Yaşanan kuraklık tarımda büyük oranda verim kaybına neden oldu. Kuraklığın yanı sıra artan maliyetler ve yetersiz destekler üretimi durdurma noktasına getirdi. Birçok çiftçi tarladan çekilirken kalanlar ise banka ve kooperatif borçları yüzünden icralık durumda.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kuraklıktan etkilenen çiftçilere destek ödemesi yapılacağını açıklamış karar Resmi Gazete’de yayınlamıştı. Erdoğan 4 Haziran 2021 tarihinde yaptığı bir konuşmasında, “Çiftçilerimizin Ziraat Bankası, Tarım Kredi Kooperatifi’ne olan borçlarını erteliyoruz. Kuraklık sigortasında TARSİM devlet desteğini önümüzdeki yıla özel yüzde 70’e, hasar ödeme oranını da yüzde 80’e çıkarıyoruz. Verim kayıplarına göre dekara yüz liraya kadar doğrudan ödeme yapacağız” demişti. Ancak ekim sezonu da geçmesine rağmen çiftçilere kuraklık destekleri hala ödenmedi. Desteklemelerden faydalanacak üreticilere getirilen ağır şartlar çiftçilerin belini büktü.
Birçok çifti, bu şartları yerine getiremediği için desteklemeleri kullanamadı. Bize verilen hiçbir sözler yerine getirilmedi diyen Şanlıurfalı çiftçi Ferhat Demiryeri, “Kuraklık desteklemesi hiçbir şekilde verilmedi. Kooperatif borçlarımız, Ziraat Bankası’ndaki borçlarımıza hiçbir şekilde erteleme olmadı ve hepimizi icraya verdiler. Şu anda bütün çiftçiler genel olarak icralık. Gübre saatte bir zam yiyor. Mazot her gün zam yiyor. Kuraklık desteklemesiyle en azından tohum alırız diye bekledik. O da olmadı. Biz şu an tarlamızı boş bırakacağız. Hiçbir şekilde ekim yapmayacağız’’ ifadelerini kullandı.
HAYVANCILIK VE TOHUMDA DEĞİŞİKLİK YOK
2021 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar’a göre birçok kalemde destek artışı olmadı. Kararnameye göre desteklerde 2020 yılına göre herhangi bir artış olmayan alanlar şöyle: Organik tarım desteğinde herhangi bir artış yapılmadı. 2021 üretim yılında prim desteği olarak adlandırılan fark ödemesinde 18 üründen sadece kanolanın desteği kilo başına 20 kuruş artırıldı. Hayvancılık destekleri/ buzağı destekleri, manda desteği, Koyun ve keçi desteği ve yem bitkileri desteklerinde artış yapılmadı. Bunun yanı sıra 150 lira olan süt analiz desteği inek başına 100 liraya düşürüldü. 2020 yılında önemli oranda artırılan sertifikalı tohum kullanım desteklerinde 2021 yılında kanola dışında hiç bir üründe artış yapılmazken fidan desteği değişmedi.
YÜZDE 41 ARTIŞA 4 LİRALIK DESTEK
2021 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar Resmi Gazete’nin 11 Kasım 2021 sayısında yayınlanarak yürürlüğe girdi. Açıklanan karara göre mazot ve gübre desteğinde artış yapıldı. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre yüzde 41,78 oranında artan gübreye 4 liralık destek ödemesi yapılacak. 2021 ödemeleri 2022 bütçesinden yapılacak. Alan bazlı destekler kapsamında “2021 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar” a göre, 2021 ürünü buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale için dekar başına 19 lira olan mazot desteği 22 liraya, 16 lira olan gübre desteği ise 20 liraya çıkarıldı. Bu ürünler için gübre ve mazot desteği toplamda dekar başına 42 lira olarak ödenecek. TÜİK rakamlarına göre 2021’de en fazla artış yüzde 41,78 ile gübre ve toprak geliştiriciler alt grubunda görüldü. 2020-2021 yılları arasında amonyum sülfat gübresinde yüzde 125, amonyum nitratta yüzde 90, ÜRE ve DAP’de yüzde 119.60, 20.20.0 gübresinde yüzde 141 oldu. Bu rakamlar, son dönemde gelen yeni zamlarla oran olarak daha da artmış durumda.
