1962 yılında çekilen İngiliz yapımı Arabistanlı Lawrence filminde, Türklere hakâret edilerek Arap isyanı meşrûlaştırıldı.
Birinci Dünya Savaşı?nda Arapların Osmanlı Devleti?ne karşı isyan etmesinde mühim rol oynayan ünlü İngiliz ajanı Thomas E. Lawrence'in faaliyetlerini konu alan Arabistanlı Lawrence filmi, 1963'de 7 dalda oskar alarak sinema târihine geçti. Oyuncu kadrosunda Peter O'Toole, Omar Sharif, Alec Guinness, Anthony Quinn, Jack Hawkins, José Ferrer, Anthony Quayle, Claude Rains vardı.
Sinemasal açıdan çok başarılı olan film, tarihî gerçekleri anlatım bakımından bir hayli sorunludur.
Film, Türkleri, Arap sivilleri bombalayan (38.39dk), işkenceci (147-148. dakikalar, Faysal?ın Amerikalı gazeteciyle konuşması); tecavüzcü (196.197. dakika, Şam yolunda bir köyde Türk askerlerinin tecavüz ettiği kadınların görüntüleri) olarak anlatmaktadır. Böylece Arapların Osmanlı Devleti?ne isyan etmesini haklı göstermeye çalışmıştır.
Filmin en tesirli kısmı 171-178 dakikaları arasında Lawrence?in Deraa?da işkence ve tecavüze uğradığı sahnelerdir. Pornografi yoktur ama çok güçlü bir dolaylı anlatım vardır. İşkence öncesi elinde sopa olan asker sahnesinde duvarda Allah lafzı dikkat çeker. Lawrence, işkenceden sonra komutan tarafından tecavüze uğrar ve sokağa atılır. Bu hadiseye hatıralarında da yer veren Lawrence, Deraa?da Hacim Muhiddin Bey?in kendisine tecavüz ettiğini yazmış ancak bu iddia çürütülmüştür. Lawrence Deraa?da iken Hacim Muhiddin Bey?in başka bir yerde görevli olduğu ortaya çıkmıştır.
Film, Lawrence?i, Arabistan?ı Araplara vermek için savaşan bir kahraman olarak anlatılmıştır. Sykes-Picot Anlaşması?ndan haberi olmadığını iddia etmektedir (184-186. Dakikalar). Anlaşmayı öğrendiğinde şöyle der:
?Bu politika değil, hırsızlık sayılmalıdır.?
Osmanlı Devleti?ne isyan eden Faysal bin Hüseyin, Arap medeniyetinin zirvede olduğu dönemlere hasret bir lider olarak tanıtılmaktadır. Faysal, İngilizlerle işbirliği yapma sebebini şöyle açıklar:
?Tekrar büyük olmak için İngilizlere ihtiyacımız var? (51. dk.)
Filmde kadın karaktere yer verilmemesi ve pornografik bir unsurun olmaması Arap ülkelerine hitap ettiği fikrini akla getiriyor. Zîrâ Lawrence?e yakınlığı bilinen Gertrude Belle?e bile yer verilmemiş.
Türkiye?de gösterimi yasaklanmış olan film, 1980 sonrasında özel bir tv kanalında yayınlandı.
Bizim Medine Müdâafası filmimiz yok ama İngilizler, 55 yıl evvel film çekip Arap ihânetini müdâfaa ettiler.
Enpolitik-Özel Kerime yILDIZ
