CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, engelli bireylerin yaşamlarının birer parçası olan ortopedik protez ve ortezlerden alınan katılım payının kaldırılarak, protez ve ortez ücretlerinin tamamının devlet tarafından karşılanması amacıyla TBMM Başkanlığı’na kanun teklifi sundu. Tanal’ın hazırladığı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda değişiklik öngören kanun teklifinin gerekçesi şöyle:
“Yaşama hakkı, kişinin fiziksel varlığının sürdürebilmesinin güvencesini oluşturan en temel insan hakkıdır. Yaşama hakkı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 17. maddesi: ‘Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir (...)’ şeklinde düzenlenmiştir. Anayasamızın 56. maddesi ile de devletimize herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlama yükümlülüğü yüklemektedir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun ‘Amaç’ başlıklı I. maddesi ‘Bu Kanunun amacı, sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortası bakımından kişileri güvence altına almak; bu sigortalardan yararlanacak kişileri ve sağlanacak hakları, bu haklardan yararlanma şartları ile finansman ve karşılanma yöntemlerini belirlemek; sosyal sigortaların ve genel sağlık sigortasının işleyişi ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.’ hükmüne havidir.
“SGK TARAFINDAN ÖDENEN ÜCRET NEREDEYSE HİÇ DEĞİŞMEMİŞTİR”
Ülkemiz, Genel Sağlık Sigortası sistemi kapsamında sağlık hizmetlerine sahiptir. Bu sistem ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) kayıtlı tüm sakinler, SGK ile sözleşmeli hastanelerde ücretsiz tıbbi tedavi alabilmektedir. Ancak bazı hallerde sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek için, genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olduğu kişiler tarafından katılım payı ödenmektir. Katılım payı ödenmesi gereken haller 5510 sayılı Kanun ile düzenlenmiştir. Katılım payı ödenmesi gereken hallerden biri vücut dışı protezler ve ortezlerdir. SGK, vücut dışı protez ve orta ücretlerinin tamamını karşılamadığı için birçok vatandaşımız mağdur olmaktadır. SGK, vücut dışı protez ve ortez ücretlerinin tamamını karşılamamasının yanı sıra yıllardır SGK tarafından ödenen ücret neredeyse hiç değişmemiştir.
“DÖVİZ KURUNDAKİ ARTIŞ PROTEZ VE ORTEZ FİYATLARININ DA FAHİŞ BİR ŞEKİLDE ARTMASINA NEDEN OLMUŞTUR”
Vücut dışı protez ve ortez fiyatlarında yaşanan artışlar düşünüldüğünde yapılan destekler çok cüzi miktarda kalmaktadır. Son dönemlerde ülkemizde ve dünyada yaşanan Covid-19 virüsü salgını ve ülke ekonomisinin neden olduğu pahalılık, döviz kurundaki artış protez ve ortez fiyatlarının da fahiş bir şekilde artmasına neden olmuştur. Kullanmak zorunda kaldığı vücut dışı protezi eskiyen, kırılan, bozulan vatandaşlarımız, protezini yenisi ile değiştirmek yerine tamir ettirmek zorunda kalmaktadır. Gelişim çağındaki çocuklarımızın 6 ay 1 yıl gibi periyodik sürelerde protezini değiştirmesi gerekmektedir. Ekonomik durumu iyi olmayan ailelerimizin çocukları, vücut dışı protezi veya ortezini yenileyemediği için evinden çıkamaz hale gelmiştir. Devletimiz sosyal bir hukuk devletidir. Sosyal devlet anlayışı çerçevesinde öncelikli olarak toplumun güçsüz kesimlerine ve elbette herkese insan onuruna yaraşır bir şekilde yaşam seviyesinin sağlanması gerekmektedir. Ülkemizin taraf olduğu Ekonomik, Sosyal, Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşmenin 12. maddesi: ‘Bu Sözleşmeye Taraf Devletler, herkesin erişilebilir en yüksek bedensel ve ruhsal sağlık standardından yararlanma hakkını tanır’ şeklinde düzenlenmiştir. Dolayısıyla vatandaşlarımızın yaşam hakkını kullanabilmeleri, en yüksek bedensel ve ruhsal sağlık standardından yararlanabilmelerini sağlamak amacıyla vücut dışı protez ve ortezlerden alınan katılım payının kaldırılması gerekmektedir. Zira, vatandaşlarımızın sağlık hizmetine erişebilmesinin önündeki engellerin kaldırılmasını istemeleri bir hak niteliğindedir. Yurttaşlarımızın bu hakkı kullanabilmeleri, sağlık hizmetine ulaşabilmelerini sağlamak amacıyla devletimiz gerekli düzenlemeleri yapmalıdır.”
