Normalleşme ile kısa sürede sorunların aşılmasının zor olduğunu söyleyen esnaf, turist gelmeden gerçek hareketlenme beklemiyor. İstanbul’da artan vakalar ise endişe yaratıyor.
Cumhuriyet'ten Ali Can Polat'ın haberine göre, pandemide normalleşme için atılan adımlarla yasaksız geçirilen ilk haftada da esnafın yüzü gülmedi. Özellikle restoran ve kafelerde yüzde 50 kapasite koşuluna uymaya çalışan esnaf, salgında üçüncü bir dalga ile yeniden kapanmaktan endişeli. Yabancı turist gelmeden İstanbul’da gerçek bir hareketlenme yaşanmayacağını belirten esnaf, vergi muafiyeti desteğini olumlu bulsa da ayakta kalabilmek için kira, elektrik, su gibi fatura borçları konularında destek bekliyor.
Geçen günlerde illerin risk durumuna göre normalleşme adımları atılmaya başlanınca İstanbul’da restoran ve kafeler müşteri kabul etmeye başlamış ve cumartesi sokağa çıkma kısıtlaması da kaldırılmıştı. Kısıtlamaların gevşetilmesi ile birlikte vatandaşlar meydanlara akın etti. Alışveriş merkezlerinin ziyaretçisinin yüzde 90’a varan oranda arttığı belirtiliyor.
KİRA DESTEĞİ YETERSİZPeki, esnafın yorumu ne? Yeni normal ile geçen ilk haftanın ardından esnafın nabzını tutmak için Kapalıçarşı, Mahmutpaşa ve Eminönü gibi İstanbul’un en hareketli alışveriş noktalarını dolaştık.
Eski dönemlerde büyük kalabalıkların oluştuğu Kapalıçarşı’da eskiye göre çok az insan var. Esnaf, “Doluyken de çok iş olmuyor zaten, insanların alım gücü düştü, alışveriş yapan yok. İnsanlar yasaklardan bunaldığı için hafta sonu sokakları da pasajları da dolduruyor ama kimse alışveriş yapmıyor. Bizim bütün ümidimiz ve ekmeğimiz turistlerdedir, turistler gelmeye başlamadıkça biz iş yapamayız” diyor. Mahmutpaşa esnafı ise düğün sezonunu dört gözle beklediklerini dile getiriyor ancak çok ümitli olmadıklarını aktarıyorlar. Büyükşehirlerde 750 TL olarak açıklanan kira desteğini de değerlendiren Eminönü esnafı, “İstanbul’daki dükkân kiralarından haberiniz var mı” sorusunu gündeme getiriyor.
3. DALGA KORKUSUEsnafı endişelendiren bir başka sorun ise İstanbul’da normalleşme ile başlayan vaka artışları. Yasakların tekrar uygulanmasından korktuklarını dile getiren esnaf, “Tekrar aynı yasakların gelmemesi için özellikle çaba harcıyoruz, bütün kurallara harfiyen uyuyor ve vatandaşı da uyması için uyarıyoruz. Çünkü artık buna mecburuz, yasaklara uyulmadığında tekrar biz ekmeğimizden olacağız, mekânımız kapatılacak, bunun farkındayız” diyor.
“Hijyene ve sosyal mesafeye önem veriyoruz ama işe gelirken mecburen toplu taşıma kullanıyoruz” diye yakınan esnaf, HES kodu uygulamasını olumlu buluyor. Ancak bu konuda özellikle küçük işletmecilere bir eğitim ve ekipman desteği sağlanması gerektiği belirtiliyor.
Restoran ve kafe işletmecileri, gelir vergisi muafiyetini olumlu karşılasa da çok büyük bir etkisi olmayacağını, kira desteği gibi bu muafiyetin de esnafa büyük katkılar sağlamayacağını söylüyor. Esnafın asıl indirim beklediği vergi dilimi ise “stopaj”. Zaten alıp sattıkları her ürüne ÖTV ve KDV ödediklerini aktaran esnaf, bunun üstüne bir de stopaj vergisi ödemenin büyük bir maliyet kalemi olduğundan yakınıyor.
‘ERKEN KAPANMASI YOĞUNLUK YARATIYOR’Restoranların kademeli olarak normal işleyişe geçmeye çalıştıklarını dile getiren Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer ise yasaksız ilk hafta kısmi bir hareketlenme yaşandığını belirtti. Mekânların 19.00’a kadar açık kalabilmesi sebebiyle belirli saat dilimlerinde yoğunluklar oluştuğunu da belirten Demirer, yasak saatinin 22.00’ye çekilmesini istedi. Mevcut durumu korumanın önemli olduğunu da aktaran Demirer, risk haritasında bütün Türkiye’yi mavi renkte görmek için ellerinden geleni yaptıklarını söyleyerek “Sorumluluk Hepimizin” ve “Mesafeni Koru” sloganları ile hem müşterileri hem de işletmecileri bilgilendirmeye çalıştıklarını ifade etti.