Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales, 20 Ekim?de yapılan genel seçimdeki usulsüzlük iddialarının ardından başlayan kitlesel isyan sonunda istifa etti. Morales?in uçakla Arjantin?e geçtiği yönünde iddialar bulunmakla birlikte bunlar henüz doğrulanmadı.
Morales, usulsüzlük iddialarını araştrmak üzere ülkeye davet ettiği Amerikan Devletleri Örgütü'nün (OAS) usulsüzlüğü doğrulayan raporunun ardından yeniden seçime gitme çağrısında bulunmuş ancak günün ilerleyen saatlerinde Bolivya Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Williams Kaliman, okuduğu bildiriyle Devlet Başkanı Evo Morales'in istifasını istemişti. Kaliman?ın çağrısının ardından Morales?in istifası geldi.
13 yıldır iktidardaydı
Merhum Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez?le birlikte Latin Amerika?daki ?Bolivarcı Devrim?in başını çeken iki isimden biri olan Morales?in 22 Ocak 2006?dan beri süren 13 yıllık iktidarı 10 Kasım 2019 itibariyle son buldu. Sosyalizme Doğru Hareket?in (MAS) kurucu lideri Morales, özellikle koka yaprağı üreticisi köylülerin desteğiyle iktidar olmuş ve 13 yıl boyunca sol-popülist bir başka deyişle halkçı politikalar uygulamıştı.
Yurtseverlik, anti-emperyalizm, anti-neoliberalizm söylemlerini öne çıkaran Morales, 2006?da yüzde 53,7?lik oy oranıyla başkan seçilmişti. Halkçı bir anayasa yapan 2008?de 30?un üzerinde Bolivyalı?nın yaşamını yitirdiği isyanı bastırmayı başaran Morales, 2009?da bu defa yüzde 64?lük oy oranıyla ezici bir zafer kazanmıştı. Morales, halk desteğini bu ikinci başkanlık döneminde de sürdürdü ve 5 yıllık görev süresinin sonunda zamanında yapılan seçimlerde yüzde 61,36?lık oy oranıyla bir kez daha başkan seçildi.
Seçim yolsuzluğu iddiaları sonunu getirdi
Ne var ki 2019?da 4. kez başkan seçilmek üzere olduğu 20 Ekim 2019 başkanlık seçimleri Morales?in sonunu hazırladı. Bolivya?daki seçim sisteminde tıpkı Güney Amerika?da pek çok diğer başkanlık rejiminde olduğu gibi, Başkan?ın ilk turda seçilebilmesi için ya yüzde 50?yi aşması ya da en yakın rakibiyle arasında yüzde 10 fark olması gerekiyor. Bolivya seçim kurulu Morales?in oyunu yüzde 47,08 muhalefet lideri Carlos Mesa?nın oy oranını ise yüzde 36,51 olarak açıkladı. Böylelikle Morales kıl payıyla ilk turda başkan seçiliyordu. Ancak muhalifler, oyların yüzde 84?ü sayılana kadar aradaki fark çok daha az seyrederken canlı yayındaki oy sayımının durduğunu ve yeniden başladığında ise farkın açıldığına dikkat çekerek hile yapıldığını öne sürdü.
Muhalefet seçimlerin yenilenmesi ya da bağımsız bir uluslararası kurum tarafından oyların yeniden sayılması talebini yükseltmeyi dirençle sürdürünce, Morales uluslararası gözlemciyi kabul etmek durumunda kaldı. Hükümet, denetçi kurum olaraksa Kuzey ve Güney Amerika?daki tüm ülkelerin üye olduğu OAS?ı seçti. ADÖ?nün görevlendirdiği İspanya, Paraguay ve Meksika kökenli denetçiler, 31 Ekim?de görevlerine başlarken, denetleme işleminin 12 güne kadar uzayabileceğini duyurdu. Ne var ki, bu inceleme protestoların hararetini düşürmeye yetmedi. Bazı muhalefet figürleri, halkın ?Moralessiz bir seçim talep ettiğini? ve bu gerçekleşmeden protestoların sona ermeyeceğini söyleyerek eylemlere devam etti.
Seçimleri yenileme önerisi kurtarmadı
Öte yandan OAS dün (10 Kasım) sabah Bolivya seçimlerine dair bir rapor yayımlayarak seçimlerde ciddi usulsüzlüklerin yaşandığını ifade eden ve yeniden seçimlere gidilmesi yönünde tavsiyede bulundu. Morales, raporun ardından yaptığı basın toplantısında, OAS?ın tavsiyesine uyarak seçimlerin ve seçimleri düzenlemekten sorumlu Yüksek Seçim Mahkemesinin yenileneceğini duyurdu. Seçimlerin yenilenmesi için günlerdir gösteriler düzenleme çağrısı yapan seçimlerin mağlubu Carlos Mesa ise bunu kabul etmeyerek, Morales istifa edene ve onun katılmadığı seçimler yapılana kadar destekçilerine sokak gösterilerine devam etme çağrısında bulundu.
Genelkurmay Başkanı Williams Kaliman da Mesa?ya destek vererek; 'Ülkede artan çatışmalar karşısında halkın güvenliğini sağlamak, hayat hakkını güvence altına almak adına şiddetin durulmasına müsaade etmesi, Bolivya'nın iyiliği ve istikrarın korunması için Devlet Başkanı Evo Morales'e istifa etmesini öneriyoruz? diyen bir bildiri okuyunca Morales?e istifa etmekten başka çare kalmadı. Bolivya?da 20 Ekim?den sonra başlayan sokak gösterilerinde üç kişi hayatını kaybetmiş, 400?e yakın kişi de yaralanmıştı.
kaynak: indepentturkish
