Konya Şeker, hem patates tohumluğu konusunda yurtdışına bağımlılığı ortadan kaldırmak, hem de dondurulmuş parmak patates ve patates nişastası üretimi yapmak için kurulan Seydibey Tarım Ürünleri Entegre Tesislerinin nitelikli hammadde ihtiyacını karşılamak amacıyla 2013 yılında faaliyete başlattığı Doku Kültürü Laboratuvarında hastalıklardan ari, yerli ve milli patates tohumları üretiyor.
Patates sürgününden fide üretimi ile başlayan ve önce seralarda mini yumruların üretilmesi, sonrasında çiftçi şartlarında mini yumrulardan patates tohumlarının üretilmesi ile devam eden ve yaklaşık 4 yıl süren patates tohumluğu üretim süreçlerini başarıyla tamamlayan Konya Şeker, ürettiği genç jenerasyon patates tohumluklarını 2 yıldır patates üreticisine dağıtmaya başladı. İlk hedefi bölge üreticisinin patates tohumluğu ihtiyacını tamamen yerli tohumla karşılamak olan Konya Şeker, uzun vadeli hedefini ise patates tohumluğunda ithalata ihtiyaç kalmamasını sağlamak olarak belirledi. Patates üretiminde hastalıklardan ari genç yerli patates tohumluğunun kullanılması bir yandan tarımsal üretimde verimliliği arttırırken, diğer yandan toprağın hastalanmasının önüne geçiyor. Bütün bunlarla birlikte ülkemizin döviz sarfiyatının azaltılmasını da sağlıyor.
?Şeker fabrikası sıcak suyu ısıtıyor, Doku Kültürü Laboratuvarı ve seralar tohumlukları üretiyor?
Şeker Fabrikasının üretim prosesinde kullandığı sıcak su da, entegre sistem ile patates tohumluğu üretmek için kurulan Doku Kültürü Laboratuvarı ve seraların sıfır maliyetle ısıtılmasında değerlendiriyor. Konya Şeker, çürük buhar da denilen ve üretim prosesinde tekrar kullanmak için soğutulması gereken suyu soğutma kulelerinde enerji harcayarak soğutmak yerine seralarda dolaştırarak hem seraları ısıtan hem de suyu sıfır maliyetle soğutuyor. Konya?da kurduğu Türkiye?nin en büyük sera alanlarından birinde domates, salatalık, biber gibi sera ürünlerinin üretimine daha önce başlayan Konya Şeker, şimdi de aynı yöntemle ısıttığı laboratuvar özellikli seralarda hastalıklardan ari, yüksek verimli yerli patates tohumluğu üretimini de yapıyor.
?Daha kaliteli tohum, daha verimli patates ürettik?
Konya Şeker?in doku kültürü projesiyle ilgili olarak değerlendirmelerde bulunan 25. ve 26. Dönem AK Parti Karaman Milletvekili ve PANKOBİRLİK Genel Başkanı Recep Konuk, ?Patates tohumluğu üretiminde kullanılan mini yumrular ve diğer kademelerdeki tohumluklar Türkiye?ye Avrupa ülkeleri ve Çin?den geliyor. Ancak bu gelen tohumlukların genç ve yaşlı olanların fiyatlarındaki aşırı farklılıklar hatta istense bile genç ya da sıfır jenerasyon tohumluk getirmenin nerede ise imkansız olması gibi sebeplerle ülkemize genelde yaşlı diyebileceğimiz tohumluklar ithal edilebiliyordu. Anılan sebeplerle yaşlı ve istisnai olarak da olsa hastalıklı tohumların ülkeye girmesi hem topraklarımızı kirletiyor hem de ciddi verim kayıplarına neden oluyordu. İşin bir diğer yönü ise patates tohumluğunda en büyük sıkıntı, siz sıfır jenerasyon, hastalıklardan ari genç tohum almak isteseniz, fahiş fiyatlara razı olsanız bile bu tohumlukları temin etmek neredeyse imkansızdır. En iyi ihtimal 2-3 yaşında tohumlukları ithal edebilirsiniz. Yani elinizde nitelikli, kaliteli verimli toprağınız olsa bile özellikle patates tohumluğunda dışa bağımlı iseniz, verimli ve kaliteli üretim yapmak sizin elinizde değil başka ülkelerin inisiyatifindedir. Patateste verimli ve kaliteli üretim yapabilmek için tek çare tohumunu da üretmek. Konya Şeker olarak biz bu durumun hem ülkemiz tarım sektörüne hem de ülkemiz sanayisinin rekabet gücüne yaptığı olumsuz etkiye sessiz kalamazdık. Neticede biz sürecin iki tarafında da olan bir kurumuz. Yani hem bir üretici kooperatifi olarak tarladaki üretimle doğrudan ilgiliyiz, hem de ülkemizin en büyük dondurulmuş parmak patates üretim tesislerinden birine ve Türkiye?nin tek patates nişastası fabrikasına sahibiz. Biz işin hem tarladaki verimini artırmakla, hem de işletme verimliliğini arttırmakla kendimizi yükümlü sayıyoruz? dedi.
?Dışa bağımlı olduğumuz patates tohumuna, ürettiğimiz yerli ve milli tohumla çözüm bulduk?
Konya Şeker olarak işin sadece sanayi kısmını organize etmenin yeterli olmadığını en iyi bilen kuruluş olduklarını ifade eden Başkan Recep Konuk, ?27 çeşit tohum ve fide ürettik. Şunu ifade edebilirim ki, bizim en çok önem verdiğimiz tohumluklardan birisi de patates tohumudur. Patates bölgemiz açısından çok önemli bir tarım ürünü, hem münavebe açısından çok önemli bir ürün hem de bölgemizin tarım çeşitliliği açısından çok önemli bir ürün. Böyle bir ürünün tohumu ithal ya da yaşlı ve kalitesiz olursa topraklarımızı hastalandırıyor. Bu riski ortadan kaldırmanın tek yolu kendi tohumluğumuzu üretmek dedik ve yerli patates tohumu üretiminde doğru yerden, doğru şekilde başlamak için büyük gayret sarf ettik ve Doku Kültürü Laboratuvarını kurduk. Düne kadar dışarıya bağımlı olduğumuz patates tohumu konusuna, Doku Kültürü Merkezimizde ürettiğimiz yerli ve milli tohumla çözüm bulduk. Hem dışardan gelen hastalıklar bitti, hem dışarıya bağımlılık sonlandı, hem de çok verimli tohumlara erişmiş olduk. Uzun uğraşlarla, büyük emek ve sabırla patates dokusundan elde edilen mini yumrular anaç olarak bölgeye ekildi. Çiftçiler böylece yerli ve milli tohumla hem hastalıklardan korundu hem de verim artışına kavuşmuş oldu. Böylece ülkemizde hem çiftçimiz hem de sanayimiz kazandı. Kaldı ki, biz bir üretici kuruluşuyuz, bizim ortaklarımız bizim işlediğimiz patateslerin de üreticileri. Biz onları nitelikli, kaliteli ve yüksek verimli tohumluklarla buluşturarak onların daha tarlaya tohumu atarken kazanmaya başlamalarını işletme verimliliğinden daha çok önemseyen bir kurumuz. Dünyayı taradık ve en yeni, en ileri teknikleri masaya yatırdık. İşletme bütünlüğümüzün bize sunduğu imkanları da değerlendirdik ve projenin verimli olmasıyla birlikte üretim sahaları büyüdü ve sözleşmeli üreticilerimizin kaliteli ve verimli tohumluk ihtiyacını yerli tohumlukla karşılayacak kapasiteye ulaştık. 2013 yılında 400 metrekare Doku Kültürü Laboratuvarı ve mini yumru soğuk hava deposu bulunan şirketimiz, çalışmalarına 3 dekar serada 1 milyon adet mini yumru üretimi ile başladı. Bugün kapasite artışı sağlayacak ilave yatırımları yaparak, Doku Kültürü Laboratuvarımızın üretimini 10 dekar serada ve yılda 3 milyon adet mini yumruya (sıfır jenerasyon) çıkardık. Üstelik de tonuna bin 500, 2 bin euro vermeye razı olsak bile ithalatını yapamadığımız ön elit jenerasyon genç patates tohumluklarını yaklaşık üçte bir maliyetle ürettik. Yani hem bağımlılıktan hem de dayatılan fiyattan üreticiyi kurtardık. Bu laboratuvar ve seralar 2013 yılında faal hale geldi, 2016 yılından beri de arazide tohumluk çoğaltmaya başladı. 3 yılda ürettiğimiz ön elit ve elit tohumluk tonajı 7 bin 658 tona ulaştı. Yani kabaca bu üretim bile 7,5 milyon euronun ülkemizde kalmasını sağladı. Yaptığımız işin özeti şudur; Konya Şeker, patates tohumluğuna el attı, ithalatı daralttı, verimli ve kaliteli üretimin önünü açtı. İnşallah bu proje ile sağlıklı ve genç yumrular üreterek sadece kendi üreticimizin değil ülkemizdeki patates üreticilerinin tamamının maliyetini azaltırken, verimini en üst seviyeye çıkaracağız. Gayretimiz bunun için, çabamız bunun içindir? diye konuştu.
Konya Şeker?in Doku Kültürü Laboratuvarında tamamen steril ortamda, patatesin sürgününden meristem kültürü ile elde edilen invitro patates bitkileri, nod kültürü ile yani yapraklı gövde parçaları kesilerek mikro çoğaltım yapıldıktan sonra iklim kontrollü seralara aktarılıyor. Seralarda yaklaşık 4 aylık gelişim sürecini tamamlayarak elde edilen patates mini yumruları hasat ediliyor. Süper elit kademede ve jenerasyon yaşı sıfır, hastalıklardan ari olarak üretilen mini yumrular Konya Şeker tarafından 2 yıl arazide çoğaltıldıktan sonra üreticilere tohumluk olarak veriliyor.
