Türkiye’nin bütçe karnesi belli oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı, temmuz ayına ilişkin bütçe sonuçlarını açıkladı. Temmuzda bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10,1 artarak 95 milyar 275 milyon liraya, bütçe giderleri yüzde 21,4 artışla 141 milyar 79 milyon liraya ulaştı. Ocak-temmuz döneminde ise bütçe gelirleri, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 34 yükselerek 726 milyar 96 milyon liraya, bütçe giderleri yüzde 18,1 artarak 804 milyar 440 milyon liraya çıktı.
Böylece merkezi yönetim bütçesi temmuzda 45 milyar 804 milyon lira, ocak-temmuz döneminde ise 78 milyar 344 milyon lira açık verdi. Geçen yıl ertelenen vergi gelirlerine rağmen Temmuz 2020’de açık 29.7 milyar liraydı. Yani geçen yıla göre artış yüzde 54,2 olarak kayıtlara geçti. Pandemi döneminde birçok işletme kepenk kapattı. 2020’de yaşanan kısıtlamalar nedeniyle birçok ödeme etlenmişti. Özellikle vergilendirme tarafında çeşitli ötemeler sağlandı. 2021 ile birlikte bu ödemelere yeniden start verildi. Buna rağmen bütçe açığı geçen yıla göre katlandı.
Merkezi yönetim bütçe gelirleri, geçen yılın temmuz ayında 86 milyar 529 milyon lira iken Temmuz 2021’de yüzde 10,1 artarak 95 milyar 275 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin temmuz ayı gerçekleşme oranı 2020’de yüzde 9’du, geçen ay yüzde 8,7 oldu. Vergi gelirleri tahsilatı geçen ay 2020’nin Temmuz ayına göre yüzde 11,5 artarak 84 milyar 747 milyon liraya ulaştı.
Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise Temmuz 2020’de yüzde 9,7, geçen ay yüzde 9,2 olarak tespit edildi. Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri, temmuzda yüzde 5 azalışla 8 milyar 161 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 1 milyar 865 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 502 milyon lira olarak belirlendi.
Vergi türleri itibarıyla temmuzda geçen yılın aynı ayına göre, gelir vergisi yüzde 14, kurumlar vergisi yüzde 92,3, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 39,6, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 38,3, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 37,5, damga vergisi yüzde 15,8, diğer vergiler tahsilatı yüzde 10,3 artarken, özel tüketim vergisi yüzde 15,4, harçlar yüzde 23,8 azaldı.
SGK’YA YAPILAN ÖDEME 4.8 MİLYAR LİRA
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, temmuzda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18,6 artışla 4 milyar 822 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 54 milyar 527 milyon lira ödeneğin yüzde 8,8’i kullanılmış oldu. Söz konusu dönemde, mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 89 milyar 67 milyon lira ödeneğin yüzde 8,4’ü harcandı. Temmuzda yüzde 19,1 artışla 7 milyar 494 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti. Cari transferler temmuzda, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 0,9 azalışla 58 milyar 359 milyon lira olarak belirlendi. Bütçede öngörülen 536 milyar 14 milyon lira ödeneğin yüzde 10,9’u kullanıldı. Temmuzda 12 milyar 562 milyon lira sermaye gideri, 1 milyar 545 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 1 milyar 988 milyon lira oldu. Faiz giderleri söz konusu ayda geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 179,5 artarak 23 milyar 638 milyon lirayı buldu.
7 AYLIK BÜTÇE GİDERİ YÜZDE 18 ARTTI
Merkezi yönetim bütçe giderleri Ocak-Temmuz 2020 döneminde 681 milyar 87 milyon lira iken, bu yılın aynı döneminde yüzde 18,1 artışla 804 milyar 440 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2021’de merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 1 trilyon 346 milyar 139 milyon lira ödeneğin yüzde 59,8’i kullanılmış oldu. Faiz hariç bütçe giderleri ocak-temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 14,7 artarak 689 milyar 932 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 59,1 olarak hesaplandı. Personel giderleri, söz konusu dönemde yüzde 17,1 artarak 201 milyar 153 milyon lira olurken, personel giderleri için bütçede öngörülen 326 milyar 633 milyon lira ödeneğin yüzde 61,6’sı kullanıldı. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16,4 artışla 32 milyar 971 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 54 milyar 527 milyon lira ödeneğin yüzde 60,5’i kullanılmış oldu.
GİDERLER 141 MİLYAR TL’Yİ GEÇTİ
Merkezi yönetim bütçe giderleri Temmuz 2020’de 116 milyar 225 milyon lira iken Temmuz 2021’de yüzde 21,4 artışla 141 milyar 79 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2021 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 1 trilyon 346 milyar 139 milyon lira ödeneğin yüzde 10,5’i kullanılmış oldu. Geçen yıl temmuzda 21 milyar 240 milyon lira faiz dışı açık oluşurken, Temmuz 2021’de bu rakam 22 milyar 166 milyon lira olarak gerçekleşti. Faiz hariç bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9 artarak 117 milyar 442 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 10,1 olarak hesaplandı. Temmuzda personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19 artarak 30 milyar 673 milyon lira oldu. Personel giderleri için bütçede öngörülen 326 milyar 633 milyon lira ödeneğin yüzde 9,4’ü kullanıldı.
VERGİ TOPLAMA TAM GAZ
Merkezi yönetim bütçe gelirleri, geçen yılın ocak-temmuz döneminde 541 milyar 941 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 34 artışla 726 milyar 96 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin ocak-temmuz dönemi gerçekleşme oranı 2020’de yüzde 56,7, bu yılın aynı döneminde yüzde 65,9 oldu. Vergi gelirleri tahsilatı, söz konusu dönemde 2020’nin Ocak-Temmuz dönemine göre yüzde 41,2 artarak 581 milyar 687 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 63 olarak kayıtlara geçti. Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri de yüzde 9,2 artarak 124 milyar 91 milyon liraya yükseldi. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 14 milyar 238 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 6 milyar 80 milyon lira olarak belirlendi. Vergi türleri itibarıyla ocak-temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre, gelir vergisi yüzde 34, kurumlar vergisi yüzde 41,7, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 114,8, özel tüketim vergisi yüzde 14,8, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 23,7, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 67,7, damga vergisi yüzde 35,8, harçlar yüzde 20,7 ve diğer vergi gelirleri yüzde 33,7 artış gösterdi.
kaynak: karar
