Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, video konferans yöntemiyle düzenlenen esnaf ve temsilcilerinin katıldığı Esnaf Kongresi’nde konuştu.
Karamollaoğlu, dünya genelinde koronavirüsü salgınına bağlı olarak toplumsal ve ekonomik sıkıntılar yaşanırken, salgından etkilenen tüm ülkelerin vatandaşlarına, iş yerlerine, çalışanlarına peş peşe destek paketleri açıkladığını ancak Türkiye’nin bu konuda geri kaldığını söyleyerek iktidarı şöyle eleştirdi:
Herhalde dünyada kendi esnafına en az destek veren ülkelerden birisiyiz. Böylesi kritik dönemlerde devletin en önemli ve temel görevi; esnafın korunması ve kollanmasıdır. Çünkü esnaf, istihdamı oluşturmakta ve ekonomide üretici ile tüketici arasındaki köprü vazifesini üstlenmektedir.
Sayıları 2 milyonu bulan esnafımız, ülke ekonomisinin bel kemiğidir. Esnafımızın içinde 200’e yakın farklı branş ve sektörler var.
Her sektörün birbirinden farklı sıkıntıları var elbette. O nedenle sadece belli başlı sektörlerden ve birkaç temsilciden dinlediklerimiz, problemin bütününü görmemize ve çözmemize fırsat vermiyor.
Esnafı ve çalışanları böylesi zor bir dönemde korunamamış, sınırlı destekler ve yetersiz yardımlar sonucunda esnafımıza çözüm yolu olarak bankalar adres gösterilmiştir.
Bilinmelidir ki; borcu borçla kapatma alma yöntemi olan kredi paketleri, asla ama asla çözüm ve destek değildir.
“BORÇLARI BİR AY ERTELEMEK DESTEK DEĞİLDİR”
Veya devlete olan borçlarınızı birkaç ay ertelemek, destek değildir. Yani bunların her birini sanki destekmiş gibi lanse ettirmek aslında yanlış bir metottur. Bunların hiçbir faydası yok demiyorum fakat sizlerin problemlerini kalıcı olarak çözecek adımlar değildir. Sadece problemleri zamana yayacak bir tutumdur. Evet, şimdi esas biz sizi dinlemek istiyoruz.
Bugün sizlerle sizin sorunlarınızı konuşacağız; daha doğrusu siz konuşacaksınız, biz dinleyeceğiz. Çünkü siz, adeta bir barometre gibisiniz.
Siz iyiyseniz, ülke genel anlamda iyidir demektir. Biz Saadet Partisi olarak, sizleri hayal kırıklığına uğratan ve böylesine derin bir kriz karşısında çaresiz bırakan bu anlayışa ve uygulanan yanlış politikalara itiraz etmek için, bugün sizlerle Esnaf Kongremizi yapıyoruz.
“MANZARA BELLİ, ESNAFIMIZ ZOR DURUMDA”
Video konferans yöntemiyle esnafın sorunlarını dinleyen Karamollaoğlu, ardından şöyle konuştu:
Ortadaki manzara belli; aslında bütün esnafımız zor durumda. Tabi bu problemlerin artmasının en büyük nedeni pandemi. Bunda hemfikiriz. Ama bizi burada endişeye sevk eden ve üzen husus; derdi doğru teşhis etmeden birtakım önerilerde bulunmak ve birtakım adımlar atıyor gibi gözükmek…
Bir problemi çözüyoruz derken, bazen problemi büyüttüğünün bile farkında değil iktidar; bu önemli bir iş.
“ŞARTLAR DEĞİŞTİ, BAMBAŞKA YAKLAŞIMLARA İHTİYAÇ VAR”
Yani işte hammadde. Döviz pahalandığı için hammadde de pahalanıyor; %100-150. Neden? Çünkü işte dışarda da petro-kimya pahalandığı için kendiliğinden dış ülkelerde de pahalılık var. Yani bu topyekun bütün dünyayı etkileyen bir durum.
Ancak şunu baştan söylemekte fayda var zannediyorum; çözüm üretirken bu gibi durumlarda, dikkat edin, Avrupa’da, Amerika’da, Çin’de ve Japonya’da da, klasik ekonomik yaklaşımları gözeterek problemi çözmeye kalkarsanız; çözemezsiniz! Şartlar değişti, başka bir yaklaşıma ihtiyaç var.
”Ben vergileri tahsil edeceğim” derken; “%25 indirim yap, paranı ödeyim.” Zaten perişan olmuş esnaf, diyorsun ki ona; “sen bana bir kıyak geç, ben de sana bir kıyak geçeyim.” Bu mantıklı değil ki! Böylece problem çözülemez ki!
Siz vergileri, özellikle de aldığınız kredilerin faizlerini ertelerseniz; bu geçici olarak bir destek manasına geliyormuş gbi gözükür; ama aslında derde derman olmaz! Bambaşka bir yaklaşıma ihtiyaç var.
“KLASİK EKONOMİK MANTIKLA BUGÜNÜN PROBLEMLERİ ÇÖZÜLEMEZ”
Özellikle siz esnafımıza baktığımızda; üretici olan esnafın derdi bambaşka. Onlar çalışıyorlar kısmen, üretiyorlar; ama maliyetlerinde kendi inisiyatiflerinin dışında büyük bir artış meydana gelmiş.
Bunu mutlaka çözmeye ihtiyaç var; çünkü üretici esnaf daha fazla istihdam sağlayan esnaf, aynı zamanda diğer parekende sektöründeki esnafı da besleyen, destekleyen esnaf.
Hizmet sektörünü bir bütün olarak ele aldığımız zaman, özellikle de tamamen müşteriye bağlı olarak çalışan; işte kantinlerimiz, okullar kapalı, kantinlerin faaliyet göstermeleri mümkün değil.
Kahvehaneler; 15 aylık zaman diliminde doğru düzgün faaliyet göstermeleri mümkün olmadı, bunların durumu daha da farklı.
Lokantalar, kısmen eve yapılan servisler nedeniyle bir miktar faaliyetlerini devam ettirebildiler ama büyük lokantaları düşündüğümüz zaman; yerine göre 15-20, yerine göre de 50-60 garson çalıştıran yerler var ve şimdi bu garsonların hiçbirisi çalışmıyor. 3-5 tanesi paket yapıp, servis yapmaya çalışıyor.
Onun için ben burada tek tek meselelere nasıl yaklaşılır diye size bir vaatte bulunmayı doğru bulmuyorum. Ama söyleyeceğim şey şu; Özellikle, klasik ekonomik mantıkla bugünkü problemin çözülmesi mümkün değil!
“MANTIK VE YAKLAŞIM DEĞİŞMELİ”
ABD’ye gidin, GSMH’nın %16’sı kadar destek vermiş. Neredeyse bu, bütçesinin tamamına denktir. Avrupa böyle, peki onlar yapıyor da bunu; biz niçin yapamıyoruz?
Para mantığını, vergi mantığını, ekonomi mantığını farklı bir baza oturtmaya ihtiyacımız var. Büyük işletmeler söz konusu olduğu zaman devlet desteklemekte hiç tereddüt etmiyor! İstanbul Havaalanının 2 senelik tüm borçlarını sildiler; peki esnaf ne olacak?
Yani İstanbul Havaalanı faaliyet gösteremiyor, gösterdiği zaman da kâr edemiyor diye bunu silerseniz; esnafınkini çoktan, dünden affetmeniz ve problemini çözmeniz gerekirdi. O nedenle; mantık değişecek, yaklaşım değişecek! Bu mantığı, klasik manada konuları ele alan ekonomistler çözemezler; tekrar söylüyorum buna yeni bir yaklaşım gerek!
Borçlar affedilsin diyoruz, ertelensin diyoruz; peki devlet nasıl geçinecek? Bunun da mantığını yeniden oluşturmaya ihtiyaç var.
“ESNAF AYAKTA DURABİLİYORSA, ÜLKE DE AYAKTA DURUYOR DEMEKTİR”
Çok zor durumdan geçiyorsunuz; ancak ben tekrar ifade ediyorum, esnaf bizim ekonomimizin bel kemiğidir. Siz ayakta duruyorsanız, ülke de ayakta duruyor demektir ama böyle zor bela değil; rahat bir şekilde ayakta durabiliyorsanız.
Bunu devlet formülize edecek.
Vergi mevzuatını da, kredi mevzuatını da, tamamını. Teşvik mantığı değişecek. Onun için bu dönemi iyi anlamak lazım, çözüm üretebilmek için. Klasik metotları bırakmak mecburiyetindeyiz.
“DEVİR DEĞİŞECEK”
Ama ben inanıyorum ki, bu problemlerin hepsinin çözümü var. Eğer sizin çektiğiniz sıkıntıyı, Avrupa’daki, Amerika’daki, gelişmiş ülkelerdeki insanlar çekmiyorsa; o zaman bir yerlerde bir şeyleri biz, yanlış hesap ediyoruz demektir.
İnşallah bu devirler değişecek, inşallah sizin çektiğiniz dertleri ve sıkıntıları kalbinde hisseden insanlar gelip, bir çözüm bulacak diye ümit ediyorum.