İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılması kararının ardından TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un, “Cumhurbaşkanı’nın Montrö’yü tanımıyorum, feshettim deme hakkı var mı?” sorusuna “Yapabilir. Bunu sadece bizim Cumhurbaşkanımız veya eski sistemde Bakanlar Kurulu değil, Almanya da, ABD de, Fransa da yapabilir” yanıtıyla ilgili tartışmalar devam ediyor.
Hürriyet'ten Rifat Başaran'ın haberine göre, CHP’den Montrö tartışmalarına şu tepkiler geldi:
CHP Hukuk İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek: Türkiye Cumhuriyeti, TBMM’yi temel özne alan bir ruhla kuruldu. Bizim tarihimizde Cumhuriyetimizde temel özne TBMM’dir. Siz Meclis’in onaylamadığı bir şeyi iptal edemezsiniz. Hele hele egemenlik haklarımızla, temel hak ve özgürlüklerle ilgili konularda bir imza ile tasarruf uygulayamazsınız. Bu kararları Meclis verir.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın: Özellikle birkaç gündür Montrö Sözleşmesi’ne yönelik bu çıkışlara iktidarın yanıt vermemesi manidar. Projeyle ilgili resmi internet sitesinde; iktidarın ‘Kanal İstanbul Montrö Sözleşmesi’ne halel getirmeyecek’ açıklaması ortadayken; Montrö’den çıkılması çağrılarıyla ilgili gerçek niyeti nedir? İktidar ülkemizin kuruluş belgesi Montrö Sözleşmesi’ni tartışmaya açmamalıdır.
TARTIŞILMASI BİLE ALEYHE
CHP İstanbul Milletvekili ve TBMM Dışişleri Komisyonu Üyesi Yunus Emre: Montrö dahil her antlaşmanın nasıl feshedileceği antlaşmalarda yazar. Çünkü bu çok taraflı bir anlaşma. Türkiye istediği zaman çıkamaz. Çıkmak istese bile iki yıl süre var ve yeni konferans toplanması gerekiyor. Bu da mümkün değil, çünkü antlaşmanın diğer tarafları bunu kabul etmiyor.
CHP Eskişehir Milletvekili ve Dışişleri Komisyonu Üyesi Utku Çakırözer: Montrö, Türkiye Cumhuriyeti’nin Lozan’dan sonra en büyük diplomatik başarısıdır. Bunun tartışmaya açılması İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile Marmara Denizi üzerinden mutlak egemenliğin kaybedilmesine yol açar. Montrö’nün tartışmaya açılması Türkiye’ye tüm kazanımlarını kaybettirecek, yaşamsal bir egemenlik ve bir beka sorununa yol açabilir.
CHP Ankara Milletvekili ve TBMM Anayasa Komisyonu Üyesi Levent Gök: Cumhurbaşkanı bir uluslararası sözleşmeyi onaylayan Meclis’in aksi yönde bir kararı olmadan tek başına çekilme yetkisine sahip değil. Bu yetkide, usulde paralellik prensibidir. Uluslararası anlaşma hangi yöntemle kabul edilmişse o yöntemle geri çıkılır. Uluslararası antlaşmanın onay kısmı paylaşılmıştır, yürütme ve yasama arasında. Cumhurbaşkanı onayından önce, Meclis’in kanunla uygun bulmasına bağlıdır. Meclis uygun bulduktan sonra Cumhurbaşkanı onaylayabilir.
