Türk bilgesi, büyük şair Bahtiyar Vahapzade 1980-2000 yılları arasında beş kez milletvekili seçilmiş, İstiklal Nişanı sahibi kişidir. Kendisi ve kendisi gibiler sayesinde Türkçe'nin güzelliğini eserlerinde bir kez daha ortaya koymuştur. Aydınlık şiirleri ile ışık tutmuş, anlam derinliği ile ise düşündürmüştür...
Bahtiyar Vahapzade bugün vefatının 13. sene-i devriyesinde saygı, minnet ve özlemle anılıyor...
VİCDAN
İki yolun ayrımında ben durup
gah o yandan, gah bu yandan korkarım
devden değil, sinek kadar gücüyle
ben kendini dev sayandan korkarım
hakk evinde hak divanı kurulmuş
her kazancın öz kiymeti sorulmuş
iddiası boynumuza yük ılmuş
bağışlanan şeref şandan korkarım
bu dünyadan umacağım mizandır
korktuğum kes bu mizanı bozandır
tok herifin kudurması, yamandır
acandan yok, ben doyandan korkarım
uyarsak biz nefs adlanan elçiye
tükürürüz vicdan kesen ölçüye
odur veren düz, kıymeti her şeye
vicdanından korkmayandan korkarım
Bahtiyar Vahabzade, 40’ı aşkın şiir kitabı, 11 ilmi eser, 2 monografi, çeşitli piyesler ve yüzlerce makale yayınlamış, eserlerinde baskın olarak, özgürlük, yurt sevgisi, din gibi temaları işlemiştir.
Çok sayıda ilmi kongrelere katılan, seyahatler yapan Vahabzade, Almanya’daki Türk işçileri üzerinde araştırma ve incelemeler yapmış, birçok defa Türkiye’ye de gelmiştir.
Vahabzade, 1960’larda başlayan özgürlük hareketlerinin öncülerinden biri oldu. Bu konuda kaleme aldığı 1959 tarihli gülistan isimli şiirinde, ikiye bölünen (İran ve Rusya) Azerbaycan'ın yaşadığı felaketleri anlattı. Adı geçen eserinden dolayı 2 yıllığına üniversitedeki görevinden uzaklaştırıldı. Azerbaycan halkının sıkıntılarını konu ettiği pek çok eserini yurt dışına kaçırarak yayınlanmasını sağladı.
Eserlerinde azerbaycan türkçesi’ni en temiz şekilde kullanmaya özen gösteren ve halkının duygularına tercüman olan Vahabzade, Azerbaycan’da halk şairi adıyla anılır. 1995 yılında azerbaycan milli özgürlük mücadelesindeki hizmetlerinden dolayı İstiklal Nişanı ile ödüllendirilmiştir.
HAYATI VE KARİYERİ
Mahmud oğlu Bahtiyar Vahabzade, 16 Ağustos 1925 tarihinde Şeki'de doğdu. 9 yaşında ailesiyle beraber Bakü'ye taşındı. İlk ve orta öğrenimini bu şehirde tamamladı. 1942 yılında girdiği Bakü Devlet Üniversitesi Filoloji Bölümü'nden 1947 yılında mezun oldu ve aynı bölümde öğretim üyesi olarak ders vermeye başladı. 1964 yılında tamamladığı ünlü Azeri şair Samed Vurgun'un hayatı ve yaradıcılığı isimli monografisi ile filoloji doktoru ünvanını aldı.
1980 yılında Azerbaycan İlimler Akademisi üyeliğine seçilen Vahabzade, 2001 yılında emekli olana kadar üniversite de ders vermiştir.
Vahabzade, 1960'larda başlayan özgürlük hareketlerinin öncülerindendir. Bu konuda kaleme aldığı 1959 tarihli Gülistan isimli şiirinde, ikiye bölünen (İran ve Rusya) Azerbaycan halkının yaşadığı felaketleri anlatmıştır. Adı geçen eserinde dolayı 1962 yılında milliyetçi damgası vurulan şair 2 yıllığına üniversitede ki görevinden de uzaklaştırılmıştır. Bu olumsuzluklara ve Sovyet rejiminin baskılarına rağmen özgürlük mücadelesinden hiç yılmamıştır. Azerbaycan halkının sıkıntılarını konu ettiği pek çok eserini yurt dışına kaçırarak yayınlanmasını sağlamıştır.
Eserlerinde Azerbaycan Türkçesi'ni en temiz şekilde kullanmaya özen gösteren ve halkının duygularına tercüman olan Vahabzade Azerbaycan'da Halk Şairi adıyla anılır. 1995 yılında Azerbaycan özgürlük mücadelesindeki hizmetlerinden dolayı İstiklal nişanı ile ödüllendirilmiştir. Ülkesinin özgürlük simgelerinden biridir. Vahabzade 1980-2000 yılları arasında 5 defa milletvekili seçilmiştir. 2002 yılında kendisine Benim Garibim isimli kitabına istinaden Romanya Kültür Bakanlığı tarafından Komutan Madalyası verilmiştir. 13 Şubat 2009 tarihinde Azerbaycan'ın başkenti Bakü'deki evinde vefat etti. Bahtiyar Vahapzade'nin cenazesi, uzun yıllar ders verdiği Bakü Devlet Üniversitesinin salonunda düzenlenen törenden sonra tanınmış şair, edebiyatçı, bilim ve siyaset adamlarının mezarlarının bulunduğu Fahri Hıyaban'da toprağa verildi.
Vahapzade Türkiye'de Fuzuli'ye yapılan eleştirilere bir yanıt olarak Varlık dergisinde yayınlanan Yel Kaya'dan Ne Aparır? başlıklı makalesiyle tanınmıştır. Ayrıca yazıları, şiirleri Türk Edebiyatı dergisinde birçok edebi eleştirinin konusu olmuştur. Vahapzade şiirin yanında birçok manzum hikâye ve oyuna imza atmış, çeviriler yapmıştır. Eserlerinden Yollar-Oğulları'ı Cezayir'in bağımsızlık hareketine, Mugam'ı ise bestekar Üzeyir Hacıbeyli'ye ithaf etmiştir. Lord Byron'ın 'Abidon Fellini' isimli eserini Azerice'ye çevirmiştir.
Eserleri
Ömürden Sayfalar (2000)
Vatan, millet, ana dili (2000)
Soru işareti (Kaynak yayınları, 2002)
Türkçe (Türkiye Türkçesi)
Rusca
İran'da Azerbaycan Türkçesi
Ermenice
Özbek Türkçesi
Almanca
İngilizce
Türkmen Türkçesi
