İskenderun Teknik Üniversitesi (İSTE) öğretim üyeleri, denizlerde siyanürden 1200 kat daha güçlü olan ve tetrodotoksin barındıran balon balıkları üzerinde çığır açacak bir buluş yaparak, biyomedikal alanda kullanılacak jelatin ve kolajen elde etti. Jelatin ile kolajen, kozmetik sektörü, insan sağlığı, gıda sektöründe koruyucu gibi birçok kullanım alanlarında kullanılabilecek.
İSTE Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Deniz Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cemal Turan, doktora öğrencisi Servet Ahmet Doğdu, Türk ve dünya denizlerinde ekonomik değeri olmayan ve deniz canlıları için de tehlike sinyalleri veren balon balıkları üzerine araştırma çalışması başlattı. Prof. Dr. Turan, balon balıklarının Türkiye denizlerinde yaygın olarak bulunmakta olduğunu, Türk ekonomisine büyük kayıplar verdirdiğini söyledi.
Türkiye'de 8-9 türü bulunan balon balıklarının bir şekilde ekonomiye kazandırılması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Turan, 'Ekosistemde olan olumsuz etkisini de ortadan kaldırmamız gerekiyor. Bu amaçla doktora öğrencim Servet Ahmet Doğdu’nun tez çalışmasında, ülkemiz sularına lesepsiyen tür olarak gelen, ekonomik katkısı olmayan balon balıkları gibi türlerin ekonomiye kazandırılmasını amaçladık. Bu kapsamda 'Deniz Canlılarından Elde Edilen Yapıların Biyomateryal Dlarak Biyomedikal Alanında Kullanımı' başlıklı tez çalışması oluşturuldu. Rektörümüz Prof. Dr. Türkay Dereli’nin desteği ile projemiz geçti. Bu tez çalışması, İskenderun Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından 2019LTB-01 proje numarası ile desteklenmektedir' dedi.
'İNSAN SAĞLIĞI, ECZACILIK VE GIDA SEKTÖRÜNDE ÖNEMLİ'
Siyanürden 1200 kat daha güçlü olan tetrodotoksin barındıran balon balığının en tehlikeli türü üzerinde yapılan çalışma ile ilgili Prof. Dr Turan, şu bilgileri verdi:
'Proje kapsamında balon balıklarından jelatin ve kolajen elde ettik. Yaptığımız analizler sonrasında elde edilen jelatin ve kolajende tetrodotoksin tespit edilmedi. Yani kullanımı sağlıklı bir ürün elde etmiş olduk. Bu Türkiye ekonomisi için çok önemli. Avrupa’da ve Türkiye’de ilk kez yapılan bir çalışma. Jelatin ve kolajenin insan sağlığında, eczacılıkta birçok kullanım alanı var. İnsanların eklemlerinde sıvı eksikliğinde kullanılabilir. Yani kozmetik sektörü, insan sağlığı, gıda sektöründe koruyucu gibi birçok kullanım alanlarında kullanılabilecek.'
ÇIĞIR AÇAN ÇALIŞMA
Doktora öğrencisi Servet Ahmet Doğdu ise ekosisteme en çok zarar veren balon balığı türü ile çalışmaya başladıklarını ve İskenderun Körfezi’nde yakaladıklarının altını çizerek, şunları söyledi:
'En büyüğünden başladık. Şu ana kadar balon balığının 6 türü üzerinde çalışma yaptık. Yaptığımız araştırma çalışmalarımızı da uluslararası bilimsel dergilerde yayınlıyoruz. Türkiye'de ve dünyada çığır açacak bir şeyler yapmaya çalışıyoruz. Elde ettiğimiz ürünleri biyomedikal ürün olarak çıkartmak istiyoruz. İnsanların yararına olan bir şeyler yapmak istiyoruz. Kozmetik sektörü, biyomedikal sektörü olabilir. Yapay organlar olabilir, bunların üzerine gitmeye çalışıyoruz. Şu anda ekspresyonunu yaptık. Ürünle neler yapabileceğimizi bulduk. Elde ettiğimiz kolajenle neler yapabiliriz? İlaçlar için jelatin mi yapabiliriz ya da eklem sıvıları için bir sıvı mı yapabiliriz? Bunları sınıflandırıp nerelerde kullanabileceğimizin üzerinde duruyoruz.'
