'Güzellik,insanda sonsuzluk duygusunu uyandırandır' sözünün sahibi, matematiğin bir güzellik, keşif ve sabır olayı olduğunu,ezberleyerek değil anlayarak ve keşfederek öğrenilmesi gerektiğini savunan,1910-1997 yılları arasında yaşamış Türk matematik dehası ve bilim insanı Ord. Prof. Cahit Arf, 21 yıl önce bugün hayatını kaybetti...
Adına matematik yarışmaları düzenlenen, ünlü yazar Oğuz Atay tarafından biyografisi 'bir bilim adamının romanı' adlı eserde yayınlanan, TÜBİTAK'a büyük emek vermiş, 'sentetik geometri problemlerinin cetvel ve pergel yardımıyla çözülebileceğini ortaya koyan, 20.yüzyılın en büyük matematikçilerinden biri Cahit Arf ancak, yazık ki ülkemizde yeterince kıymeti bilinmemiştir...
Matematiğe ve kelimelerin anlamına büyük önem vermiş olan Arf, matematiği ve sanatı şöyle özetlemiş:
?Bilim ve güzel sanatlar arasında pek bir fark yoktur. Sanatçı güzel duyguları öne çıkarmak için çalışır, bilim insanı ise bunu mantıkla yapar. İkisinin en önemli ortak yanı doğayı kavramaya çalışmalarıdır.?
Ord. Prof. Cahit Arf'in resmi, 2009 yılında kullanılmaya başlanan 10 Türk Lirasının arkasında yer almış, resminin yanında ise 'Arf Değişmez'i formülünden alınan bir bölümü ve yanı sıra 'aritmetik diziler, sayılar, abaküs ve bilgisayar teknolojisinin temeli olan ikili sayı sistemini (binary) ifade eden rakamlar sergilenmiştir.
?Kural empoze etmemek lazım. Bir ressama şu tarafa kırmızı yap, bu tarafa beyaz yap diyemezsiniz. bilim insanının özgür olması gerekir.? (Cahit Arf)
YAŞAMI VE KARİYERİ
Cahit Arf, 1910 ? 1997 yılları arasında yaşamış dünyaca ünlü matematikçi. Cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılımasında ortaya çıkan ve kendi adıyla anılan ?Arf Sabiti?, ?Arf Halkaları? ve ?Arf Kapanışları? gibi terimleri bularak, matematik ve bilim dünyasına önemli katkılarda bulundu. Alman matematikçi Helmut Hesse ile birlikte, Hesse-Arf Kuramı?nı geliştirdi.
Yüksek öğrenimini Fransa?da Ecole Normale Superieure?de 1932?de tamamladı. Bir süre Galatasaray Lisesi?nde matematik öğretmenliği yaptıktan sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi?nde doçent adayı olarak çalıştı. Doktorasını yapmak için Almanya?ya gitti. 1938 yılında Göttingen Üniversitesi?nde doktorasını bitirdi.
Türkiye?ye döndüğünde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi?nde profesör ve Ordinaryus profesörlüğe yükseldi ve 1962 yılına kadar çalıştı. Daha sonra Robert Koleji?nde matematik dersleri vermeye başladı. 1964 yılında Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ilk bilim kurulu başkanı oldu.
Daha sonra gittiği Amerika Birleşik Devletleri?nde araştırma ve incelemelerde bulundu; Kaliforniya Üniversitesi?nde konuk öğretim üyesi olarak görev yaptı. Türkiye?de yaşamak istemesi üzerine kendi isteğiyle 1967 yılında Türkiye?ye döndü. Döndükten kısa bir süre sonra Kanada ve Amerika?daki üniversitelerden konuk öğretim üyesi olarak teklifler aldı. Ancak kendisi bu tekliflere cevap veremeden Ortadoğu Teknik Üniversitesi?nden gelen telefon bu üniversiteye atandığını ve uçak biletinin yolda olduğunu söylüyordu ve artık Ortadoğu Teknik Üniversitesi?nde göreve başlamıştı. 1980 yılında emekli oldu. Emekliye ayrıldıktan sonra TÜBİTAK?ın geliştirilmesinde çok emeği geçti ve TÜBİTAK?a bağlı Gebze Araştırma Merkezi?nde görev aldı. 1983-1989 yılları arasında Türk Matematik Derneği başkanlığını yaptı.
Arf, İnönü Armağanı?nı (1943) ve TÜBİTAK Bilim Ödülü?nü kazandı (1974). Bu ödülü alırken yaptığı konuşmada ?Bilim insanının amacı anlamaktır? hemen ardından ?ama büyük harflerle anlamaktır? sözüyle kendine göre bilim insanını açıklamıştır. Onuruna yapılan cebir ve sayılar teorisi üzerine uluslararası bir sempozyum, 1990?da 3-7 Eylül tarihleri arasında Silivri?de gerçekleştirilmiştir. Halkalar ve geometri üzerine ilk konferanslar da 1984?te İstanbul?da yapılmıştır. Arf, matematikte geometri kavramı üzerine bir makale sunmuştur. Cahit Arf, 1997 yılının Aralık ayında ağır bir kalp hastalığı nedeni ile ölmüştür.
?Matematik esas olarak sabır olayıdır. Belleyerek değil keşfederek anlamak gerekir.? (Cahit Arf)
kaynak: ulakbim.gov.tr
haber: enpolitik/Melek S. Tunç