Gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu'ndaki ölümünün üzerinden tam bir yıl geçti. Bu süreçte olay üzerindeki sis perdesi hala aralanamadı, Puzzle'ın bir araya gelen parçaları ise olayın bir korku filmine benzediğini işaret etti.
Suudi Arabistan rejimine karşı muhalif gazetecilerden biri olan Cemal Kaşıkçı ve yakınları için hayat 2 Ekim'de noktalandı. Öğleden sonra 2:14'te Kaşıkçı evlilik için gerekli belgeleri almak üzere konsolosluğun kapısından son kez girdi. Saatler geçti, zaman aktıkça dışarıda onu bekleyen müstakbel eşinin de endişeleri büyüdü, büyüdü. Endişe yerini önce paniğe ardından korkuya daha sonra ise kapalı kapılar önünde hak arama çırpınışına bıraktı.
Suudi Arabistan, Kaşıkçı'nın konsoloslukta çıkan kavgada, kanun dışına çıkılarak öldürüldüğünü fakat Suudi Veliaht Prens Salman'ın olayla hiç bir ilgisi olmadığını iddia etti
Amerika Birleşik Devletleri Merkezi Haberalma Teşkilatı'nın (CIA) ise Kaşıkçı'nın öldürülmesi emrini Suudi Arabistan veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın verdiği sonucuna ulaştığı iddia edildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kaşıkçı'nın planlı şekilde öldürüldüğünü söyleyerek, zanlıların Türkiye'de yargılanmasını talep etti. Peki bir yıllık süreçte neler yaşandı?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cemal Kaşıkçı cinayetiyle ilgili The Washington Post'ta yazdığı makalede, Kaşıkçı'nın öldürülmesinin 11 Eylül terör saldırıları dikkate alınmazsa 21. yüzyılın en büyük ve tartışmalı olayı sayılabileceği değerlendirmesinde bulundu.
Kaşıkçı suikastinin insani boyutunun yanı sıra diplomatik dokunulmazlık ilkesinin istismar edilmesi nedeniyle de endişe verici olduğunu belirten cumhurbaşkanı, adaletin ancak ulusal ve uluslararası mahkemeler eliyle tecelli edeceğine inandıklarını kaydetti.
Erdoğan Kasım 2018'deki TBMM Grup Toplantısı'nda da Kaşıkçı'nın ölümüyle ilgili detayları açıklamıştı.
Şu ana kadar çıkan delillere göre Kaşıkçı'nın vahşi bir şekilde öldürüldüğünü ve cinayetin önceden planlı olduğuna dair ellerinde güçlü emareler olduğunu belirten Erdoğan, Suudi Arabistan'a 6 soru sormuştu:
15 kişi o gün neden İstanbul'da toplandı?Bu kişiler kimden emir alarak İstanbul'a geldi?Başkonsolosluk binası neden günler sonra incelemeye açıldı, öncesinde reddedildi?Cinayetten sonra neden onlarca tutarsız açıklama yapıldı?Cemal Kaşıkçı'nın cesedi neden ortada yok?Suudi yetkililere göre ceset yerli bir işbirlikçiye verildi. Bu işbirlikçi kimdir?Erdoğan, bu sorular cevaplanmadan 'siyasi bir cinayet' olarak tanımladığı Kaşıkçı'nın öldürülmesinin üstünün örtülmeyeceğini ve meselenin sonuna kadar takipçisi olacaklarını bildirdi. Cumhurbaşkanı, Suudi Arabistan'a Türkiye'ye gelen 15 kişi ve yerel 3 kişinin Türkiye'de yargılanmasını teklif etti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan grup toplantısında gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesi için 15 kişilik bir ekibin Türkiye'ye geldiğini doğruladı. Erdoğan, Riyad yönetiminin cinayetle ilgili tutukladığı 18 kişinin kendilerinde bulunan 15 isimle uyumlu olduğunu vurguladı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Suudi Arabistan'ın geç de olsa gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürüldüğünü kabul etmesinin önemli olduğunu söyledi.
2 Ekim'de ülkesinin İstanbul'daki başkonsolosluğuna girdikten sonra öldürülen Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın, Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman'ın kardeşi Prens Halid bin Salman'la görüştüğü ortaya çıktı.
Suudi Arabistan Kralı Salman bin Abdülaziz başkanlığında toplanan bakanlar kurulu, Cemal Kaşıkçı cinayetine karışan herkesin hesap vereceğini duyurdu.
Suudi Arabistan hükümeti ise Kaşıkçı'nın öldürülmesiyle bağlantılı 21 şüpheliden 5'i hakkında idam cezası istedi. Birleşmiş Milletler raportörü ise cinayetle ilgili Suudi Veliaht Prens Muhammet Bin Selman'ın da soruşturulması çağrısı yaptı.
Birleşmiş Milletler Yargısız İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard, Çarşamba günü sunduğu raporda aralarında ölüm cezası ile karşı karşıya olanların da bulunduğu 11 sanığın ismini açıkladı. Callamard'ın Suudi hükümet kaynaklarından edindiği bilgilere dayanarak verdiği isimler, yerel savcılık tarafından doğrulanmadı.
Medya raporları ve resmi kaynaklardan alınan bilgilerle Suudi Arabistan'da Kaşıkçı davasına ilişkin tutuklananlar şu isimler oldu:
Mahir Abdulaziz Mutreb, Salah Muhammed Abduh et-Tubeyki, Ahmed Muhammed el Asiri, Mustafa Muhammed el Madani.
Madani ve Asiri dışında yargılananlardan Muhammed Saad el Zahrani ve Saif Saad el Kahtani, BM raporuna göre cinayet gerçekleşirken konsolosluktaydı. Mansur Osman Abahüseyin ve konsolosluk çalışanı Muflih Şaya el Muslih ise cinayet sırasında başkonsolosun evindeydi.
Cinayete karışan en yüksek profilli figür olarak görülen Prens'in sağ kolu Suud el Kahtani, kraliyet mahkemesi danışmanlığı görevinden azledildi fakat yargılanmadı.
Yargılanmayan diğer bir isim de Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosu Muhammed el-Uteybi oldu. Başkonsolos Kaşıkçı'nın konsoloslukta olmadığını göstermek için dolap kapılarını açtı.
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman, Kaşıkçı'nın öldürülmesiyle ilgili olarak ilk kez siyasi sorumluluğu üstlendiğini belirten bir açıklama yaptı. Cinayetin üzerinden yaklaşık bir yıl sonra 'Bütün sorumluluğu üstleniyorum çünkü bu olay benim sorumluluğumda oldu' ifadesini kullandı. Ancak cinayetten haberi olmadığını savundu.
Kral Salman Kaşıkçı'nın yakınlarını sarayında ağırladı
Suudi Arabistan devlet ajansı, Kral Salman'ın Kaşıkçı ailesinden bir grubu Yemame Sarayı'nda ağırladığını duyurdu.
Riyad'da yapılan görüşmeye Cemal Kaşıkçı'nın oğulları Sehl ve Salah ve veliaht Prens Muhammed bin Salman da katıldı.
Kral ve Veliaht Prens, Kaşıkçı'nın ailesine ve yakınlarına başsağlığı diledi.
Erdoğan'dan taziye telefonu
Cemal Kaşıkçı'nın ailesi ve yakınlarını telefonla arayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan taziye dileklerini iletti.
Gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesinden derin üzüntü duyduğunu ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye olarak bu olayın takipçisi olacaklarını ve cinayetin aydınlatılması için gereken her şeyin yapılacağını vurguladı.
Trump: Riyad'ın Kaşıkçı olayını ele alışı bugüne kadar görülen en kötü örtbas
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Kaşıkçı cinayeti hakkında son konuşmasını değerlendiren ABD Başkanı Donald Trump, 'Erdoğan'ın Suudi Arabistan ile ilgili açıklamaları oldukça sertti.' dedi.
Riyad'ın Kaşıkçı olayını ele alışını 'bugüne kadar görülen en kötü örtbas' olarak niteleyen Amerikalı lider, Erdoğan'ın açıklamalarına katılmadan önce gerçekleri öğrenmeyi istediğini ifade etti.
Cemal Kaşıkçı cinayeti 'Çöldeki Davos'u vurdu
Suudi gazetecinin öldürüldüğünün ortaya çıkmasının ardından, Suudi Arabistan'da 25 Ekim'e kadar sürecek 'Geleceğe Yatırım Girişimi (FII) Konferansı boykotların gölgesinde başladı. Birçok bakan ve uluslararası kurum yatırım konferansından çekildi.
Konferansta konuşma yapması beklenen veliaht Prens Salman ise programını iptal ederek konferansı terk etti.
CIA Direktörü Haspel Türkiye'de
ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı (CIA) Direktörü Gina Haspel, Kaşıkçı ile ilgili yürütülen soruşturma kapsamında temaslarda bulunmak üzere Türkiye'ye gitti.
Kaşıkçı cinayetinde canlı bağlantı iddiası: Bana kellesini getirin
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın en yakınındaki danışmanlarından Kraliyet Divanı Müsteşarı Suud bin Abdullah el-Kahtani'nin, gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesini internetten görüntülü görüşme programıyla kontrol ettiği öne sürüldü.
Reuters haber ajansının ismini açıklamadığı iki Suudi yetkiliye dayanarak verdiği haberde, Kaşıkçı'nın öldürülmesi sonrası görevden alınan Kahtani'nin, Suudi zanlılarla internet üzerinden Skype aracılığıyla iletişim halinde olduğu iddia edildi. Kahtani'nin görüşme esnasında 'Bana o köpeğin kellesini getirin.' dediği kaydedildi.
Suudi Arabistan'dan 'kapsamlı araştırma' sözü
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adil el Cubeyr, Kaşıkçı cinayetiyle ilgili 'kapsamlı' bir araştırma yapılacağını söyledi. Endonezya'da konuşan Bakan Cubeyr, Türkiye'ye bir Suudi ekibin gittiğini hatırlatarak, cinayetin aydınlatılması için çalışacaklarını vaat etti.
Trump: Suudi Arabistan'ın açıklamaları tatmin edici değil
ABD Başkanı Donald Trump, Kaşıkçı'ya ne olduğuyla ilgili Suudi Arabistan'dan yapılan açıklamaların tatmin edici olmadığını ancak Riyad ile ticari ilişkileri kesmek istemediğini belirtti.
Prens Salman ile telefonda görüştüğünü de söyleyen ABD Başkanı, soruşturma için Riyad tarafından istenen bir aylık sürenin 'çok uzun' olduğunun altını çizdi.
ABD Hazine Bakanı Mnuchin Riyad'da
Suudi Arabistan Devlet Televizyonu 22 Ekim akşamı paylaştığı tweette ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin'in Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Salman ile başkent Riyad'da bir araya geldiğini duyurdu. Suudi kanalı mesajında ayrıca 'Mnuchin ve Prens Salman'ın iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın önemine değindiğini' yazdı ve Suudi krallığının 2030 kalkınma vizyonuna atıfta bulundu.
ABD Hazine Bakanı pazar günü verdiği demecinde bu hafta Riyad'da düzenlenen kalkınma konferansına katılmayacağını ancak 'Orta Doğu'da terörün finanse edilmesi ve İran'ın askeri siyasi etkisini durdurmayla' ilgili bir toplantı için Suudi yetkililerle görüşeceğini söylemişti.
Munchin, daha önceden Suudi yetkililerin gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürüldüğünü açıklaması üzerine 'iyi bir ilk adım ancak yeterli değil.' demişti.
Suudi Dışişleri Bakanlığından sosyal medyada Kaşıkçı paylaşımı
Suudi Dışişleri Bakanlığı Twitter üzerinden paylaştığı grafikli mesajla Kaşıkçı'nın öldürülmesiyle ilgili gelişmelere açıklık getirmeye çalıştı. 'Suçlular cezalandırılacak' başlığıyla paylaşılan grafikte şu bilgilere yer verildi:
Operasyondan Prens Salman'ın haberi yoktu. Böyle bir olayla hiçbir bağlantımız olmadı ve olmayacak daSavcılık olayla ilgili soruşturmasına devam ediyorBu eylemi gerçekleştirenler, bunu (cinayeti) kendi yetki sınırları dışında eyleme döktüYapılanları suç olarak tanımlıyoruz(Yapılanlar) Büyük bir sapıklık ve yanlışKanun dışı bir eylemOlayı örtbas etmeye çalışmak yanlışı pekiştirdiSultangazi'de bulunan araçta inceleme: 2 valiz bulundu
Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesine ilişkin soruşturma kapsamında, Sultangazi'de bulunan Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğuna ait diplomatik plakalı araçta yapılan incelemede, 2 valiz ve çeşitli malzemelerin bulunduğu belirtildi.
Türk ve Suudi yetkililerden oluşan heyetin, otoparkta park halindeki, Başkonsolosluğa ait '34 CC 1736' plakalı araçtaki incelemeleri sürüyor.
Kaşıkçı cinayeti hakkında açıklamalarda bulunan AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik ise, 'Hunharca planlanmış, örtbas edilmek için çok gayret sarf edilmiş bir durumla karşı karşıyayız. Çok komplike bir cinayet. Sorumlular cezalandırılacak ve bir daha kimsenin aklından böyle şeyler geçmeyecek.' ifadelerini kullandı.
Reuters haber ajansına konuşan bir Suudi yetkili, olay günü Riyad'dan gelen 15 kişilik ekipten, ismi Muhammed Almadani olduğu belirtilen birinin Kaşıkçı'nın elbiselerini giyerek konsolosluktan ayrıldığını ileri sürdü. CNN'in yayınladığı görüntülerdeyse, iddia edildiği gibi bir kişinin Kaşıkçı'nın kıyafetleriyle konsolosluğun arka kapısından çıktığı görülüyor. Suudi Arabistan henüz bu görüntülerle ilgili bir açıklama yapmadı.
Eski Suudi İstihbarat Servisi Başkanı Muhammed Asiri gelen tehlikeyi mart ayında haber verdiCemal Kaşıkçı'nın öldürüldüğünün ortaya çıkmasının ardından görevden alınan Suudi İstihbarat Servisi Başkanı Ahmet Hasan Muhammed Asiri, muhalif seslerin duyulabilmesi için daha fazla çalışılması gerektiğini söyledi.
Geçtiğimiz mart ayında euronews'e konuşan Asiri, ifade özgürlüğünün (Suudi) monarşinin reform gündeminde olduğunu ifade etmişti. Suudi siyasetçi, 'Her şeyi bir anda yapamayız. Toplumu modernize etmek ve reformları hayata geçirmek için yavaş yavaş hareket etmelisiniz.' ifadelerini kullanmıştı.
19 Ekim'de görevden alınan Ahmet Hasan Muhammed Asiri, geçtiğimiz günlerde New York Times'a verdiği röportajda 'Kaşıkçı olayıyla ilgili neredeyse ben suçlanıyordum.' diye konuşmuştu.
Merkel, Suudi gazetecinin öldürülmesine ilişkin, ''Yaşananlara bakın ne kadar da canavarca. Şunu vurgulayarak söylemek istiyorum; bu olay aydınlatılmalıdır ve bu olay aydınlatılmadığı müddetçe Suudi Arabistan'a silah ihracatı yapılmayacak.'' diye konuştu.
Suudi Arabistan, Almanya'nın yıl başından bu yana Cezayir'in ardından en çok silah sattığı ikinci ülke oldu. Almanya, yılın 9 ayında Suudi Arabistan'a yaklaşık 417 milyon euro değerinde silah sattı.
Benzer bir açıklama yapan ABD'li Cumhuriyetçi Senatör Benjamin Sasse de 'Suudi Arabistan'a silah satışının durdurulması da dahil tüm seçenekler masada olmalı' dedi.
Kaşıkçı'nın nişanlısı Hatice Cengiz'e 24 saat kesintisiz korumaİstanbul Valiliği, Cemal Kaşıkçı'nın nişanlısı Hatice Cengiz'in 24 saat aralıksız korunacağını açıkladı.
Suudi Arabistan Enerji Bakanı Halid el-Falih, Cemal Kaşıkçı olayının ardından yaşanan kriz ortamında ülkesinin 1973 yılında olduğu gibi bir petrol ambargosu uygulamayacağını duyurdu.
Washington Post yazarı Cemal Kaşıkçı, 2 Ekim 2018 tarihinde nişanlısı Hatice Cengiz ile İstanbul'daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğuna gitmiş, binaya 13:00 sularında tek başına giren muhalif gazeteciden bir daha haber alınamamıştı.
3 Ekim tarihinde Suudi yetkililer, Kaşıkçı'nın konsolosluk binasından çıktığını belirtmiş ancak kamera kayıtlarının kaybolduğu açıklamıştı.
Aradan 18 gün geçtikten sonra Suudi hükümeti Kaşıkçı'nın konsoloslukta çıkan bir tartışmada aldığı yumruk darbeleri sonucu hayatını kaybettiğini duyurdu.