Dünyada her yıl yaklaşık 2.5 milyon kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan sigara kullanımından vazgeçilmesinin mümkün olduğu, bunun için gerekirse profesyonel yardım alınması gerektiği bildirildi. Sigara için koşullu uyaran niteliğinde olmayacak kitap okuma, el işi gibi yeni alışkanlıklar edinilmesinin bırakma sürecini kolaylaştırabildiği belirtildi.
Memorial Antalya Hastanesi Psikiyatri Bölümünden Uzm. Dr. Nehir Kürklü, ?9 Şubat Dünya Sigarayı Bırakma Günü? nedeniyle, sigara bağımlılığından vazgeçme yolları hakkında bilgi verdi.
'Sigara alışkanlığı nikotin bağımlılığının sonucudur'
Başta kalp hastalıkları ve pek çok kanser gelişimine zemin hazırlayan tütün ve tütün ürünlerinin, kronik solunum yolu hastalıklarında da tetikleyici role sahip olduğunu söyleyen Kürklü, 'Bir tütün ürünü olan sigaranın dumanı, 70?inin kansere neden olduğu bilinen 5 binden fazla kimyasal madde içermektedir. Sigara içme davranışı, nikotin bağımlılığı sonucu sürdürülmektedir ve bırakılması da bir anlamda bu bağımlılığın tedavisidir' dedi.
Sigaranın bırakılacağı gün belirlenmeli
Kişileri, sigarayı bırakma konusunda ikna edebilmek için çeşitli eğitim teknikleri, konferans veya grup tartışmalarından yararlanılabileceğini hatırlatan Uzm. Dr. Kürklü, bu çabalar sonucunda sigara bağımlılarının bu alışkanlıktan vazgeçmeyi düşünür hale gelmelerinin amaçlandığını söyledi. Bunu, sigarayı yaşamından tamamen çıkarmak için istekli olan kişiler için oluşturulan özel programların izleyeceğini söyleyen Kürklü, sigarayı bırakma konusunda verilen karar ve bu kararın uygulanmaya konulmasıyla kişinin kendisine bir 'gün' hedefi oluşturmasının sağlanacağı bilgisini paylaştı.
Sigara bırakma tedavisinde bütüncül yaklaşım
Sigara içenlerin sigarayı bırakma tedavisine alınmadan önce sigara içme özellikleri, bağımlıklarının şiddeti ve bu alışkanlıktan vazgeçmeyi isteyip istememeleri göz önüne alınarak bir değerlendirme yapıldığını kaydeden Uzm. Dr. Kürklü, 'Sigara bırakma programları iki başlıktan oluşur. Bunlardan ilki; davranışsal ve bilişsel tekniklerle günlük hayatta bireyi sigara içmeye yönelten tehdit unsurlarının farkındalığını artırmak, bunların değişmesini sağlamak, yoksunluk ve stres kontrolü sağlamanın yöntemlerini öğretmektir. Diğeri ise farmakoterapi uygulayarak fiziksel yoksunluk belirtilerini azaltıp bırakma sürecini kolaylaştırmaktır. Bu iki başlığın birlikte kullanılması başarı şansını artırmaktadır' diye konuştu.
Sigara içme nedeni gözlemlenmeli
Sigara bırakmaya hazırlık döneminde bireyin kendi içme davranışını gözlemesi, koşullu uyaranları tanınmasını ve kuvvetinin belirlenmesini sağlayacağının altını çizen Kürklü, bu bilgilerin sigarayı bırakma sonrası ortaya çıkacak içme isteğinin ne zaman, nerede, hangi durumlarda ve ne şiddette ortaya çıkacağının tahmininde işe yaradığını kaydetti. Kürklü 'Bu uygulama otomatik olarak gelişen sigara içiminin farkına varılmasını da sağlayacaktır. Olumsuz ruh halini azaltacak bilişsel strateji bilgisi geliştirmek; kendisinde gelişen ruhsal değişikliklerin geçici olduğunu ve yaşanan bu olumsuzluğun nikotin yoksunluğundan doğal olarak kaynaklandığını öğretir. Bu sigarayı bırakan kişi için rahatlatıcı olabilir. Bu tip bireylere tıbbi destek verilebilir ya da uzmana sevk edilebilir' dedi.
Yaşam kalitesini artıran yeni alışkanlıklar edinilmeli
Sigarayı bırakma döneminde yaşam biçiminin değiştirilmesi gerektiğinin altını çizen Kürklü, düzenli egzersizle bireyin kondisyonunun artacağı gibi stresle başa çıkmasının kolaylaşacağını, ayrıca yoksunluk belirtilerinin hafiflemesinin sağlanıp kilo alma eğiliminin önlenebileceğini hatırlattı. Uzm. Dr. Nehir Kürklü şöyle devam etti:
'Haftada 4-5 gün en az 30 dakikalık yürüyüş ve hafif koşu gibi egzersizler yapılmalıdır. Kişinin; kahvehaneye gitmek, aşırı çay ve kahve tüketimi gibi eski alışkanlıklarından vazgeçmesi önemlidir. Bunların yerine sigara için koşullu uyaran niteliğinde olmayacak kitap okuma, el işi gibi yeni alışkanlıklar edinilmesi, bırakma sürecini kolaylaştırabilir. Bırakmayı takip eden dönemde sık tekrarlayan ve 3-5 dakika süren içme isteği, davranışsal ve bilişsel savuşturma teknikleriyle atlatılabilir. İçme isteği geldiğinde bunun geçici bir durum olduğunu, isteğin birazdan geçeceği akla getirilmeli, sigarayı bırakma nedenleri hatırlanmalıdır. Bu şekilde zihinsel bir manevra ile içme isteğinin savuşturulması bilişsel yöntemle sağlanır. Diğer yandan istek geldiğinde derin nefes alma egzersizi uygulamak, ortamı değiştirmek, duş almak, yürüyüşe çıkmak, dikkati başka yöne çekmek gibi fiziksel etkinlikler de davranışsal savunma teknikleri için bir örnektir.'
