Birinci Dünya Savaşı?nda Mart ve Nisan 1917?de İngilizlerin Gazze?ye düzenlediği iki önemli saldırı, başarısızlığa uğradı. Bunun üzerine Mısır Sefer Kuvveti Komutanı General A. Murray?ın yerine atanan General E.H.H. Allenby?ye her türlü destek verildi.
Birleşik Krallık Başbakanı D. Lloyd George, Kudüs?ü alarak Hristiyan âlemine Noel hediyesi vermek istiyordu. Osmanlı Devleti, İngilizlerin büyük çaptaki hazırlıklarını değerlendiremedi ve ağırlığını 11
Mart 1917?de kaybettiği Bağdat?ın geri alınması için ihdas ettiği Yıldırım Ordularına verdi. Bu orduya Almanlar da büyük oranda asker ve silah desteği verdi. Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı?na Alman Generali Falkenhayn atandı.
Filistin cephesinde İngiliz tehdidinin arttığı fark edilince Yıldırım orduları Filistin?e gönderildi. Fakat çok geç kalındı. Hazırlıklarını tamamlayan General Allenby, 31 Ekim 1917?de Birüssebi ve Gazze üzerine saldırıya geçmişti. Türkler, gelişen İngiliz saldırısı karşısında dayanamadı ve önce Birüssebi, ardından da Gazze kaybedildi. İngilizlerin 40 gün süren tâkibi ve muharebeler sonunda Türkler 8/9 Aralık gecesi Kudüs?ü boşaltmak zorunda kaldı.
Türkler, Kudüs?ün doğu ve kuzeydoğusunda bir hatta doğru çekildi. Direnişle karşılaşmayan İngilizler, öğleden önce Kudüs?e girdi. Osmanlı Devleti?nin son Kudüs Mutasarrıfı İzzet Bey, Belediye Başkanına bir teslim mektubu vererek sabah erkenden şehirden ayrıldı.
İngiltere?de Maliye Bakanı Bonar Law, Avam Kamarası?nda Kuduüs?ün ele geçirildiği duyurusunu yaptıktan sonra Westminster Katedrali?nin büyük çanı üç yıl aradan sonra çalmaya başladı. Paris?te Notre Dame Katedrali?nde özel bir tören düzenlendi. Duyurunun ardından İngiliz Savaş Kabinesi ve Kral 5. George, Allenby?ye tebrik mesajı yolladı.
Kudüs?ün ele geçirilmesi üzerine Roma?da 15.000 öğrenci dâhil 35.000 kişi St. Onoforio Tasso Türbesi?ne yürüdü. Roma?daki yüzlerce çan çaldı ve Kardinal Lega, kalabalığa hitap ederek kutsadı. Papa, savaşa katılan ülkelerdeki tüm papazlara bir genelge göndererek, herhangi bir Hıristiyan devletin Kudüs?ün geri alınması girişiminde Türklere yardım eden hangi Hristiyan devlet olursa olsun aforoz edileceğini bildirdi.
Ortaçağ?daki Haçlı seferlerinden yaklaşık yedi asır sonra Kudüs, Hıristiyanların eline geçti.
Gazeteci W.T. Massey, Kudüs İngilizlerin eline geçince tanık olduğu olayları şöyle anlatır:
?Davut Sokağında gezerken bir Yahudi kadını, beni durdurdu ve dedi ki, ?Bugün için dua ettik. Bugün şarkı söyleyeceğim. Tanrı bağışlayıcı olan Kralı Korusun, Çok yaşa bizim soylu Kral. Açlık çekiyorduk fakat mesele mi? Şimdi kurtulduk ve özgürüz.? Ellerini göğsünün üstünde bağladı ve birkaç kez ?Ah ne kadar müteşekkiriz? dedi. Yaşlı bir adam da beni elleriyle tuttu ve dedi ki Tanrı bizi kurtardı. Ne kadar mutluyuz.? dedi.
Bundan başka yazar, 10 yıldır Kudüs?te yaşayan ve Kızılhaç Hastanesi?nde çalışan bir Amerikalının, Türk ordusunda görevli üç yaralı Arap subayın hastaneye getirildiğini, bunlardan birinin ?şimdi Yaşa İngiltere diye bağırabilirim? demesi üzerine, hastanede çok sayıda yaralı Türkün olduğunu ve dikkatli olması gerektiğini hatırlatması üzerine bunu dikkate almadığını ve ?Yaşasın İngiltere? diye bağırdığını anlatmaktadır.
Kaynak: İsmet ÜZEN, İNGİLİZLERİN KUDÜS?Ü ELE GEÇİRMESİ ve GENERAL EDMUND H.H. ALLENBY?NİN KUDÜS?E TÖRENLE GİRİŞİ (9?11ARALIK 1917) Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt: 19, Sayı: 2
