Osmanlı'dan sonra daha da önem kazanarak günümüze kadar gelmiş tatlı bir gelenek: Aşure...
Aşure, Muharrem ayında ve bu ayın Aşure Günü olarak adlandırılan 10. gününden itibaren pişirilir ve dağıtılır. 'Aşura' ismi ise Arapçada 10 manasına gelen aşara kelimesinden türemiştir. Peki, Aşure geleneğini nasıl başladı ve yüzyıllardır değişmeden günümüze kadar geldi? İşte, Hz. Nuh tufanı ile başlayan Aşure hikayesi...
HZ. NUH (A.S.) İLE BAŞLADI
Aşurenin varoluş hikayesinin Hz. Nuh tufanı ile başladığı rivayet edilir. Hz.Nuh, Hz. İdris peygamberden sonra gönderilen peygamberlerden biridir.
Aşurenin hikâyesi ise şu kıssaya dayanmaktadır:
Hz. Nuh'un oğulları olan Sam, Ham ve Yasef kendisine iman etmelerine karşın diğer asi oğlu Kenan ve kavminden pek çok kimse ona inanıp iman etmez.
1000 seneden fazla Allah'ın emirlerini kavmine tebliğ etmesine karşın ne yazık ki Hz. Nuh (a.s.), çok zulme uğrar ve inanmayanların alaylarına maruz kalır. Sonunda kavmini Allah'a şikâyet eder. Allah (c.c.) , Hz. Nuh'a çok büyük bir gemi yapmasını emreder. Ve ona yardım etmesi için Cebrail'i (a.s.) kendisine yardımcı gönderir. Hz. Nuh (a.s) emre itaat ederek büyük bir gemi yapar ve kendisine iman eden ne kadar mümin varsa onları gemiye bindirir. Her cinsten birer çift hayvanı da yanlarına alır.
Ve Allah (c.c.) sonunda büyük tufanı kopartır. Gökten yağan yağmurlar ve yerden fışkıran sular bütün yeryüzünü kaplar. Bu sırada büyük gemi hareket eder. Sadece gemiye binen müminler kurtulur.
Gemi aylarca suda kalır. Bu zaman zarfında yanlarına aldıkları yiyecekler tükenmeye başlar.
Geriye kalan yiyecekleri bir kazanda toplayarak bir çorba pişirmeye başlarlar. İşte o zamanda yapılmış çorbaya bugün 'Aşure' diyoruz. Aşurenin hikâyesi de bir rivayete göre bu kıssaya dayanmaktadır. Aşure yüzyıllardan günümüze kadar değişmeyen bir gelenek haline gelmiştir. Osmanlı zamanında bu aya çok önem verilirdi. Muharrem ayının 10. günü oruçla başlanır ve kazanlarca aşureler yapılıp eşe dosta, konu komşuya ikram edilirdi. Hatta aşure dağıtan gönüllü 'aşure sebilcileri' fakire, fukaraya aşure dağıtırdı.
Muharrem ayı dinimiz açısından önemli olan pek çok hadisenin de yıldönümüdür.
Cenab-ı Hak yeryüzünü ve gökyüzünü bu ayda yaratmış, birçok peygamberine yine bu ayda olan Aşure gününde özel ihsanlar sunmuştur. Ayrıca dinimiz açısından önemli olan pek çok olay yine Muharrem Ayı'nın 10. gününde gerçekleşmiştir. Aşure günü bu ayın onuncu ve en kıymetli günüdür.
Allah-ü Teala, birçok duaları bu günde kabul buyurmuştur. Muharrem Ayı'nın 10. gününün pek çok üstünlükleri vardır.
Dolayısıyla Aşure gününün Muharrem Ayı'nda olması bu ayın kıymetine kıymet katmıştır.
ON PEYGAMBERE ON İKRAM
Muharrem Ayı'nın 10. gününde gerçekleşen birisi acı, diğerleri sevindirici önemli olaylar vardır. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in (s.a.v.) torunu Hz. Hüseyin(r.a.) ve beraberindeki 72 kişi, Hicri 61'de Muharrem ayının onuncu gününde (10 Ekim 680) Kerbela'da Yezid'in ordusunca katledilmiştir.
Bu üzücü olayın dışında Allah (c.c.) aşure gününde, on peygamberine on değişik ikram ve ihsanda bulunmuştur.
Allah, Hz. Musa'ya (a.s.) bu günde bir mucize ihsan etmiş, denizi yararak Firavun ile ordusunu sulara gömmüştür.
Hz. Nuh (a.s.) gemisini Cudi Dağı'nın üzerine bu günde demirlemiştir.
Hz. Yunus (a.s.) balığın karnından kurtulmuştur. Hz. Adem'in (a.s.) tevbesi kabul edilmiştir. Hz. Yusuf kardeşlerinin atmış olduğu kuyudan Muharrem Ayı'nın 10. günü çıkarılmıştır. Hz. İsa (a.s.) bu günde dünyaya gelmiş ve semâya yükseltilmiştir. Hz. Davud'un (a.s.) tevbesi o gün kabul edilmiştir. Hz.
İbrahim'in (a.s.) oğlu Hz. İsmail o gün doğmuştur. Hz. Yakub'un (a.s.), oğlu Hz.Yusuf'un hasretinden dolayı kapanan gözleri o gün görmeye başlamıştır.
Hz. Eyyûb (a.s.) hastalığından o gün şifaya kavuşmuştur.
BİR YILIN KEFARETİ
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), aşure günü oruç tutmaya hem kendisi devam etti hem de bunu Müslümanlara tavsiye etti ve 'Aşure günü orucu bir yılın kefaretidir. Sağ olursam gelecek yıl dokuzuncu günü de inşallah oruçlu geçireceğim. Dokuzuncu ve onuncu günü oruç tutup Yahudilere muhalefet ediniz.' buyurdu. Ramazan orucu farz kılınınca aşure günü oruç tutup tutmamakta Müslümanlar serbest bırakıldı. Efendimiz, 'Aşure günü Allah'ın günlerinden bir gündür.
O gün orucunu tutmak isteyen tutsun, bırakmak isteyen de bıraksın.' buyurdu.
Muharrem, ileriki dönemde Sevgili Peygamberimiz'in (s.a.v.) ciğerparesi Hazreti Hüseyin (r.a.) Efendimiz'in bu ayda şehid edilmesiyle Müslümanlar için acı bir hatıranın yıldönümü de oldu.
Aşure Nasıl Yapılır? İçindeki Malzemeler...
1 su bardağı nohut1 su bardağı kuru fasulye3 su bardağı aşurelik buğday1 su bardağı kabukları soyulmuş fıstık1 su bardağı fındık içi(bütün)1.5 su bardağı doğranmış kayısı1 su bardağı kuru üzümyarım su bardağı kuş üzümüyarım su bardağı küp doğranmış portakal kabuğu1 su bardağı küp doğranmış elma4 su bardağı toz şeker1 çorba kaşığı gül suyu (isteğe bağlı)bir çimdik tuz
Aşure Nasıl Yapılır? Yapılışı
Aşure yapmak için; Bir gece önceden fasulye ve nohut aynı kapta ıslatılırBir gece önce buğday yıkanıp sıcak su ile ıslatılırErtesi sabah fasulye nohut düdüklü tencerede yumuşayıncaya kadar pişirilir. Buğday da aynı şekilde haşlanır.Meyveler bir tencerede yumuşayıncaya kadar yaklaşık 10 dk kaynatılır.Büyük bir tencereye pişen malzemeler birlikte konulur.Suyu yetersizse sıcak su eklenir.Kaynayınca fıstık, fındık, portakal kabuğu, elma, bir çimdik tuz ve şeker atılır. Karıştırılır, 5-10 dk daha kaynatılıp ocak kapatılır.Eğer daha koyu kıvamlı olmasını istiyorsanız 2 kaşık buğday nişastasını az suda eritip kaynayınca ilave edebilirsiniz.Üzerini nar, tarçın, kuş üzümü vs. ile süsleyebilirsiniz.. Aşure nasıl yapılır diyenler bu tarifimi gönül rahatlığı ile deneyebilirler :)
Afiyet olsun..
Aşure püf noktaları
Kullanacağınız bakliyat malzemelerinin 1 gece önceden sıcak su ile ıslatılması zamandan tasarruf etmenizi ve aşurenizi daha kısa sürede yapmanızı sağlayacaktır.Meyvelerin yumuşaması için 10 dk kadar haşlamalısınız.Suyun miktarına göre arttırıp azaltabilirsiniz.Daha koyu kıvamlı aşure istiyorsanız 2 kaşık nişastayı suda açarak aşureye ilave edebilirsiniz.
Aşure süsleme
Aşurenizi en çok kullanılan yöntem olan nar ile süsleyebilirsiniz.Fındık kırığı, ceviz kırığı, toz antep fıstığı ile süsleyebilirsiniz.Hindistan cevizi de aşurenizi süsleme de kullanabileceğiniz bir malzemedir.Aşurenizi kuru üzüm kullanarakta süsleyebilirsiniz.Tercihinize göre tarçında kullanabilirsiniz.
Aşure kalori
Orta büyüklükte 1 kase aşure yaklaşık olarak 344 kaloriye denk gelmektedir.
Kaynaklar: Haber Vaktim/Yeni Asır/nefisyemektarifleri.com
Enpolitik.com/Hanzade Karaşın
