Hükümetin, sebze meyve fiyatlarındaki dengeyi sağlamak amacıyla yeni Hal Yasası çalışmalarına başladığı ve komisyonculuğun kaldırılacağı hedeflenen yasada Sakarya Toptan Sebze ve Meyve Hali Kompleksi esnafı çıkacak olan yasayı desteklediğini belirtti.
Son zamanlarda gündemde olan yeni hal yasası çalışmalarında enflasyonla topyekün mücadele programı kapsamında, meyve ve sebzede üreticinden marketlere geliş fiyatlarındaki farkın giderek artması üzerine çalışmalar başlatıldı. Yeni hal yasasıyla birlikte komisyonculuğun kaldırılacağı öngörülüyor. Yasayla birlikte üreticiden tüketiciye gelen meyve ve sebzenin daha uygun bir hal alması hesaplanıyor. Sakarya Toptan Sebze ve Meyve Hali Kompleksi esnafı yeni hal yasası ve komisyonculuğun kaldırılması konusunda yapılan çalışmalara destek verdiklerini belirterek açıklamalarda bulundu.
Doğru sistemin kurulduğu takdirde komisyonculuğun kaldırılabileceğini söyleyen Sebze ve Meyve Hali esnaflarından Oğuzhan Çuhadar, ?Komisyonculuk olmayacak konusunda şuanda mevcut sistemde komisyonculuk ürünlerin fiyatlarını yerinde oluşan piyasayı belirlemektedir. İleri ki dönemlerde bu kalkabilir, yapılan düzenlemeler ve geliştirilen olanaklarla kalkabilir. Kalkması da doğru olur, bir bakıma da doğru olmayabilir. Şuan mevcut sistemde komisyonculuk mevcut piyasayı belirlemektedir, ürünlerin arz ve talebine göre fiyatların yükselmesi ve alçalmasını etkiler. Şuanda mevcut sistemdeki komisyonculuğun kalkmasını bir yerde destekliyoruz, bir yerde de desteklemiyoruz, ikilemler var. Doğru bir sistem kurulursa komisyonculuk kaldırılabilir. Bu konuda ürünün üretiminin biraz daha dengelenmesi lazım. Fiyatlanma mevsimseldir, ürün kalitesi de mevsimseldir. Mevsim iyi geçerse ürün kalitesi iyi olur, verim fazla olur ona göre de satış biraz daha rakamsal olarak çoğalır veya az olur piyasaya göre. Eğer mevsimler iyi olmazsa, ürünler kalitesi bozuk olursa bu sefer arz azalır talep artar zaten iyi ürün fazla girmez piyasaya o zaman rakamlar çoğalır, kimsenin elinde olan bir şey değildir. Biraz daha işin içerisine girilip ürünler biraz daha kademeli olduğu için komisyonculuk bu şekilde kaldırılabilir, doğru bir düzenleme ile? dedi.
Komisyonculuğun kalkması ve yeni hal yasasının vatandaş için artıları ve eksileri olduğu konusuna da değinen Çuhadar, ?Vatandaş için bunun artısı, eksisi var mıdır, vardır. Komisyonculuk satışında ürün daraldığında fiyat aşırı yükselir. Yükseldiği zaman fiyat, alım gücü düşer. Alım gücü düştüğünde ise vatandaşa bu yüksek fiyatlar ile yansıdığı için düşüyor, aslında bu dengelenebilirse ürünün fiyat konusu bir yerden sonra durdurulabilir. Durdurulduğunda da vatandaşın alım gücü de ona göre artar? diye konuştu.
Yeni hal kanunu destekliyoruz
Aracılar olarak nitelendirilen komisyoncuların kaldırılacağı konusuna dikkat çeken ve yeni hal kanunu desteklediklerini belirten Sakarya yerel halk komisyoncularından Geylani Sezgin, ?Söylentiye göre konuşmak gerekirse, çünkü yasal bir şey yok şuan için, komisyoncuların kaldırılacağından bahsediliyor ama bu kadar malı ne şekilde eritmeyi, satmayı düşünüyorlar ona bir açıklık getirilmesi lazım. Kabzımallığın kalkması, komisyonculuğun kalkması gibi bir durum yok. Zaten bahsedilen, bizim de anladığımız kadarı ve Bakan beyinde bahsettiği aracılar olarak nitelendirdikleri komisyoncuların kaldırılacağından bahsediyorlar. Yani burada hallerdeki kabzımallığın son bulacağından değil, bu konuya bir açıklık getirmek lazım. Marketlerin aracıları, komisyoncuları, tedarikçileri var, bunların aradan kalkması gerekmektedir ki ondan bahsediyorlar. Yoksa hallerle ilgili bir sıkıntı yok. Hallerin çok olduğu üretim bölgelerinde 10 tane hallerin olduğu yerler var bunların azaltılacağından söz edebiliriz, yeni hal yasası da bundan bahsediyor. Komisyonculuk ile kabzımallığı lütfen karıştırmayalım. Yeni hal yasası ile ilgili şöyle bir durum var; fiyatların yüksek oluşu, tarladaki ürünlerin pazar ve marketlerde ki fiyatlar ile arasında çok uçurum olması artık bir gündem oluşturdu. Bu gündemde genelde kabzımalları ortaya koydu. Bu gündemi oluşturması gereken kabzımallar değil, marketler, tedarikçileri. Önce bunlara eğilmeleri lazım. Yeni yasayla ilgili artık belediyeler, yereller bu işin içerisinden çıkacak. Hal binasını, hal merkezini kompleksini yapan firma ve inşaatçılar bunlar bu yönetimi sağlayacaklar, belediyeler devre dışı kalıyor. Buda bizim için iyidir. Bu kabzımalların önünü açacaktır. Biz her zaman devletimizin yanındayız, yeni hal kanunu destekliyoruz? şeklinde konuştu.
Hem tüketici hem de üretici mutlu olacak
Yaklaşık 20 yıldır Sakarya Meyve ve Sebze Halinde kabzımallık yapan Ertuğrul Altındaş ise, ?Biz hal yasasını destekliyoruz. Hem üretici için hem tüketici için belirleyici bir birim fiyat olacak. Üretici ürettiği, satışa sunduğu ürünlerin fiyatını bilmiş olacak, bizde oradan çıkış fiyatını, piyasayı bilmiş olacağız. Tüketici de birim fiyatlarını bilmiş olacak. Bence iyi bir karar. Komisyonculukta bazı firmalar malın durumuna göre komisyon fiyatları belirliyor. Ama komisyonculuk kalktığı zaman tüm üreticiler, ürünlerini piyasaya göre kalite standardı oturmuş şekilde sunabilecek. Mal alınırken daha uygun alınabilecek. Standart ne kadar iyi olursa tüketici içinde o kadar iyi olur. Bir standart oturmuş olacak, şuanda bir standart yok yani. Bazı üretici domatesi 2 TL?ye mal ediyor bazısı 3 TL?ye satıyor bazısı 5 TL?ye satıyor. Ama şimdi bu kanunla beraber bir standart geldiği zaman fiyatlarda da bir standart oluşacak. Onun için bu konuda hem tüketici hem de üretici mutlu olacak? ifadelerini kullandı.