Başta Başkan Donald Trump olmak üzere, koronavirüs salgın gerçeğini kabul etmeyen ve salgın tedbirlerini hiçe sayan Cumhuriyetçilerin aksine, salgın tedbirlerine uyan Demokratların partinin de kampanyasıyla sandığa gitmeden postayla kullandığı oyların sayılmasının, seçim sonuçlarında beklenildiği gibi fark yarattığı görülüyor.
Bu arada, Demokrat aday Joe Biden, cuma sabahı itibariyle, Georgia ve Pensilvanya’da da öne geçip, seçimi kazanacağını garantilemiş olmasına rağmen ülkenin en büyük ajansı AP'nin hala kazanan adayı açıklamadığı görülüyor.
Oyların yüzde 92’nin sayıldığı Nevada’da rakibi Trump’la arasındaki kendi lehin olan farkı 22 bin 352’ye çıkaran Biden, oyların yüzde 98’nin sayıldığı Georgia’da bin 561 ve oyların yüzde 96’nın sayıldığı Pensilvanya’da ise 12 bin 390 farkla önde gidiyor.
Biden’ın, oyların yüzde 93’nün sayıldığı Arizona’da da 44 bin farkla önde bulunuyor.
Kazanması için en az 270 seçici kurul üyesi delegenin oyunu alması gereken Biden, şu ana kadar 253 delegeyi garantilemiş durumda. Biden’ın önde bulunduğu eyaletleri de kazanması halinde 316 seçici delege oyuyla ABD’nin 46. Başkanı olması bekleniyor.
Açıklanmayan eyaletlerden sadece Kuzey Carolina’da önde bulunan Başkan Trump’ın 214 delegesi bulunuyor.
Açıklanmayan eyaletlerden sadece Kuzey Carolina’da önde bulunan Trump’ın sayımlarda oylarını hızla artıran Demokratlarla arasındaki farkı kapatması beklenmiyor.
Biden, en son sayımlara göre ülke genelinde 73 milyon 488 bin seçmenin oyunu aldı. Trump’a ise 69 milyon 622 seçmen oy verdi.
'SABIRLI OLUN'
Nevada eyaletinde sonuçların açıklanmasının ertelenmesi ülkede gerginliğe neden olurken, Biden Twitter hesabı üzerinden destekçilerine 'Sabırlı olun' çağrısında bulundu. Biden, 'Sayım tamamlandığında kazanan biz olacağız, herkesten sakin kalmasını istiyorum' dedi.
TRUMP’TAN SONUÇLARA İTİRAZ
Seçim sonuçları seçimden aylar önce belirten Trump’ın seçim sonuçlarına yönelik itirazları Michigan ve Georgia’daki mahkemelerde reddedilirken, Başkan Trump 3 üyesini kendisin atayarak muhafazakarlar lehine 9 (6-3) üyenin bulunduğu Yüksek Mahkemeye taşıyacağını açıkladı.
Rakibi Biden’a karşı, elde ettiği sonucu prestij sorunu haline dönüştüren ve yenilgiye gerekçe arayıp, ileriye dönük aktif siyasette kalabilmesi için malzeme aradığı dikkat çeken Başkan Trump’ın seçim sonuçlarına ilişkin itirazlarının sonuçsuz kalması bekleniyor.
Oy sonuçlarının çok yakın çıktığı yerlerde, Trump kampanyasının da itirazıyla oyların yeniden sayılabileceği belirtiliyor.
KONGRE’DE SON DURUM
Kongre’de durum Demokrat Parti Temsilciler Meclisi’nde 208 sandalye ile üstünlüğü korurlarken, Cumhuriyetçi Parti 193 sandalye çıkardı.
Kongre’nin diğer kanadı Senato’da da şu ana kadar alınan sonuçlara göre, Cumhuriyetçiler 48 sandalyeyle üstünlüklerini korurken, Demokratlar 46 sandalyede kalarak seçimin en büyük hayal kırıklığını yaşadılar.
SALGIN BAŞKANLIK SEÇİMİNİ DE ETKİLEDİ
Başkan Trump’ın Covid-19 salgın sürecinde uzun basın toplantılarıyla karizmasına zarar verirken, 235 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği ülkede süreci iyi yönetememesi seçim sonuçlarına da yansıdığı görüldü.
Rekor katılımın yaşandığı başkanlık seçimlerinde oy kullanan seçmenlerin sayısı 158 milyonu bulurken, katılım oranı yüzde 67 oldu. Salgın nedeniyle ilk defa erken kullananların sayısı 100 milyonu geçerken, bunlardan 60 milyon seçmenin postayla oy kullanımını seçim sonuçlarının uzamasına neden oldu.
DEMOKRATLARI BÜYÜK ŞEHİRLER KURTARIYOR
Kritik kuzey eyaletlerinde bir ara geride bulunan Biden, postayla kullanılan oyların sayılmasına başlanmasının ardından sayımlarda, Detroit, Philadelphia gibi büyük bir siyahi nüfusa sahip ve etnik oyların yüksek olduğu büyük şehirlerde kazandığı oylarla seçimde ipi göğüsledi.
ABD SEÇİMLERİNDE KRİTİK EYALETLERDE SON DURUM
Tüm dünya adeta ABD başkanlık seçimlerine kilitlendi, Cumhuriyetçi aday Donald Trump ile Demokratların adayı Joe Biden'ın nefes kesen mücadelesinde son dakika haberleri üst üste geliyor. Biden, kritik eyaletlerden önce Georgia'da ardından da Pensilvanya'da Trump'ı geçmeyi başardı. Bu iki eyaletin delege sayısı Biden için başkanlığı garantilediği anlamına geliyor.
Biden'ın önde olduğu eyaletler:
Georgia'da 917 oy fark, %99 sayıldı
Nevada'da da 11 bin 438 fark, %89 sayıldı
Pennyslvania'da 7 bin oy fark, %98 sayıldı.
Trump'ın önde olduğu eyaletler:
Kuzey Carolina'da 77 bin oy fark, %94 sayıldı
Alaska'da 55 bin oy fark, %50 sayıldı
Mevcut sonuçlara göre, şu ana kadar Trump 214, Biden ise 253 delege kazanmış durumda.
5 EYALET NETLEŞMEDİ
Galibi belirleyecek kilit eyaletlerden Pensilvanya, Kuzey Carolina, Georgia, Alaska ve Nevada'da seçim sonuçları henüz netleşmedi. Ancak Biden Georgia ev Pensilvanya'da ilk kez öne geçti.
Trump ise Georgia, Pensilvanya, Michigan ve Wisconsin eyaletlerinde seçimlere itiraz etti. Trump'ın sevindirecek haber henüz mahkemelerden çıkmadı.
KESİNLEŞEN EYALETLER
Trump'ın kazandığı eyaletler:
Alabama, Arkansas, Batı Virginia, Florida, Indiana, Iowa, Kansas, Kentucky, Kuzey Dakota, Oklahoma, Güney Dakota, Güney Carolina, Nebraska, Tennessee, Missouri, Montana, Ohio, Idaho, Louisiana, Mississippi, Texas, Utah, Wyoming.
Biden'ın kazandığı eyaletler:
Arizona, Colorado, Connecticut, California, Delaware, Hawaii, Maryland, Massachusetts, Minnesota, New Hampshire, New Mexico, New York, New Jersey, Illinois, Oregon, Rhode Island, Washington, Vermont, Virginia, Wisconsin, Michigan.
GEORGIA VE PENSİLVANYA'DA BİDEN ÖNE GEÇTİ
Sandıkların açılmasından itibaren Trump'ın önde götürdüğü Georgia eyaletinde Biden yaklaşık bin oyla öne geçti. 16 delegesi olan eyaleti Biden'ın alması durumunda, delege sayısı 280'e çıkacak.
Demokrat aday Joe Biden, son dakika gelişmesine göre 20 Seçmenler Kurulu oyu olan Pennsylvania'da da öne geçti. Pennsylvania'yı kaybederse Trump'ın tekrar seçilme ihtimali kalmıyor ve Biden, ABD'nin 46. Başkanı olmak için gerekli sayıda Seçmenler Kurulu oyuna ulaşıyor.
GEORGİA'DA VE PENSİLVANYA'DA OYLAR YENİDEN SAYILACAK
Biden'ın az farkla öne geçtiği Georgia eyaletinin seçimden sorumlu yetkilileri, eyalette oy sayımının yeniden yapılacağını duyurdu. Eyalet yasalarına göre oy farkı yüzde 0,5'in altında olursa sayımın tekrarlanması talep edilebiliyor.
Öte yandan Biden'ın öne geçtiği bir diğer önemli eyalet olan Pensilvanya'da da oylar yeniden sayılacak.
SEÇİM SÜRECİNDE NELER YAŞANDI?
ABD Başkanı Donald Trump, Indiana ve Kentucky'de sandıkların kapanmasının ardından TSİ 02.15'te yaptığı paylaşımda, 'Ülke çapında gerçekten çok iyi gidiyoruz. Teşekkürler!' ifadelerini kullandı.
FBI, ülkenin bazı bölgelerinde seçmenlere otomatik aramalar yapılarak oy vermemelerinin söylendiği iddiaları üzerine soruşturma başlattı. Yetkililer, seçmenlerden aramaları görmezden gelmelerini ve seçimin olağan şekilde devam edeceğini söyledi.
Kuzey Carolina'da seçim sonuçları, dört ayrı yerde oylamanın başlamasının gecikmesi üzerine 45 dakika ertelendi.
Gün boyunca her iki aday da seyahatlerine devam etti. Trump, Arlington kentini ziyaret ederken, Biden ise çocukluğunun geçtiği Scranton'a gitti.
SENATO VE TEMSİLCİLER MECLİSİ SEÇİMİ
ABD'de başkanlık seçimiyle aynı zamanda yapılan Temsilciler Meclisinin tamamının ve 100 sandalyeli Senatodaki 35 sandalyenin değişeceği Kongre seçimleri de önemli yer tutuyor.
Kongre seçimleri, özellikle Trump ile Biden arasında ciddi kutuplaşma yaşayan Amerikan kamuoyu nezdinde başkanlık seçimleri kadar yankı uyandırmasa da ABD siyasetinde oldukça büyük bir öneme sahip.
Zira Kongrenin hangi kanadının hangi parti tarafından kontrol edildiği, ABD başkanının çalışma alanını da önemli ölçüde belirliyor.
435 sandalyeli Temsilciler Meclisi üyeleri 2 yıllığına göreve gelirken, 100 sandalyeli Senato üyeleri ise 6 yıllığına seçiliyor.
Temsilciler Meclisinde hangi eyaletin ne kadar temsilcisi olacağı, eyaletlerdeki seçim bölgelerinin nüfus yoğunluğuna göre belirlenirken; Senatoda her eyaletin 2 senatörü bulunuyor.
ABD SEÇİM SONUÇLARI NE ZAMAN AÇIKLANACAK?
Amerikan halkı, ABD'nin yeni başkanının yanı sıra Kongrenin iki kanadı olan 435 sandalyeli Temsilciler Meclisinin tamamı ile 100 üyeli Senatodaki 35 sandalye için de oy veriyor.
Üç farklı saat dilimi olan ülkede, oy verme işlemlerinin başlaması ve bitişi eyaletlere göre değişecek. Doğu yakasındaki saat dilimi esas alındığında oy verme işlemi, New York ve Virginia'da saat 06.00'da (TSİ 14.00),en kritik eyaletler olan Florida ve Pennsylvania ile başkent Washington DC'de saat 07.00'de (TSİ 15.00) başladı.
Başkent Washington DC'deki oy kullanma merkezlerinde seçmenler, seçim merkezlerinin önünde uzun kuyruklar oluşturdu.
Sandıklar, Virginia ve Florida'da 19.00'da (TSİ Çarşamba 03.00),Washington DC ve Pennsylvania'da 20.00'da (TSİ Çarşamba 04.00),New York'ta ise 21.00'de (TSİ 05.00) kapanacak.
Sandıkların kapanmasının ardından sayım işlemine geçilecek olsa da, seçimin başa baş geçmesi durumunda posta ile verilen oyların fazlalığı nedeniyle kesin sonuçların ne zaman belli olacağı yönündeki belirsizlik sürüyor.
BIDEN 'SALINCAK EYALETLERİ' KAZANMAK ZORUNDA
Joe Biden ulusal çapta yapılan tüm anketlerde 7-8 puan farkla önde gözükse de, Amerikan seçim sisteminde bu durum bir anlama ifade etmeyebilir.
Zira delege sisteminin olduğu ABD'de, bir eyaleti kazanan isim o eyaletteki tüm delegelerin sahibi oluyor, toplam 538 delegenin 270'ini kazanan aday ABD Başkanı oluyor. 2016 seçimlerinde Hillary Clinton, Donald Trump'tan yaklaşık 3 milyon oy fazla almıştı ancak daha çok delege kazanan Trump başkanlık koltuğuna oturan isim olmuştu.
Denklem böyle olunca Joe Biden için Beyaz Saray'a giden yol, Amerikan siyasi jargonunda 'salıncak eyalet' olarak adlandırılan çekişmeli eyaletlerden gelecek sonuçlara bağlı olacak.
Geleneksel olarak ne Cumhuriyetçilerin ne de Demokratların kalesi olan ve seçimden seçime parti tercihi değişen bu eyaletler Florida, Wisconsin, Pennsylvania, Kuzey Carolina, Michigan ve Arizona. Bu eyaletler seçimi kazanmak için gereken 270 delegenin 101'ine sahip.
KORONAVİRÜS GÖLGESİNDE POSTA OY TARTIŞMASI
ABD'de seçim kampanyalarının son 6 ayına damgasını vuran şüphesiz koronavirüs salgını oldu.
Halen günde binden fazla Kovid-19 ölümünün yaşandığı ülkede adaylardan Joe Biden, Trump yönetimini salgını ciddiye almamakla ve Amerikalıların hayatını korumamakla suçluyor.
Öte yandan Donald Trump ise, Biden'ın seçimi kazanırsa ekonomiyi kapatacağından ve ABD ekonomisini çıkmaza sokacağından bahsediyor.
üm bunların yanı sıra pandeminin ABD seçimlerine en büyük etkisi ise yaygın bir şekilde posta yoluyla oy kullanılması oldu. ABD'de seçim gününe kadar yaklaşık 100 milyon seçmen posta yoluyla oy kullandı. Bu da bir katılım rekoru beklentisini artırıyor.
Ancak bazı eyaletlerde seçimden 2-3 gün sonrasına kadar seçim merkezlerine ulaşacak oyların kabul edilmesi yönündeki karar, oy sayımı sırasında bir kaos yaşanmasına ve adaylardan birinin erken zafer ilan etmesi durumunda zaten aylardır oldukça gergin durumda olan Amerikan sokaklarında yaşanabilecek olaylar hakkında endişeleri artırıyor.
“OY VERMEYİN” ÇAĞRISINA FBI’DAN SORUŞTURMA
ABD Başkanı Donald Trump ile ABD Başkan Adayı Joe Biden arasındaki Michigan eyaletinin Flint kentinde süren yarışta FBI devreye girdi.
Flint kenti sakinlerine bazı telefon ‘sahte çağrılarında’ oy vermemeleri konusunda bildiri yapıldığı aktarıldı. Söz konusu çağrılara ilişkin FBI´ın soruşturma başlattığı duyuruldu.
Michigan Başsavcısı Dana Nessel, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Açıkçası bu yanlış ve oylamayı bastırma çabası. Uzun kuyruk yok ve bugün oy vermek için son gün. Yalanlara inanmayın! Sesinizi duyurun” dedi.
