Adalet Bakanlığı?nın Türk yargısına kazandırdığı önemli reformlardan birisi olan soruşturma ve kovuşturmaların tamamlanma sürelerinin önceden ilan edilmesini öngören ?Yargıda Hedef Süre? uygulaması 3 Eylül?de başladı.
1 Ocak 2019?dan itibaren de vatandaşlara tebliğ edilmeye başlanacak ?hedef süre?, uygulamanın başladığı, 3 Eylül?den sonra açılan soruşturma ve açılan davaları kapsayacak. Uygulama, bu tarihten önceki dava ve soruşturmalar için geçerli olmayacak.
Soruşturma ile ilgili hedef süreler savcılık, dava ile ilgili hedef süreler ise mahkemeler tarafından taraflara bildirilecek. Yapılan çalışmayla 220 soruşturma türüyle ilgili hedef süre belirlendi. Ayrıca bin 457 dava türüne hedef süre koyuldu. Davalarla ilgili hedef süreler hukuk, idari ve ceza yargılamaları şeklinde 3 başlık altında toplandı.
Ceza yargılamalarındaki hedef süreler belirlenirken mahkemelerin devam eden dosya puanı (dosya sayısı) dikkate alındı. Buna göre, kasten adam öldürme, zimmet, rüşvet, resmi belgede sahtecilik, silahlı örgüt üyesi olmak, casusluk ve anayasal düzene karşı işlenen suçlar gibi ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlardan açılan davaların mahkemenin dosya puanına göre 300 ile 390 gün arasında bitirilmesi hedefleniyor.
Yine 10 yıl veya daha az hapis cezası gerektiren dava ve işlere bakmakla görevli asliye ceza mahkemeleri için de hedef süre dosya puanına göre belirlendi. Bu mahkemelerin görevine giren suçlara ilişkin davalara 300 ile 390 gün hedef süresi koyuldu. Bu suçların arasında vergi kaçakçılığı, ihaleye fesat karıştırma, cinsel saldırı, tehdit, şantaj, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma, hırsızlık, mala zarar verme, parada sahtecilik, Cumhurbaşkanına hakaret gibi suçlar bulunuyor.
Yine hukuk davaları için de hedef süreler belirlendi. Bunların arasında, vesayet davası (satışa izin) için 90, icra takibine itirazın kaldırılması davası için 180, boşanma davası (çekişmeli) için 300, kiralananın tahliyesi davası (Borçlar Kanunundan kaynaklanan) için 300, babalık davası için 330, alacak davası (kira alacağı) 450, tazminat davası için (haksız fiilden kaynaklanan) 450, tapu iptali ve tescili davası için 730 gün hedef süresi belirlendi.
Yine idari yargıda da memur/atama/göreve dönme davaları ile memur/disiplin/meslekten çıkarma cezası davalarının 300, belediye işleri/hizmet ücretleri davalarının 240, imar/gecekondu-imar affı davalarının 430, emekli-ikramiye davalarının 240, vergi cezası/özel usulsüzlük davaların 210, sınav/MEB ya da ÖSYM?nin ortak ve merkezi sınavları dışında kalan sınavlar ile ilgili davaların 240 günde tamamlanması hedefleniyor.
Hakim ve savcılar dosyanın hedef süresine ilişkin aşamaları renkli çizelgeyle takip edebilecek. Buna göre, yargılama başladığında davaya ilişkin hedef süre çizelgesi ?yeşil? olarak görülecek. Hedef sürenin yarısına ulaşıldığına bu renk ?sarı? olacak. Ancak belirlenen hedef sürenin sonlarına gelindiğinde sistem ?kırmızı? uyarı verecek.
Gecikmeye yakın takipSisteme, hukuk, idari ve ceza davaları için ayrı ayrı ?gecikme nedeni paneli? de eklendi. Hedef süre geçtikten sonra davayı karara bağlayanlar söz konusu davanın gecikme nedenini gerekçelendirmesi gerekecek. Buna göre, hakim, panelde bulunan 15 civarındaki gerekçeden birisini işaretleyecek. Eğer panelde uygun bir gerekçe yoksa hakim, belli bir karakteri geçmeyecek şekilde gecikme nedenini sisteme yazması gerekecek.Uygulama, tarafların soruşturma ve davanın ne kadar süre içerisinde sonuçlanacağını bilecek. Bunun yanı sıra uygulama sayesinde yargılamayı uzatan sorunlar tespit edilecek. Ardından yargılamaların adil ve daha hızlı bir sürede sonuçlandırılması için çözümler üretilecek ve böylece uzun süren yargılamalar nedeniyle hak ihlali yaşanmasının önüne geçilecek.
