Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 'hayalim' dediği ve 2011'de açıkladığı, bilim insanlarının ve uzmanların 'İstanbul lodos estiğinde dayanılmaz bir şekilde çürük yumurta kokusuna maruz kalacaktır' uyarılarına, muhalefetin itirazlarına ve 'İstanbul'un felaketi' olarak anılmasına rağmen ısrar ettiği Kanal İstanbul projesi için ilk adım geçen cumartesi atıldı.
Muhalefetin ve bilim çevrelerinin hala iktidara 'yanlış yapıyorsunuz' diye uyarılarda bulunduğu proje, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Rus mevkidaşı Sergey Lavrov'un ortak basın toplantısında da gündem oldu.
'NE MONTRÖ'NÜN ETKİSİ VAR NE DE KANAL İSTANBUL'UN'
Toplantının soru cevap kısmında Kanal İstanbul'a yönelik soruya cevap veren Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
'Bazen Türkiye'de de tartışmalar oluyor, dışarda da oluyor. Bu yeni açılacak kanalın, Kanal İstanbul'un Montrö Anlaşması'na bir etkisi var mı? Şunu net söylemek isterim ne Kanal İstanbul'un Montrö Anlaşması'na bir etkisi var ne de Montrö Anlaşması'nın Kanal İstanbul'a bir etkisi var.'
Lavrov ise 'Herhangi bir suretle İstanbul kanalının yapılması, yabancı ülkelerin askeri birliklerinin orada yer almasına zemin hazırlamayacaktır' şeklinde konuştu.
Bakan Çavuşoğlu'nun açıklamaları şöyle:
'Sayın Putin Cumhurbaşkanımızı Rusya'ya davet ettiler. Bugünkü görüşmelerimizde ticaret, enerji, salgınla ilgili konuları ele aldık. İkili ticareti geliştirmekte hemfikiriz. Hedefimiz 100 milyar dolardır. Cumhurbaşkanlarımızın belirlediği gibi. 30 Temmuz'da Moskova'da Karma Ekonomi toplantısı gerçekleştirilecek.
RUS TURİSTLERİN DÖRT GÖZLE BEKLEDİĞİ KARARDI
Turizm önemli. Rusya'nın en son 22 Haziran itibarıyla uçuş sınırlamalarını kaldırılması isabetli karar oldu. Rus turistlerin de dört gözle beklediği karardı.
Rus misafirlerimizi güvenli turizm konsepti çerçevesinde tesislerimiz hazır. Sayın Lavrov bizzat Antalya'da görmüş oldu. Sputnik aşısının 400 bin dozu Türkiye'ye geldi. Aşı sertifikasyonlarının karşılıklı tanınması konusu da görüşüldü. Güvenli turizm bakımından da iş birliğimizi devam ettirilmesi arzusundayız.
İkili ilişkilerimizde ciddi sorun görmüyoruz. Ticaretimizin önündeki engeller dahil var olan küçük sorunları çözme azmimiz var. Bugün Suriye, Libya, Afganistan'ı ele aldık. Karabağ yine bölgesel konularımızdan bir tanesiydi.
Bölgenin iki büyük ülkesi olarak işbirliğimiz somut sonuçlar doğuruyor. Birbirimize saygı duyuyoruz. Karşılıklı güven içinde ilişkilerimizi önümüzdeki süreçte de devem edeceğiz.'
Lavrov'un açıklamaları şöyle:
'Çok kapsamlı bir şekilde konuları ele aldık. İşbirliğimiz çok yönlü olarak devam ediyor. İktisadi alanda işbirliğimizi sürdürüyoruz. Üst düzeyde liderlerimiz arasındaki mutabakatı hayata geçirmeye çalışıyoruz. Akkuyu Nükleer Santralı'nın açılış törenine liderlerimiz katıldı.
Aynı şekilde karma ekonomik komisyon toplantısı yakın zamanda Moskova'da yapılacaktır. Çalışmalarımız aktif olarak devam ediyor. Bu kapsamda kesintisiz olarak Türk Akımı çalışmalarını yürütüyoruz. Türkiye'nin askeri teknik işbirliği çalışmalarını destekliyoruz.
Koronavirüs pandemisi kapsamında Sputnik aşısını Türkiye'ye sevkiyatını yaptık. Turizm çok büyük bir popülariteye sahip. İleride de gelişmesi için çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Turistlerimizin sağlığı ve güvenliği için her türlü tedbiri alacaklarını ifade ettiler.
Karabağ konusunda çabalarımızı sıkı bir şekilde devam ettiriyoruz. Suriye konusunda uluslararası toplantıyı ele aldık. İdlib'deki durumu ele aldık. İdlib'de askerden arındırılması çalışmalarını ele aldık.
Suriye sorununun BM'de barışla çözülmesini ele aldık. Afganistan, Doğu Akdeniz, Ukrayna'daki durumu ele aldık. Bu tür temaslar düzenli olarak yapılıyor. Dış politika koordinasyonu konusunda çalışmaları yürütüyoruz. Heyetimize gösterilen ilgi için teşekkür ediyoruz.'
SORU-CEVAP
Çavuşoğlu: Cumartesi günü Kanal İstanbul'un ilk köprüsünün temelini attık. Sayın Cumhurbaşkanımız düşüncelerini tüm dünya ile paylaştı. Şu anda boğazdaki trafik ciddi bir risk oluşturuyor. Yılda 45 bini geçmiş durumda. 2050'de 80 bine ulaşacak. Bugün bu projeyi hayata geçirmek için diğer aşamaları üzerinde ilgili kurumlarımız çalışıyor. Uluslararası şirketlerden çok ciddi talep var. Kanal İstanbul'un Montrö Anlaşması'na bir etkisi yoktur. Montrö sadece boğazdan geçişleri düzenlemiyor. Montrö anlaşmanın nasıl sonlandırılacağı anlaşmanın içeriğinde var. Türkiye bugüne kadar anlaşmayı harfiyen uygulamış bir ülkedir. Özellikle ticari gemilerin uzun bekleme durumu var. Tüm bunlar Kanal İstanbul'la yeniden düzenlenecek. Montrö Anlaşması'nın Kanal İstanbul'a bir etkisi olmayacak.
Lavrov: İstanbul Kanalı yabancı askerlere zemin hazırlamaz. Montrö Sözleşmesi'nin uygulanması konusunda Türk dostlarımız ve meslektaşlarımızdan memnunuz.
(Suriye'ye yardımlar) Suriye halkının beşeri sorunlarını iyi biliyoruz. Uluslararası kuruluşlar beşeri yardımları Şam üzerinden aktarmaya imtina ediyorlar. Dürüst olarak konulara yaklaşmamız lazım. Suriye vatandaşlarının sorunlarına yardımcı olmak lazım.
(Karabağ'daki gelişmeler) Karabağ çözümü konusunda gayretlerimizi sürdürüyoruz. Türk-Rus Gözetim Merkezi sahada faaliyette bulunuyor. Sayın Erdoğan'ın Azerbaycan ziyareti, ikili ilişkiler kapsamında sayın Çavuşoğlu ile mutabakata vardık. Hem Ermenilerin hem Azerbaycanlıların bu arazide yan yana varlıklarını sürdürmesini istiyoruz. Biz burada Azerbaycan-Ermenistan görüşmelerinden memnunuz.
Çavuşoğlu: Rusya'nın uçuşları başlatma kararının isabetli karar olduğunu söylemek isterim. Aşı sertifikasyonun karşılıklı olarak tanınmasını sayın Lavrov'a ilettim. Burada diğer ülkelerden gelen turistler için yaptığımız uygulamayı Rusya'dan gelen turistler için de yapıyoruz. PCR testi istemiyoruz. Rusya hangi aşıyı kullanıyorsa onu kabul ediyoruz. Aşı olmayanlardan neden PCR testi istiyoruz? Bu hepimizin güvenliği için. Uygulamamız gayet net, çelişkili haberler nereden kaynaklanıyor onu bilemiyoruz.
Gerek Suriye ve gerekse Libya'da ateşkesin tesis edilmesi konusunda iki ülkenin önemli katkıları oldu. Libya için atılması gereken adımlar var. Kurumların yeniden birleştirilmesi konusunda adımların atılması gerekiyor. Bizim eğitmenlerimiz ciddi katkı sağlıyor. Ülkenin siyasi birliği, toprak bütünlüğü hepimizin önceliği. Libya'da umarım her şey planlandığı gibi gider. Barış ve istikrar sağlam bir şekilde tesis edilir. Suriye'nin toprak bütünlüğüne bağlı olduğumuzu hep vurguluyoruz.
Şu anda en etkili mekanizma Astana formatıdır. Astana sayesinde Anayasa toplantısının 6. turu da sonuç odaklı olması lazım. Yeni bir anayasanın yazım çalışmalarına artık başlanması gerekiyor. Şu anda Suriye'nin sınır bütünlüğüne tehdit oluşturan terör örgütlerinin tümünün temizlenmesi lazım. Ülkede halen YPG/PKK devam ediyor. İnsani yardımların da kesintisiz bir şekilde ulaştırılması lazım.
4 milyona yakın mülteciye ev sahipliği yapıyoruz. BM yardımlarının ulaştırılmasını temin ediyoruz. Bu konuda da Rusya'nın çekincelerini aşmak için neler yapabiliriz? BM Güvenlik Konseyi ülkeleriyle ayrıca görüşüyoruz. Türkiye'de ve komşu ülkelerdeki Suriyelilerin ülkelerine dönebilmeleri için gereken adımları atmamız lazım. Rusya ile bu amaçla birlikte çalışmaya devam edeceğiz diğer ortaklarımızla beraber.
Lavrov: Anayasa reformları ve seçimlerin zamanında yapılmasını istiyoruz. Nihai çözüm sürecine istisnasız Suriye toplumunun bütün taraflarının katılması lazım. Berlin'de bütün yaklaşımlar ele alındı. Bunları bütüncül olarak çözülmesi gerekiyor. Şu anda bütünleşme süreci devam ediyor. Astana formatı ilkeler kapsamında çalışmaya devam etmemiz lazım. Bu müstesna bir format. Libyalılar da kendi ülkelerinin sahibi olmalılar.
