Eskişehir, Ankara, Kütahya ile Afyonkarahisar arasında bulunan Frig Vadisi'nde 3 bin yıl önce üretimi yapılan siyez buğdayı, Afyonkarahisar'ın İhsaniye Kaymakamlığının projesiyle yeniden üretildi.
Kaymakamlıkça hazırlanan 'Siyez Buğdayı 3 Bin Yıl Sonra Frig Vadisine Geri Dönüyor Projesi' kapsamında ekimi yapılan siyez buğdayının hasadı gerçekleştirildi.
Frigya Vadileri'nin Afyonkarahisar'daki uzantılarının yer aldığı İhsaniye ilçesindeki bölgede yaklaşık 180 dekar arazide ilk defa ekimi yapılan siyez buğdayı, iç ve dış piyasada büyük talep görmesiyle öne çıkıyor.
Kaymakam Alper Taş, yaptığı açıklamada, Frig Vadileri'nin 3 bin yıllık bir geçmişi olduğunu ve araştırmalarında o tarihlerde siyez buğdayının bölgede yoğun olarak ekiminin yapıldığını tespit ettiklerini söyledi.
Buradan yola çıkarak bu projeyi hayata geçirdiklerini dile getiren Taş, şöyle konuştu:
'3 bin yıl önce ekimi yapılan siyez buğdayını tekrar İhsaniye ilçemizde yer alan Frig Vadileri'ne geri getirme kararı aldık. Projemiz bu şekilde başladı. İlk denememizi iki yıl önce 4 dekarlık bir alanda yaptık ve çok verimli olduğunu gördük. Bu yıl da 180 dekarlık bir alana ekimini gerçekleştirdik. Çiftçilerimiz hasatlarını yaptı. Güzel bir verim söz konusu. Bu da bizleri mutlu ediyor.'
Taş, ekimi yapılan siyez buğdayının diğer buğdaylara göre çok daha sağlıklı, pazar fiyatının da daha iyi olduğunu belirterek, projenin çiftçilerin yüzünü güldürdüğünü vurguladı.
'Bütün Anadolu'ya yayılıyor'
Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Arkeoloji Bölüm Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Ümit Emrah Kurt da siyezin buğdayın atası ve Anadolu'nun yerli tohumu olduğu yönünde verilerin bulunduğunu belirtti.
Diyarbakır, Malatya ve Şanlıurfa?nın Karacadağ bölgesinde yapılan arkeolojik kazılarda rastlanan siyez buğdayının milattan önce 10 binli yıllarda evcilleştirildiğinin öngörüldüğünü aktaran Kurt, 'Yani Anadolu'nun yerli buğdayı siyez, ilk önce yabani olarak yetişiyor. Daha sonra evcilleşen siyez, o dönemlerde bütün Anadolu'ya yayılıyor. Yine, Çatalhöyük ve Hacılar'daki kazılarda da siyezin üretiminin yapıldığına yönelik bulgular var.' diye konuştu.
'Friglerin tarım yaptıklarından şüphe yok'
Kurt, Frigya?nın başkenti olan Gordion ve bölgedeki bazı noktalarda yapılan arkeolojik kazılarda siyez buğdayının varlığına dair izlerin ortaya çıktığını kaydetti.
Gordion'daki kazılara göre, siyez buğdayının varlığını milattan önce 9. yüzyıla tarihlendiğini anlatan Kurt, şöyle devam etti:
'Frig Vadisi'nde bu buğdayın üretiminin milattan önce binli yıllarda olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Tarım üretimi başladığında çoktan yerleşik hayata geçilmiştir. Frigya'da yerleşik hayat söz konusu. Çünkü şehirlerden bahsediyoruz. Bu noktada Friglerin, tarım yaptıklarından şüphe yok. Belki öncesinde vardı ama bölgedeki araştırmalar şu anda yeterli değil.'
'Siyezin verimi ve fiyatı'
Proje kapsamında siyez buğdayı ekimi yapan Musa Kayırcı da buğdayın arazilerine çok güzel uyum sağladığını ve hasat sonrası veriminin de fiyatının da diğer buğdaylara göre 3 kat fazla olduğunu söyledi.
Üretici Halil Saygı da 10 dekar arazisine proje kapsamında siyez buğdayı ekimi yaptığını belirterek, 'Bu buğdayın ilçemizdeki ekimi yapılan arazilerde gerçekten verimi yüksek. Kendini korumaya alıp, soğukta ve donda açmayan kabuklu bir buğday. Siyezin diğer buğdaylara göre getirisi de çok güzel. Diğer buğdaylar 80-90 kuruşa satılıyor. Siyezin de 2,5-3 lira civarında bir pazarının olduğunu öğrendik. Yani kazancı da güzel.' dedi.
