Adalet Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Selahaddin Menteş, 2015-2019 Yargı Reformu Stratejisi ve Stratejik Plan?da, çocukların adalete erişimlerini kolaylaştırmaya yönelik olarak, adalet sisteminde çocuğun etkin korunması için gerekli önlemlerin alınması, çocuğa yönelik uygulamaların onarıcı adalet sistemi çerçevesinde geliştirilmesi, çocuklara yönelik adli süreçlerde özel önlemlerin etkin hale getirilmesi ve çocuk mahkemelerinin yaygınlaştırılmasının stratejik hedef olarak belirlendiğini söyledi.
Mersin?de, Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü Mağdur Hakları Daire Başkanlığı, İngiltere?nin Ankara Büyükelçiliği ve UNICEF işbirliğinde, hakim ve cumhuriyet savcılarına yönelik ?Çocuk Adaletinde Yeni Arayışlar; Mevzuat ve Yönetim Çalıştayı? düzenlendi. Mersin Cumhuriyet Başsavcılığı?nın ev sahipliğinde Divan Otel?de 1-3 Mart 2016 tarihleri arasında gerçekleştirilecek çalıştayın açılışına Adalet Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Selahaddin Menteş, Ceza İşleri Genel Müdürü Aytekin Sakarya, Mağdur Hakları Daire Başkanı Muhittin Özdemir ve Mersin Cumhuriyet Başsavcısı Mustafa Yıldırım da katıldı.
Çalıştayın açılışında konuşan Müsteşar Yardımcısı Menteş, Türkiye?de çocuk adalet sistemi ile ilgili mevzuatın güncel ihtiyaç doğrultusunda revize edildiğini ve 2005 yılında Çocuk Koruma Kanunu?nun yürürlüğe girdiğini belirtti. Bu kanunun, suça sürüklenen ve korunma ihtiyacı olan çocuklara yönelik her türlü tedbirin alınmasına dair hükümler içerdiğini, ayrıca çocuk mahkemelerinin kuruluş, görev ve yetkilerine ilişkin konuları düzenlediğini dile getiren Menteş, ?Kanun ile Çocuk Hakları Sözleşmesi?nin temel ilkeleri güvence altına alınmış, koordineli bir şekilde çocuk koruma mekanizması kurulmuştur. Onarıcı adalet anlayışı kapsamında yürütülen reform çalışmaları sonrasında ceza hukukunun sosyal boyutuna el atılmış, çocuklara özgü yargılama sistemi, adli sürece ilişkin destek modeli geliştirilmiştir. Bu kapsamda 64 il ve 93 ağır ceza merkezinde toplam 257 aile mahkemesi, 32 il ve 36 ağır ceza merkezinde toplam 80 çocuk mahkemesi ile 4 il ve 6 ağır ceza merkezinde toplam 9 çocuk ağır ceza mahkemesi faaliyet göstermektedir? dedi.
?ÇOCUKLARIN ADALETE ERİŞİMLERİNİ KOLAYLAŞTIRMAYA YÖNELİK STRATEJİK HEDEFLER BELİRLENDİ?
Bakanlığın kırılgan gruba dahil kişilerin adli süreçte desteklenmesine yönelik çalışmaları kapsamında Mağdur Hakları Daire Başkanlığı oluşturulduğunu ifade eden Menteş, 2012-2014 yılları arasında yürütülen Çocuklar İçin Adalet Programı kapsamında da 31 mahalde çocuklara uygun koşullarda ifadelerinin alınması için teknik donanımlı ve SEGBİS uyumlu adli görüşme odaları kurulduğunu, sistemin hızlı bir şekilde yaygınlaştırılarak hizmet sunmaya başlayacağını bildirdi. Çocukların adalete erişimlerini kolaylaştırmaya yönelik stratejik hedeflere, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan 2015-2019 Yargı Reformu Stratejisi ve Bakanlık tarafından çıkarılan 2015-2019 Stratejik Plan?da da yer verildiğini anlatan Menteş, şöyle devam etti: ?Buna göre, Yargı Reformu Stratejisi?nin çocuklar, kadınlar ve engelliler gibi dezavantajlı gruplara yönelik uygulamaları geliştirmek hedefine ilişkin olarak, adalet sisteminde çocuğun etkin korunması için gerekli önlemlerin alınması, kurumlar arası işbirliğinin güçlendirilmesi, bu kapsamda yasal düzenlemelerin uluslararası standartlara uygun şekilde gözden geçirilmesi, çocuğa yönelik uygulamaların onarıcı adalet sistemi çerçevesinde geliştirilmesi, çocuklara yönelik adli süreçlerde özel önlemlerin etkin hale getirilmesi, çocuk mahkemelerinin yaygınlaştırılması, yapısal ve fiziksel sorunların giderilmesi stratejik hedef olarak belirlenmiştir.?
Menteş, Bakanlığın amacını ise ceza hukuku ve özel hukuk alanında çocuklarla ilgili mevcut yasal düzenlemelerin çocuğun yüksek yararı ilkesi uyarınca yeniden gözden geçirilmesi olarak açıkladı.
?CEZALANDIRICI ADALET ANLAYIŞINDAN, ONARICI ADALET ANLAYIŞINA GEÇİŞ SAĞLANDI?
Cezai İşleri Genel Müdürü Aytekin Sakarya ise günümüz ceza hukuku siteminde cezalandırıcı adalet anlayışından, onarıcı adalet anlayışına geçiş sağlandığını ve bu doğrultuda mağdurun maddi ve manevi zararlarının telafi edilmesi anlayışının ön plana çıktığını söyledi. Mağdur haklarına ilişkin düzenlemeleri içeren uluslararası birçok belgenin Türkiye tarafından imzalandığını kaydeden Sakarya, kadına ve çocuğa yönelik şiddet mağdurlarına ilişkin müdahale, yardım, destek ve koruma sürecinde kurumlar ve aktörler açısından çok başlılık olduğunu, kurumlar arası koordine sağlanamadığından mağdurların etkin ve verimli bir kamu hizmeti alamadıklarını dile getirdi. Sakarya, ?Şiddet ve istismar mağdurlarına ihtiyaç duydukları hukuki, sosyal, psikolojik ve ekonomik desteği sağlamak, kurumlar arası koordinasyonu yürütmek, işlemlerini takip etmek, mağdura ilişkin işlemlerin tek dosya üzerinden takip edilmesini sağlamak, ikincil örselenmeler yaşanmaması için doğrudan yardımlar yapmak üzere bir Mağdur Destek Hizmetleri Birimi kurulması öngörülmektedir? diye konuştu.
Sakarya, Mağdur Hakları Daire Başkanlığı?nın başlıca hedefleri arasında, tüm suç mağdurlarının sahip oldukları haklar ile kendilerine sunulacak yardım ve destekler konusunda bilgilendirilmeleri, başta suç mağduru kadınlar olmak üzere kırılgan gruba mensup mağdurların adli süreçte etkin şekilde desteklenerek, adalete erişimlerinin kolaylaştırılmasının yer aldığını belirtti. Çocukların adli süreçte desteklenmesine yönelik adli düzenlemelerin günümüz koşullarında yeniden düzenlenmesi gerektiğini de vurgulayan Sakarya, ?Çocuk adalet sistemine yönelik politikaların oluşturulmasına yönelik ihtiyaçlar orta çıkmış ve bu kapsamda Bakanlığımızın 2015-2019 yıllarını kapsayan programda çocukların adalete erişimini güçlendirmek için birçok hedefe yer verilmiştir. Bu kapsamda İngiltere?nin Ankara Büyükelçiliği ve UNICEF ile Çocuk Aktiviteleri Eylem Planı hazırlanmış ve Bahçeşehir Üniversitesi?nin danışmanlığında hayata geçirilmiştir? şeklinde konuştu.
?KANUN TASARISI YASALAŞTIĞINDA ÇİM YASAL STATÜYE KAVUŞACAK?
Açılış konuşmalarının ardından Mağdur Hakları Daire Başkanı Muhittin Özdemir, ?Mağdur Hakları Daire Başkanlığının Çocuğa Yaklaşımı? konulu bir sunum yaptı. Çocukların kırılgan gurupların başında geldiğini belirten Özdemir, ?Önemli olan çocuğun yararının gözetilmesi, tüm uygulamaların çocuğun üstün yararı gözetilerek yapılmasıdır. Çocuk korumaya bütüncül bir bakış sergilemek lazım. Çocuk mahkemelerinde uzman desteği söz konusu, ancak savcılık için böyle bir destek mekanizması şu an için yok. Ama biz çalışmalarımızda bütüncül bir perspektif ile olaya bakıp, savcılık aşamasından mahkeme aşamasına devam eden adli sürece ilişkin bütüncül bir koruma mekanizması öngörüyoruz. Bu çalışmalar bir zincirin halkaları gibi, bir halka eksik olduğu zaman bu iş zayıflıyor. Yani kolluk, adli süreç ve yardım aşamalarının hepsi zincirin birer halkaları, bu halkalar ne kadar güçlü olursa koruma mekanizması da o kadar güçlü ve etken olacaktır? dedi.
Çalışmalarının temelini kanun çalışmasının oluşturduğunu da belirten Özdemir, şunları söyledi: ?Hazırladığımız bir kanun tasarısı var ve bunun için de Meclis ile ortak faaliyetler yaptık. Unutulan Mağdur Hakları başlıklı bir rapor yayınladık. Bu raporda, ülkemizdeki mağdur hakları sorunlarına yönelik Meclis?in önerileri yer aldı. Kanun yasalaştığında, Bakanlığımızda suç mağdurlarının tamamını kapsayan adalete erişime yönelik etkin bir bilgilendirme sistemi kurulacak. Çocuk ve aile mahkemelerine verilen sosyal uzmanlar tüm adli süreçte mağdurların yanında olacak. Hizmet sunumlara ilişkin standartlar getirilecek, özel görüş odalarının kullanılmasını sağlayacağız. ÇİM (Çocuk İzleme Merkezi) yasal statüye kavuşacak.?
