkanlar?a geçiş noktasını oluşturan Batı Trakya, 1350?li yıllarda yapılan fetihler sonucunda refaha ve huzura kavuşmuştur. Fetihlerden sonra bölge camiler, köprüler, çeşmeler, hamamlar v.b. Osmanlı mimari eserleriyle süslenmiştir. İskan hareketleri ve göçler sonucunda da bugünkü köylerimiz oluşmuştur. Bu yüzden köylerimizin bir kısmının, 1500 yıllarında, Anadolu?daki cemaat, boy ve oymak isimleri ile aynı olması tesadüf olarak kabul edilmemelidir. Yine yaklaşık 125 köy isminin Türkiye?de bulunması da insanlarımızın köklerinin nerelere dayandığının bir ispatı niteliğindedir. İşte yukarıdaki sebeplerden ve de insanlarımızın ezici bir çoğunluğunun köylerini Türkçe isimlerle telaffuz etmelerinden dolayı alfabetik sıra buna göre düzenlenmiştir.? Diyerek konuşmasına başladı ve şöyle devam ettirdi: ?Yaptığımız çalışma esnasında önce kaynakları toplama girişimimiz oldu. Devamında da basılı ve sosyal medyayı taradık ve fotoğraflama işini hallettik. İşin en zevkli yanı ise köylerde yaşayan insanlarımızla bire bir konuşmak oldu. Yazılı kaynaklarda olmayan bilgileri atalarından duydukları gibi bizlere aktardılar.
?ELİNİZDEKİ BU ÇALIŞMA, BİTTİ DEDİĞİMİZ ANDA, YENİDEN BAŞLAMAKTADIR?
Çalışmamıza önce köyün coğrafi konumunu, rakımını, ne zaman köy statüsü kazandığını, bugüne kadar hangi nahiye ve belediyelere bağlandığını ve 1920?den itibaren her on yılda bir yapılan sayımlarda köylerin nüfuslarını tespit ettik. Devamında da Osmanlı kaynaklarında köyün adının Anadolu?da cemaat, oymak ve aşiret adlarıyla aynı olup olmadığını araştırdık. Ayrıca Lozan Barış Antlaşması gereği Türk-Yunan halklarının mübadelesinde Türkiye?den köylere kaydedilen Rum nüfusun sayılarını ekledik. Köylerde halkla yaptığımız görüşmelerde köyün adının nereden geldiğini, yaşanmış önemli olayları, lakapları, yer isimlerini, köydeki tarihi eserleri, camilerin ve okulların tarihlerini tespit etmeye çalıştık. Yine köylerde doğmuş ve günümüzde çok önemli makamlarda olan ünlü insanlarımızı eklemeyi de unutmadık.' Görüşlerine yer verdi.
Baltalı konuşmasını, ?Elinizdeki bu çalışma, bitti dediğimiz anda, yeniden başlamaktadır; çünkü, bilgi ve kaynak akışı sürekli devam etmektedir. Ancak bir yerde de bitirmek zorundayız.
Eserimizin her Batı Trakya Müslüman - Türkünün evinde bulunması gerektiğine inanmaktayız.? İfadelerini kullanarak sonlandırıldı.
?İNSANLARIMIZIN BULUNDUKLARI KÖY, HANGİ KÖY OLURSA OLSUN, BU TOPRAKLARDAN KOPMADAN YAŞAMALARINI EN KALBİ DUYGULARIMLA ARZU EDERİM?
Daha sonra İskeçe Muzaffer Salihoğlu Azınlık Ortaokulu ve Lisesi?nden Edebiyat Öğretmeni Süleyman Dikme Süleymanoğlu söz aldı. Ansiklopedinin tanımını yaparak bu eserin Batı Trakya?da ilk ansiklopedi olması nedeniyle önemine değindi. Lozan Antlaşması, Kıbrıs olayları ve son ekonomik gelişmelerin bu köylerdeki nüfus oranlarına etkilerinin anlatan öğretmen Süleyman Dikme, son olarak ansiklopedi içerisinde yer alan kişilerin tanıtılmasından bahsetti. Dikme, ?İnsanlarımız, Batı Trakya?da yıllarca kendi yaşadıkları ülkenin hukuk kurallarına hiçbir şekilde karşı gelmeden barış ve huzur içinde yaşamayı tercih etmişlerdir. İnsanlarımızın bulundukları köy, hangi köy olursa olsun, bu topraklardan kopmadan yaşamalarını en kalbi duygularımla arzu ederim? görüşlerine yer verdi.
?BATI TRAKYA?DA YAPILMIŞ OLAN BU ÇALIŞMADA KAYDA ALINMIŞ KÖYLERİN BAZILARIN ZAMAN İÇİNDE YER DEĞİŞTİRDİKLERİ TESPİT EDİLMİŞTİR.?
Son bölümde, Türkçe Öğretmeni, doktora öğrencisi ve aynı zamanda BTAYTD Yönetim Kurulu Üyesi Mümin Mümin söz aldı. Ansiklopedinin içeriği hakkında bilgiler veren Mümin, bu ansiklopedi sayesinde bilinmeyen bir çok yer hakkında bilgi sahibi olunacağını belirterek şu görüşlere yer verdi: ?Batı Trakya?da yapılmış olan bu çalışmada kayda alınmış köylerin bazıların zaman içinde yer değiştirdikleri tespit edilmiştir. Değişik nedenlerden dolayı ilk kuruldukları yerlerden taşındıklarını da öğrenmekteyiz. Bu yer değiştirmelerin, doğal afetler, hastalıklar veya coğrafi nedenlerden kaynaklandığını görmekteyiz.?
Ansiklopedi tanıtımının son bölümünde günün anısına katılımcılar, hep birlikte birer hatıra fotoğrafı çektirdi.
Bu arada Kırcaali?den gelen Kırcaali Haber gazetesi sahibi ve aynı zamanda Türk Kültür Sanat Derneği Başkanı Müzekki Ahmet İbrahim Baltalı?ya gazetenin kuruluş aşamasında yaptığı katkılardan dolayı bir plaket sundu.
Etkinliğin sonunda da İbrahim Baltalı, kitabı imzaladı, soydaşlarla yakından ilgilendi ve katılımlarından dolayı teşekkür etti.
HABER: ÖZCAN ALİ OSMAN/ YUNANİSTAN
