Pandeminin başından itibaren birçok ülke vatandaşlarına ‘evde kal’ çağrısında bulunarak karşılıksız ekonomik destek verdi. Türkiye de aynı çağrıda bulunmakla birlikte destek yerine kredi musluklarını açtı.
Başta kamu bankaları olmak üzere birçok banka ödemesi ertelemeli krediler vermeye başladı. Salgınla birlikte işsiz ve parasız kalan vatandaş çarkı döndürmek için çareyi verilen kredileri almakta buldu. Bireysel tüketici kredilerinde ve kredi kartlarında patlamalar yaşandı. Ancak salgının ekonomik etkilerini atlatamayan milyonlarca kişi kredisini ödemede güçlük çekti. Milyonlarca kişi ya icralık oldu ya da yasal takibe takıldı. Konuya ilişkin konuşan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Adana Milletvekili Burhanettin Bulut 34 milyon 470 bin kişinin bankalara borçlu olduğunu söyledi.
Pandemi döneminde iktidarın doğrudan yardım yapmak yerine kamu bankalarına borçlandırdığı vatandaşların icra kıskacına düştüğünü ifade eden Bulut “Bankalara tüketici kredisi ve kredi kartı borcu bulunan vatandaş sayısı 34 milyon 470 bine yükseldi. 3 milyon 644 bin 615 vatandaş ise icra takibinde” dedi. 2021’in ilk sekiz ayında 596 bin kişinin tüketici kredisini, 267 bin kişinin de kredi kartı borcunu zamanında ödeyemediği için bankalar tarafından yasal takibe alındığını belirten Bulut, tüketici kredisi borcu yüzünden takibe alınanların sayısının geçen yılın aynı dönemine göre 350 bin 530 kişi, kredi kartı borcu yüzünden takibe alınanların sayısının da 31 bin 470 kişi arttığını kaydetti.
Bulut, ocak-ağustos döneminde toplam 741 bin 470 vatandaşın bankalar tarafından icraya verildiğini ifade etti. Bulut, beş yıl içerisinde borcu nedeniyle bankaların icraya verdiği vatandaşlardan borcu hala devam edenlerin sayısının da geçen yılın sonuna göre 173 bin 121 bin kişi artarak ağustos sonu itibariyle 3 milyon 644 bin 615 kişiye yükseldiğini belirtti.
TOPLAM BORÇ 1 TRİLYON 4 MİLYAR TL
Vatandaşların, bankalara, finansman şirketlerine, varlık yönetim şirketlerine ve TOKİ’ye olan toplam borcunun 1 trilyon 4 milyar liraya ulaştığını belirten Bulut, “Bankalara ve finansman şirketlerine olan kredi ve kredi kartı borcu, 947 milyar lira oldu. Bu borcun 20,6 milyar lirası, vadesinde ödenmediği için takibe alınan kredi ve kredi kartı borçlarından oluşuyor. Bu borcun 20,6 milyar lirası takipte. Varlık şirketlerine borç, 30,3 milyar lira. Konut İdaresi’ne (TOKİ) olan borçları ise 26,4 milyar lira düzeyinde bulunuyor” diye konuştu.
22 MİLYONDAN FAZLA DOSYA VAR
İktidarın bu tabloya rağmen halka büyüme masalları anlattığını öne süren Bulut “İşsizlik ve enflasyon rekor düzeyde. Her şey ateş pahası. Vatandaşın mutfağında tencere kaynamıyor” dedi. Gittikleri her yerde vatandaş ve esnafın hayat pahalılığından dert yandığını aktaran Bulut “İcra dairelerinde derdest bulunan dosya sayısı 22 milyon 944 bin. Vatandaşlar kredi, faiz, icra üçgeninde hayatlarını idame ettirmeye çalışıyor. Ekonomide şahlanış söylemleri koca bir yalandan ibaret” dedi.
286 BİN KOBİ YASAL TAKİPTE
Bireysel kredilerin yanı sıra kepenk kapatmamak için bankalardan kredi alan KOBİ’ler de zor durumda. CHP’li Bulut, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (KOBİ) bankalara olan kredi borcunun 55,2 milyar lira daha artarak 961.2 milyar liraya yükseldiğini bildirmişti. 4 milyon 274 bin KOBİ’nin bankalara borcu olduğunu açıklayan Bulut, borcunu ödeyemeyen 286 bin KOBİ’nin bankalar tarafından yasal takibe alındığını kaydetti. Vatandaşların bankalara ve finansman şirketlerine olan borcunun bu yılın ilk 8 ayında 938.4 milyar liraya yükseldiğini ifade eden Bulut “Vatandaşların vadesinde ödeyemediği için bankalar tarafından icraya verilen takipteki borçları, 15 milyar lirası tüketici kredilerinden, 5.5 milyar lirası da kredi kartlarından olmak üzere toplam 20.5 milyar lira düzeyinde bulunuyor” demişti.
‘KREDİLERİN YÜZDE 90’DAN FAZLASI İHTİYAÇ’
Eski Ziraat Bankası Müdür Yardımcısı ekonomist Şenol Babuşcu, takipteki kredi döngüsüne ilişkin sosyal medya hesabı üzerinden şu yorumu yaptı: “Nisan – Haziran 2021 döneminde aylık geliri 1.000 TL’nin altında olan 760 binden fazla kişi 16 milyar TL bireysel kredi kullandı. Nisan – Haziran 2021 döneminde bireysel kredi kullanan bir milyondan fazla kişinin geliri asgari ücretin altında. Nisan – Haziran 2021 döneminde kullandırılan bireysel kredilerin yüzde 80’i ihtiyaç kredisi. 25 milyondan fazla kişinin 650 milyar TL’den fazla bireysel kredi borcu var. Borçlananların yüzde 90’dan fazlası ihtiyaç kredisi kullandığına göre insanlar borçla yaşamını sürdürüyor.”