Türk Dünyası'nın bilge şahsiyetlerinden Azerbaycan ikinci Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey, vefatının 19. yılında hem Azerbaycan'da hem de Türkiye'de rahmet ve özlemle yad ediliyor.
Dünya malına, dünya zenginliğine sırtını dönmüş, mal, mülk, iktidar hırsından uzak, yüreği davası ile atan, son yüzyılın en büyük siyasetçisi, fikir ve düşünce insanı adeta siyasetin dervişiydi Elçibey... Vefatının 19. yılında saygıyla anılan büyük Türk liderin en büyük üzüntüsü Azerbaycan ve Türk dünyası için hayal ettiği mükemmel şeyleri hayata geçiremeyişiydi belki de...
Azerbaycan'ın bağımsızlığını, Tük milletinin tek bayrak altında toplanmasını savunan Azerbaycan'ın ikinci Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey, bu uğurda halkı ile birlikte savaş örnek bir kişilik olmuştu. Elçibey, kanser nedeniyle tedavi gördüğü Türkiye'de 2000 yılında yaşamını yitirdi.
Sovyetler Birliği?nin dağılmasının ardından Azerbaycan?daki bağımsızlık mücadelesinin öncüleri arasında yer alan Elçibey, 7 Haziran 1992?de Azerbaycan Cumhurbaşkanı seçilmişti. Rus ordusunun Azerbaycan?dan çıkartılması, milli para basılması, üniversiteye giriş sınavlarında test yönteminin uygulanması, Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçilmesi Elçibey dönemindeki önemli gelişmeler arasında yer aldı.
Yakasından hiç çıkarmadığı Atatürk rozeti, içinde Atatürk'ün bağımsızlık ateşi, yüreğinde milletine duyduğu büyük sevgi ve güven ile Elçibey, Atatürk'ün kendisi ve Azerbaycan için ne anlama geldiğini şu sözlerle anlatmıştı;
'Atatürk, Türkiye Cumhuriyetini kurarak, nasıl Türkler'i esaret zincirinin aşağılayıcı boyunduruğundan çekip çıkarttıysa, bunu milletine duyduğu güvenle, milletiyle beraber başardıysa, Azerbaycan da aynı yoldan gidecektir. Maksadımız Mehmet Emin Resulzade'nin ideallerini elde bayrak tutarak hayata geçirmek, bunu yaparken de Atatürk'ün metot ve usullerinden istifade etmektir. Ben de Türk milletinin bir evladıyım ve Atatürk'ün askeriyim.'
Ömrünün son yıllarında, çömelerek oturup Yemen türküsüne eşlik ederken gözünden dökülen yaşlar, Anadolu coğrafyasında on binlerin gönlünün bam telini titretir...
MİLLİYETÇİLİK SUÇUNDAN HAPİS YATTI
Elçibey, 1957-1962 yılları arasında Azerbaycan Devlet Üniversitesi Doğu Dilleri Enstitüsü, Arapça bölümünde okudu. Öğrencilik yıllarında Azerbaycan tarihini ve Azerbaycan devrim tarihini öğreten dernekler kurdu. 1963-1964 yılları arasında Mısır'da tercümanlık yaptı. 1970'lerde ise ülkesinin bağımsızlığı için çalışmaya başladı. Bu yüzden 1975'te 'milliyetçilik suçu'ndan bir buçuk yıl hapis yattı.
AZERBAYCAN HALK CEPHESİNİ KURDU
Azerbaycan'ın bağımsızlık mücadelesinin içinde yer alan Elçibey, 1977'den itibaren, Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi'nde el yazmaları enstitüsünde görev yürüttü. 1989'da Azerbaycan Halk Cephesi'ni kurdu ve başkan seçildi. Elçibey, 1991'de SSCB'nin dağılması ile bağımsızlığını kazanan Azerbaycan'ın 7 Haziran 1992'de ikinci cumhurbaşkanı seçildi.
CUMHURBAŞKANLIĞI YETKİLERİ ELİNDEN ALINDI
Elçibey'in görevden aldığı Suret Hüseynov, Azerbaycan'ın 2. büyük şehri Gence'de Haziran 1993'te ayaklanma başlattı. İsyan nedeniyle köyüne giden cumhurbaşkanı, 2 hafta sonra geri dönmeye çalışmasına rağmen şahsi koruması tarafından uçağı kurşunlandı ve Nahçıvan'dan çıkış yolu kapatıldı. Ardından 4 yıl Keleki'nin abluka altında olması nedeniyle oradan ayrılamamış ve 4 yıl 4 aydan sonra Bakü'ye gelebilmiştir. Bu olaylar sonucu cumhurbaşkanlığı yetkileri Haydar Aliyev'e devredildi. Ağustos 1993'te referandum ile Elçibey'in görevi resmen geri alındı ve Ekim ayındaki seçimlerde Haydar Aliyev %99 oyla cumhurbaşkanı seçildi.
AZERBAYCAN İLE TÜRKİYE'NİN BİRLEŞMESİNİ İSTİYORDU
Azerbaycan ile Türkiye'nin birleşmesini savunan ve kendi deyimiyle 'Atatürk'ün esgeri' olaran Elçibey, işgal altındaki Türk topraklarını birleştirme ülküsüne hayatını adamış bir liderdi. Elçibey ölmeden önceki son röportajında da, 'Türkiye ile Azerbaycan birleşmelidir' dedi.
Türklük üzerine yaptığı çalışmalar ile Türk dünyası üzerinde oldukça saygı gören Elçibey, ülkemize de sık sık ziyarette bulundu.
Elçibey, 22 Ağustos 2000?de tedavi gördüğü Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) Hastanesi?nde hayatını kaybetti.
Ruhun şad olsun güzel insan.
kaynak: yeniçağ
haber: enpolitik/ Melek S. Tunç
