Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, bakanlık binasında düzenlediği basın toplantısında, TBMM'ye sevk edilen yasa tasarısı içinde yer alan imar barışı düzenlemesine ilişkin detayları paylaştı.
Özhaseki, Türkiye'de bağımsız yapı sayısının yaklaşık 9 milyon 554 bin, bağımsız birim sayısının da 26 milyon 358 bin civarında olduğunu söyledi.
Bunların ne kadarının ruhsatlı, iskanlı veya iskana aykırı olduğu konusunda ciddi bir veriye sahip olunmadığını anlatan Özhaseki, 'Bizim çıkarabildiğimiz sonuç Türkiye'deki toplam bağımsız birimin yüzde 50-60 arasında bir imara aykırılık söz konusu. Bu binaların büyük çoğunluğu 2000'den önce yapılmış binalar. Bu yapılarda daha çok dar gelirli insanlarımız oturmakta ve onların da sorunları gittikçe büyümekte.' ifadelerini kullandı.
Vatandaş rızasıyla müracaatını yapacak
Özhaseki, en az 13 milyon bağımsız birim sahibinin devletle ihtilaflı olduğunu ve yıkım ya da para cezasıyla karşı karşıya kaldığını dile getirerek, bu konuda yürürlükte 4 mevzuat olduğunu anımsattı.
Belediyelerin de burada müfettişlerden kurtulabilmek için kendi ilçesinde ihaleye çıktığını anlatan Özhaseki, 100-150 bin konutu yıkacak kimse gelmediği için ihalenin düştüğünü ve belediyelerin 3 ayda bir yıkım ihalesine çıkmayı rutin hale getirdiğini aktardı. Buradaki sorunun çözülmesi gerektiğini vurgulayan Özhaseki, çıkarılan kanun teklifine diğer partilerle de sohbet toplantılarında aynı fikirde olduklarını gördüklerini anlattı.
Kanun teklifine ilişkin bilgi veren Özhaseki, şöyle konuştu:
'Vatandaş kendi rızasıyla müracaatını yapar. Vatandaşın beyanı esastır. Vatandaş kendi durumunu bildirir. Bunu ya il müdürlüğümüze ya da bizim yetkilendirdiğimiz kuruluşlara yaparlar. Burada yapının durumunu anlatırlar. Biz bunun karşılığında kendilerine bir 'yapı kayıt belgesi' veririz. Burada üzerindeki yapısının değerinin yüzde üçünü bizim açtığımız özel hesaba yatırırlar. Arsa değeri ve üzerinde bir konut var. Bunun değerinin yüzde üçünü veya kat irtifakına geçmek istiyorlarsa bunu iki katı olarak öderler. Bizim kanun teklifimiz bunları söylüyor.'
Yıkım kararları, idari para cezaları düşüyor
Bu konuda bedelleri artırmaya, düşürmeye, kademelendirmeye veya başvuru süresini uzatmaya Bakanlar Kurulunun yetkili olduğunu kaydeden Özhaseki, kayıt belgesi bedelini ödedikten sonra vatandaşın elektrik, su, doğalgaz gibi kamu hizmetlerinin hepsinden rahatça yararlanacağını bildirdi.
'Yıkım kararları, idari para cezaları varsa bunlar düşüyor.' diyen Özhaseki, şunları söyledi:
'Yapı sahipleri, özellikle bir çok büyükşehirimizde binlerce yapı sahibi kat mülkiyetine geçememişler. Kat irtifakı kurulamadığı için de bunu ekonomik değer olarak verememişler. Eğer kendi içlerinde yüzde 50'yi aşan bir oranda müracaatları olursa kat sahiplerinin, kat irtifakına geçebilecekler. Kat mülkiyetini ayrı ayrı kurabilecekler. Herkes arsadan tapu yerine, dairesinin tapusunun sahibi olmuş olacak. Kentsel dönüşüm için de yapı kayıt belgesini aramaya devam edeceğiz. Eğer Hazine taşınmazı üzerinde vatandaşlar var ise, ki var, bizler biliyoruz. Hatta bir çoğu buralara para vererek, senetle almış zaten. Bunlar da direk müracaat ile bizden oturduğu yerin tapusunu alabilecekler.'
Neden imar barışı
Bu düzenlemeye 'imar affı' değil 'imar barışı' demelerinin sebebini anlatan Özhaseki, 'Bu bizim hazırlamış olduğumuz yapı kayıt belgesi bu yapıların yenilenmesi halinde sahibine bir hak sağlamıyor, bir müktesep oluşturmuyor. Eğer yapı sahibi, yapıyı yıkıp da yeniden yapmak istiyorsa belediyesine müracaat ediyor. Meri bir mevzuat var. Oradan izin alarak yapmak durumunda. Hali hazırdaki fazlalığı veyahut da aykırılığı legal hale getirip de yeni bir hak sağlayarak, yıkıp aynısını yapacak imkan verilmiyor.' dedi.
Yasanın 31 Aralık 2017'ye kadarki yapıları kapsadığını dile getiren Özhaseki, 'Belki bundan sonrasıyla ilgili Plan Bütçe Komisyonunda uygun görülürse, yapanlar ve yaptıranlar hakkında en ağır ceza olarak düşündüğümüz ne varsa, bunun için de hapis cezası da olmak üzere bana göre Plan Bütçe Komisyonunda tartışılması gereken en önemli konu bu. Biz şimdi bir barış sağlıyoruz. Arkasından bu yapım işi devam edecekse işte ağır cezalar o zaman gelmeli diye düşünüyorum.' ifadesini kullandı.
Vatandaş devletiyle helalleşiyor
Özhaseki, bu yasanın sosyal ve ekonomik faydaları olduğuna işaret ederek, 'Yapı kayıt belgesiyle vatandaş devletiyle artık helalleşiyor, rızalaşıyor, barışıyor. Soruşturmalar, mahkemelik durumlar, ihtilaflar tamamıyla bitiyor. Kendi evinde oturduğu yerde parasını ödeyerek kullanmış olduğu kamu hizmetleri dediğimiz su, elektrik, doğalgaz gibi hizmetleri de bundan sonra resmi olarak alabiliyor.' diye konuştu.
Bazı yerlerde belediye başkanının gelip kendi partisinden olmayanları tespit edip ceza yazdığını belirten Özhaseki, düzenlemeyle vatandaşların üzerindeki bu tehlikenin de ortadan kalkacağını söyledi.
Vergi kaybı önlenecek
Yasa ile belediye başkanlarının kanuna karşı yaptıkları ihale listelerinin tamamıyla biteceğini vurgulayan Özhaseki, şunları kaydetti:
'Ekonomik faydası da hazine arazisi vatandaşa en uygun bedelle hazine sattığı için bir taraftan hazine kazanmış oluyor. Bir taraftan da vatandaş kendi evini, iş yerini yasallaştırıyor. Bunu gerekirse bankalar nezdinde bir değer haline geldiği için ekonomik olarak da kullanabiliyor. Burada ikinci bir fayda, bundan sonra belediyelerimiz arsa üzerinden değil, konut üzerinden veya iş yeri üzerinden vergi alabilecekler. Vergi kaybı da önlenmiş olacak. Üçüncü bir fayda da toplamda bir gelir elde edeceğiz. Bu gelir hakkında öngörülerimiz var ama. Bu önümüzdeki günlerde vatandaşın müracaatıyla ortaya çıkacak. Ancak her halde bu 40-50 milyarlardan aşağı olmayacak gibi gözüküyor.'
Belediyelere sıfır faizli kredi
Bu bedelin kentsel dönüşüm ve depreme hazırlık için kullanılacağının altını çizen Özhaseki, buradan elde edilen geliri belediyelere sıfıra yakın faizli, 3 yıl ödemesiz olarak kullandıracaklarını bildirdi.
Bunun böyle tekrar etmesiyle her yıl ortalama 500 bin bağımsız birimi yenilemeyi hedeflediklerini hatırlatan Özhaseki, '500 bin birimin yeniden yıkılıp yapılması demek, bugünkü şartlarda 100-150 milyar civarında piyasaya para girmesi demek. Bu da müthiş bir ekonomik getiri olarak önümüzde duruyor.' diye konuştu.
Özhaseki, yapı denetimiyle ilgili bir düzenleme getirdiklerini anımsatarak, burada da denetimi yapacak firmanın elektronik ortamda sıralı sistemde belirlenmesini sağlayarak, yapıyı yapan ve denetleyen arasındaki bağı keseceklerini vurguladı.
Özhaseki, belediyelere sıfır faizli kredi verirken malzemelerde de yerli ve milli olma şartı arayacaklarını ifade etti.ki, bunu komisyonun kararına bıraktığını belirtti.