Tüketiciler fındık fiyatlarının pahalılığından yakınırken, Giresunlu üreticiler fiyatların maliyetlerini kurtarmadığını, perakende fındık satıcıları ise fındığın kırılması ve yaşanan zayiatlar nedeniyle raflara gelen kadar fiyatların arttığını dile getirdi.
Üreticiler fındığın fiyatının kendi maliyetlerini kurtarmadığını ifade ederken, tüccar ise herkesin yapılan işten kar elde etmek için çalıştığını kaydetti. Perakende fındık satıcıları ise yapılan işlemler sırasında fındığın fiyatının yüksek seviyelere çıktığını savundu. Giresunlu fındık üreticisi Osman Harmanşah, 5 ton fındığının olduğunu ifade ederek, fiyatlar 14 liranın altına düştüğü zaman emeklerinin karşılığını alamadıklarını dile getirdi. Harmanşah, ?Fındık az olduğu zaman zaten emek karşılığını alma şansın yok, çok olduğu zaman ise en az 14 liradan aşağı düştü mü emek karşılığı alması söz konusu olmuyor. Çünkü giderler çok pahalı. Üretici ile market arasındaki farkı ise aradaki satıcılar kazanıyor? dedi.
Üretici Kerim Şenlikoğlu ise fındığını geçtiğimiz sezon 14 liradan sattığını belirterek, ?Devlet bize teşvik veriyor ama şimdi öyle insanlar var ki teşvik alıyorlar. Orman oldu yine teşvik alıyorlar, çünkü denetleme yok. Rant kazanıyor, 3-5 tane tüccar kazanıyor, başka kazanan yok. Ben 14 liraya sattığım fındığı marketten 30 liraya alamıyorum? ifadelerini kullandı.
Fındık alım-satımı işinin risk taşıyan bir sektör olduğunu kaydeden fındık tüccarı Sezgin Kumaş, zaman zaman ciddi düşüşler yaşandığını kaydetti. Giresun kalite fındık olarak sezona 14 liradan başladıklarını belirten Kumaş, ?Daha sonra fiyatlarda biraz düşüş yaşandı 13 lira, 12,5 lira gibi rakamlara düştü. Burada devletin bir müdahalesi geldi TMO kanalıyla beraber ve 14,5 liradan alım yapmaya başladılar. Piyasada bu doğrultuda 13,5 lira yükseldi. Yılbaşına yakın ise 16 lira civarına yükselmeye başladı ve şu anda biz 16 liradan alıyoruz fındığı? şeklinde konuştu.
Fındığın alıcıdan kırıcıya geçtiğinde fiyatların direkt arttığını kaydeden Kumaş, şöyle devam etti:
?Fındığı bizden alan kırıcılar bunu eliyorlar. 1 numara, 2 numara ve 3 numara olarak çıkartıyorlar. İç piyasada bu fındık kavurmacılara satılıyor, tabii fındık kırıldığı zaman 16 lira olan fındık 32 lira oluyor. Bizde Katma Değer Vergisi (KDV) yüzde 1, paketlendiği zaman da yüzde 8?e çıkıyor, yani yüzde 7 KDV artıyor. Tabii insanlar da bunun üzerinden kar marjı elde edecekler. Çalıştıkları yere göre, bulundukları mıntıkaya göre ve verdikleri kiraya göre bir değerlendirme yapıp satışını gerçekleştiriyorlar. Herkes tabii bu işten bir miktar kar yapacak ama bizim işimiz için söyleyeyim alıcılar olarak işimiz çok riskli, çünkü biz 16 liraya aldığımız fındığı yarın 16,5?ya satabiliriz, 15,5?e de satabiliriz. Günlük bazda alışveriş yaparak kendi kârımızı koyup o şekilde çalışıyoruz. Paketlemeye geçildiği zaman vade ve peşin alışverişlerde bu işin içine giriyor, kimse karsız ticaret yapmak istemez, herkes bir şeyler katar.?
'Fındık kırıldığında fiyatı 30 TL?ye çıkıyor'
Perakende fındık satıcısı Ayhan Akten ise, ?Markette neden pahalı?? sorusunun çokça sorulduğunu ifade ederek, 15 liradan köylüden alınan bir fındığın kabuğunun kırıldığı zaman yüzde 50 randımanda 1 kilo fındığın 500 grama düştüğünü, dolayısıyla fındık kırıldığı anda fiyatının 30 liraya çıktığını aktardı. Fiyatlara en çok etki edenlerin başında ise zayiatların geldiğini vurgulayan Akten, fiyat artışının sebeplerini şöyle anlattı:
?Kırma masrafları, kavurma masrafları ve işletme masraflarına yüzde 30-35 civarında koyduğunuzda 30 lira üstünden 40 lirayı buluyor. Buradaki en önemli sorunlardan bir tanesi de fındıklardaki zayiattır. İyi randımanlı fındıkta zayiat düşük olur, bu sayede fındığın fiyatı daha düşük olur ama bugün ortalama bakımsızlıktan iyi beslenememe nedeniyle kabuklu fındığın kırımında ve kavurmasına kadar ortalama yüzde 20 bir zayiat oluşuyor. Bu zayiatı mecburen fiyatlara yansıtmak zorundasınız. Bunu da 40 liranın üzerine vurursanız, 48 liraya denk gelir. Bir de kabuklu fındıkta KDV yüzde 1?dir, iç fındıkta yüzde 8?dir. Bunun üzerine bir de bunu ilave ediyorsunuz, fiyat zaten otomatikman 52 lirayı buluyor. Perakendecinin karını da buraya koyduğunuz zaman yüzde 10 bile koysanız 57 lira fındık fiyatı yapıyor. Bu konuda çözüm nedir derseniz fındık üretici tarafından iyi beslenir, kaliteli olarak ortaya çıkartılırsa, zayiat düşerse bizim perakende saffada sattığımız fındık da düşük olacaktır.?
