2021 yılında temel inşaat maliyetlerinde yüzde 200’ün üzerinde artış yaşadıklarını ifade eden müteahhitlerin gözü kulağı fiyat farkı kararnamesinde.
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a kamuya iş yapan müteahhitlere maliyet artışları nedeniyle fiyat farkı kararnamesi çıkarması için yetki veriliyor.
Sektör temsilcileri ise kararnameden hem yüzde 50 ila yüzde 100 aralığında ilave bir fiyat farkının çıkmasını hem de artık mali gücünü kaybeden firmalar için tasfiye imkânı talep ediyor.
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren, “Beklentilerimizin karşılanmaması sektörde olağanüstü bir dökülme yaratabilir. Bu da kamu yatırımlarının çoğunda durma anlamına gelir” dedi.
İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Başkanı Tahir Tellioğlu ise, “Sektörün taleplerinden kopuk düzenlemeler gelmesi durumda 20 bin müteahhitin batacağını, 300 bin insanın da işsiz kalacağını öngörüyoruz” diye konuştu.
YÜZDE 50 İLAVE FİYAT FARKI TALEBİ
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 11 Aralık’ta iş dünyasıyla bir araya geldiği toplantıda Bakanlar Kurulu’nun kararlaştırdığı bir fiyat farkı kararnamesinin çıkacağını sektör temsilcilerine bildirmişti.
2022 ile birlikte Meclis’e gelen teklifle, kamuyla iş yapan müteahhitlere yönelik de önemli düzenlemeler yer aldı.
Buna göre, Cumhurbaşkanı’na kamu yapan müteahhitlerine maliyet artışları nedeniyle fiyat farkı kararnamesi çıkarması için yetki veriliyor. Kararnameyle müteahhitlerin talep ettikleri yeni fiyat düzenlemeleri yapılacak.
Bir taraftan maliyet artışlarından tüm sektörler etkilendiği halde müteahhitler için düzenlemeye gidilmesi tepkiyle karşılanırken, diğer taraftan ise müteahhitler kendileri için sunular teklifin yetersizliğinden yakınıyor.
TMB Başkanı Eren, “Kamu İhale Kurumu’nun bizimle paylaştığı yasa taslağı eğer Meclis’ten aynı şekilde geçerse hükümetimiz talep ettiğimiz tasfiyeyi uygun görmüyor, sadece devir imkanı sağlıyor. Fiyat farkı olarak da son 6 aylık malzeme artışlarının kısmen karşılanması öngörülüyor. Biz ise hiç değilse 2021 Ocak’tan itibaren olan maliyet artışlarının karşılanmasını istemiştik” dedi.
Eren, şöyle devam etti: “Sözleşmelerimizde TÜİK’in endekslerine bağlı olarak uygulanan fiyat farkı, 2021 boyunca yüzde 34-54 arasında bir fiyat farkını karşılayabildi. İşçilik maliyetlerindeki artış hariç yüzde 150 artan maliyetlerimiz var. Biz hiç değilse yüzde 50 oranında ilave bir fiyat farkının kararnamenin içinde olmasını bekliyoruz. Aksi halde kamu yatırımlarında durma meydana gelebilir.”
’20 BİNİ BATAR, 300 BİN KİŞİ İŞSİZ KALIR’ VURGUSU
İMKON Başkanı Tellioğlu ise, yaptığı açıklamada, “Yüzde 15-25 aralığında kâr marjıyla iş yapan bir kamu müteahhidinin, yüzde 20’lik kârla yüzde 200’ün üzerinde artan maliyeti artışını karşılaması mümkün değil. En az yüzde 100’lük fiyat farkı talep ediyoruz” dedi.
İMKON’un da bir diğer talebi, finansal olarak işlerini yürütemeyecek duruma gelmiş firmalara tasfiye hakkı verilmesi…
Tellioğlu, 2022 boyunca sektörde oluşabilecek olası zararları şöyle aktardı:
“Meclis’ten çıkacak sonuç ile sektörün talepleri arasında ciddi bir kopukluk oluşması durumunda yaklaşık 60 bin müteahhitin 20 bini batar. Bu da 70 bin tedarikçiyi mağdur eder, 300 bin kişinin de işsiz kalmasıyla sonuçlanabilir.”
MÜTEAHHİTLERE 11 AYDA 56,3 MİLYAR TL
Merkezi bütçeden müteahhitlere yapılan ödemelerin yüksekliği dikkat çekiyor.
Bütçede müteahhit giderleri 2021 yılı Ocak-Kasım döneminde 56,3 milyar TL oldu.
Bu kalem 2020 yılının tamamında tüm yılda 58,7 milyar TL olmuştu.
Müteahhitlere ödemelerde 11 aylık dönemde ilk sırada 18,8 milyar TL'lik ödemeyle ‘karayolu yapım giderleri' yer aldı. İkinci sırada ise 9,7 milyar TL ile ‘hizmet binası yapım giderleri’ bulunuyor.
Müteahhitlere ayrıca yap işlet devret projesi kapsamında yapılan ödemeler 2021’de 31 milyar TL’yi aştı.
TEKLİF NE ÖNGÖRÜYOR?
Söz konusu kanun teklifinin 11. maddesi müteahhitleri ilgilendiren kısımı oluşturuyor ve 2021 Haziran’dan bu yana malzeme artışlarının kısmen karşılayacak bir düzenleme öngörüyor.
Son dönemde Türkiye’de ve dünyada ham madde temininde ve tedarik zincirlerindeki aksaklıklar ve girdi fiyatlarında beklenmeyen artışların meydana geldiğine dikkat çekilen maddede, şu ifadeler yer aldı:
“1 Aralık 2021’den önce 4734 sayılı Kanuna göre ihalesi yapılan ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden veya bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce fesih veya tasfiye edilmeksizin kabulü yapılan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin TL üzerinden yapılan sözleşmelerde, 1 Temmuz 2021 ile 31 Aralık 2021 tarihleri arasında gerçekleştirilen kısımlar için, ihale dokümanında fiyat farkı verilmesine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, 1 Temmuz 2021 ile 30 Kasım 2021 tarihleri arasında ihalesi yapılan işlerde ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait endeks, 1 Temmuz 2021 tarihinden önce ihale edilen işlerde ise 2021 Haziran ayına ait endeks temel endeks olarak kabul edilerek sözleşme fiyatları esas alınarak yüklenicinin başvurusu üzerine sözleşmesine göre hesaplanan fiyat farkına ilave olarak idarece ek fiyat farkı verilebilmesi öngörülmektedir.
Ayrıca, bu sözleşmelerin yüklenicinin başvurusu ve idarenin orayı ile devredilebilmesi imkanı getirilerek uygulanacak kurallar belirlenmektedir.
Alım türleri, konuları, ürün ve girdileri, işin niteliği, sözleşmesine göre fiyat farkı verilip verilmediği veya farklı ek fiyat farkı hesaplama yöntemleri belirlenmesine ve sözleşmelerim devrine ilişkin esas ve usulleri tespiti konusunda Cumhurbaşkanına yetki verilmektedir.
4734 sayılı kanunun 3’üncü maddesi ve diğer maddelerinde yer alan istisnalar ile diğer kanunlarla 4734 sayılı Kanunda istisna edilen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinden TL üzerinden yapılan sözleşmeler için idareler tarafından bu maddeye uygun olmak kaydıyla ilgili mevzuatında ek fiyat farkı verilmesine ve de bu sözleşmelerin devredilmesine imkan tanınmaktadır.”
