Rusların Karsı işgal ettiği 1910 yılında diktiği zafer anıtının görüntüleri 108 yıl sonra ortaya çıktı.
Bursa?da yaşayan film araştırmacısı Özgün Sanal tarafından tesadüfen sosyal paylaşım sitesinde bulunan görüntülerde Ruslar Kars?a diktikleri zafer anıtının açılışı yapıyor ve açtıkları anıtı kutsuyorlar.
Bu görüntülerin çok önemli olduğunu ifade eden Özgür Sanal, filmi nasıl bulduğunu şöyle anlattı ?Ben kendi çapımda film araştırmaları yapıyorum. Türk tarihiyle alakalı 93 harbinden sonra Türk ordusu yenilgiye uğruyor. Ruslar İstanbul Yeşilköye kadar geliyorlar. Çok ağır şartlarda bir anlaşma imzalanıyor. Tazminat ödüyoruz ve toprak kaybediyoruz. Ruslar bunun bir nişanesi olarak Yeşilköye bir anıt dikiyorlar. Bu anıt 1880?lerde yapılıyor. 1914 yılında Rusya?ya savaş ilan etmemizle birlikte Türk askeri buradaki anıtı yıkıyor. Bu anıt yıkılırken filme çekiliyor. Kameraman Fuat Özkınay çekiyor. Bu film kayıp filmi izlediğini söyleyen bir çok film araştırmacısı var ama film kayıp ya yurt dışına kaçırıldı yada yok oldu. Bir anıtta Kars?a yapıyorlar. Doğu Anadolu?ya Rus ordusu giriyor. Batum, Artvin, Oltu ve Kars?ı işgal ediyorlar. Kars 43 yıl Rus işgali altında kalıyor. Buraya büyük bir kilise yapıyorlar. 200 kadar kendi mimarilerine has bina yapıyorlar. Şuan ki Kars Fetiye Caminin 20 metre güneyinde devasa bir zafer anıtı yapıyorlar. Bu anıt Ruslar tarafından 1910 yılında yapılıyor ve anıtın açılışı filme çekiliyor. Ben bunu araştırma yaparken tesadüf eseri buldum. İlk başta ne olduğunu anlayamamıştım. Sonra fotoğraflarına bakarak olayın ciddiyetini anladım. Yapılan anıtta bir Rus askeri ayakta duruyor. Ayakları altında Türk bayrağı var bir kartal geliyor o şekilde canlandırmışlar. Kartal Türk bayrağını parçalıyor. Anıtın altına mermer bir kaide yapmışlar anıtın her yüzünde Rus generallerin büstleri var. Türk ordusundan ganimet olarak alınan silahları da bu anıtın etrafında zincirle bağlamışlar. Filmde bir canlandırma yapmışlar Karsa Rus ordusu giriyor. Zafer takı yapmışlar bunun altın geçiyorlar. Anıtın üzerindeki örtüyü çekiyorlar törenle çalışını yapıyorlar. İlk işleri anıtı kutsamak oluyor. 1918 yılında Türk ordusu Kars?a giriyor. İlk işlerinden biride bu anıtı yıkmak oluyor ve bu utanç vesikasından kurtuluyoruz. Ruslar tarihte bize 3 defa hançer gibi anıt dikiyorlar? dedi.
