8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın kurmaylarından olan ve ANAP hükümetlerinde bakanlık yapan Ekrem Pakdemirli’nin oğlu Bekir Pakdemirli’nin 4 yıllık bakanlığı tartışmalı geçti.
Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nin eski rektörü olan kardeşi Prof. Dr. Mehmet Pakdemirli FETÖ suçlamasıyla tutuklanmasına rağmen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Tarım ve Orman Bakanlığı’na atanan Bekir Pakdemirli, 24 Haziran 2018 genel seçiminde AKP’den İzmir milletvekili adayı olmuş fakat seçilememişti.
Seçimin ardından bakan olarak atanınca 'Biraz şaşırdım. Reisi Cumhurumuza bu görevi bana verdiği için teşekkür ediyorum' diyen Pakdemirli, görevden alındıktan sonra da “Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın tensipleriyle 10 Temmuz 2018’den itibaren sürdürdüğüm Bakanlık görevimden ayrılmış bulunuyorum. Görevden af talebimi kabulleri için kendilerine şükranlarımı arz ediyor” açıklaması yaptı.
Pakdemirli’nin 4 yıllık bakanlığı sürecinde yaşananları ANKA Haber Ajansı derledi.
ORMAN YANGINLARI
2021 yılında, Türkiye'nin pek çok bölgesinde çıkan yangınlar sonrasında Pakdemirli'nin “Ormanların korunması ve yangınlarla mücadelede belediyeler sorumlu” sözleri tartışma yarattı.
Milas Ortaköy’deki yangın söndürme çalışmalarına katılan kadınlar, Pakdemirli’ye, “Her taraf yandı, helikopterler nerede, siz neredesiniz? Yazıklar olsun! Hükümet istifa” diyerek tepki gösterdi.
İTHAL PATATES
Pakdemirli döneminde, “Tohumluk olmayan taze veya soğutulmuş patates' ithalatında gümrük vergileri uzun süre sıfırlandı. Türkiye’de ithal patates yasağı kalktı. Pakdemirli, 200 bin ton patates ithalatını “Türkiye’de para var ki ithalat yapabiliyor” diye açıkladı.
GIDA KRİZİ, PANDEMİ, ENFLASYON, GÜBRE
Pakdemirli döneminde tarımdaki maliyet kalemleri en yüksek fiyatları gördü. Yem fiyatları yüzde 130, gübre fiyatları yüzde 300 artı. Üreticilere verilen desteklerin çoğu yetersiz kaldı. Pakdemirli kuraklıktan etkilenen çiftçilere destek verileceği sözünü vermişti, kuraklık desteği üreticilere yatırılmadı.
Pakdemirli, pandemi sürecinde, Türkiye’de gıda krizine dair iddiaları reddetti, gıda stoklarının yeterli olduğunu savundu. Gıda ürünlerindeki fiyat artışını ise dünyadaki artışlara bağladı. Ülke tarihinde en yüksek gıda enflasyon rakamları Pakdemirli’nin döneminde oldu. Gıda enflasyonu rakamları yüzde 65’leri gördü.
DİJİTAL TARIM PAZARI (DİTAP)
Pakdemirli, Dijital Tarım Pazarı (DİTAP) projesiyle alıcılar ve satıcıların dijital ortamda buluşturulacağını ve bu tarım pazarının TOBB’a bırakılacağını açıkladı. Meslek odaları, bu projeyle çiftçilerin özel şirketlerin insafına terk edildiğini söyledi.
DİTAP’ın 2020’de yapılan tanıtım programına dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ve Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ile TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da katıldı. Konunun uzmanları, bu uygulamayı “üreticiye sıfır katkı” diye değerlendirdi.
‘Sözleşmeli üretim’ de bu projenin diğer bir ayağı oldu. Pakdemirli, birçok açıklamasında, 'Sözleşmeli üretimi yaygınlaştıracağız' dedi. Ancak birçok yerde tek taraflı ürün sözleşmeleriyle üreticilerin hakkı korunmadı. Üreticiler, kendi tarlalarında özel firmaların taşeronu haline geldi.
‘TARIMDA MİLLİ BİRLİK’ PROJESİ
2019 yılında, ‘Tarımda Milli Birlik’ projesi adı altında, çiftçiler en altta, ürün ticareti ve pazarlama görevini üstlenen ‘Semerat Holding’in (ortakları arasında Pakdemirli'nin de olduğu söylentileri çıktı) en üste yer alacağı piramit üretim halinde bir sistem kurulmak istendi.
Meslek odaları ve konunun uzmanları, “kamu kurumlarının işlevsizleştirileceğini” belirtilerek projeyi eleştirildi. Gelen tepkiler üzerine projeden vazgeçildi.
HACİZLER
Tarım Kredi Kooperatifleri ve özel bankalardan çektikleri kredileri ödeyemeyen çiftçiler hacizler altında ezilirken Pakdemirli, “Rakamlara bakmak gerekiyor. Tarımsal hasıla yüzde 80 büyümüş, toplam tarımsal kerdiler yüzde 45 büyümüş. Bir tarafta hasıla 80 büyümüş, bir tarafta da borç 45 büyümüş. Bunun anlamı şu; hasıla büyüyünce borcun büyümesi normal. Ama hasılanın büyüdüğü kadar borç büyümemiş. Bunun anlamı şu; çiftçi para kazanıyor” dedi.
ÇİFTÇİ İNTİHARLARI
Ardahan'da çiftçilik yapan Fuat Avşar ve İzmir’in Torbalı ilçesinde çiftçilik yapan Basri Yıldırım, Tarım Kredi Kooperatifi ve özel bankalara olan kredi borçlarını ödeyemedikleri için Pakdemirli döneminde intihar etti.
ÇİFTÇİYE YÜKSEK FAİZ
Pakdemirli, çiftçilerin hep hedefinde oldu. Pakdemirli’nin bakanlığı döneminde, Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği’nin uyguladığı yüksek faizler nedeniyle birçok çiftçi hakkında haciz işlemi uygulandı.
Tarım Kredi kooperatifi tarafından özellikle 2018 ve 2019 yıllarında uygulanan yüksek faiz nedeniyle çiftçinin kredi borcu katlandı. Birlik, borcunu ödemeyen çiftçilerle kefillerinin tarlalarını, traktörlerini haczetmeye başladı. Pandemi nedeniyle haciz işlemleri geçici bir süreliğine durduruldu. Ancak sürenin dolmasıyla birlikte Tarım Kredi’nin yetkilendirdiği avukatlar tarafından haciz işlemleri yeniden başlatıldı. Borcunu ödeyemeyen bazı çiftçilere önleme hapsi cezası da uygulanınca çiftçiler kısa süreliğine de olsa cezaevine girdi.
ÇİFTÇİLERİ KABUL ETMEDİ
Yüksek faizler ve hacizler altında ezilen çiftçiler birçok defa Ankara'ya gelerek Tarım ve Orman Bakanlığı önünden sesini duyurmak istedi. Pakdemirli, üreticilerle görüşmedi. Pakdemirli, traktör hacizlerinin münferit olduğunu söyledi.
YANLIŞ BUĞDAY HESABI
Pakdemirli döneminde, 2 bin 650 TL'ye Türkiye'deki çiftçilerden buğday alınırken 6 bin 200 TL’ye buğday ithal edildi. Buğday fiyatları son 14 yılın en yüksek rakamlarını gördü.
Pakdemirli, bütçe görüşmelerinde yaptığı konuşmada bardağın dolu tarafına bakılması gerektiğini belirterek, buğday/gübre paritesinde çiftçinin 2002’ye göre fazla bir kaybının olmadığını ileri sürdü. Pakdemirli, 2002 yılında bir kilo buğday ile 0,59 kilo gübre alınabilirken bugün yapılan bunca hengâmeye rağmen 0,47 kilo alındığını söyledi.
500 BİNDEN FAZLA DAMIZLIK HAYVAN KESİLDİ
Pakdemirli döneminde Türkiye, ithalata kapılarını sonun kadar açtı. Gümrük vergileri sıfırlandı. Üreticilerin ürünleri elinde kaldı. Tarımsal girdiler en yüksek fiyatlarına ulaştı. Süt üreticisi, besici, girdiler altında ezildi. 500 binden fazla anaç ve sağlıklı damızlık hayvan kesildi.
BAKANLIĞA ATAMALAR YAPILMADI
Sayıları binleri bulan ziraat mühendisi, gıda mühendisi, veteriner hekimler, KPSS’ye girdikleri halde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından bir atama takvimi yayınlanmadığı için aylarca atama bekledi. Pakdemirli, atama bekleyen mühendisler için 'Asgari ücret olsa dahi iş bulup çalışın' dedi.
PAKDEMİRLİ KİMDİR
1973 doğumlu olan Pakdemirli, Bilkent Üniversitesi İşletme Fakültesi'nde lisans eğitimini tamamladıktan sonra Başkent Üniversitesi'nde işletme yüksek lisansını, Celal Bayar Üniversitesi İktisat Bölümü'nde doktorasını tamamladı.
Gıda, tarım, hayvancılık, teknoloji ve otomotiv alanında serbest girişimcilik yaptı. Çeşitli şirketlerin kuruluşunda ve yönetiminde bulundu. Türkiye'nin ilk 500 sanayi kuruluşu arasında yer alan bir firmada ve halka açık bir gıda firmasında genel müdürlük görevlerini üstlendi. Uluslararası bir gıda şirketindeki üst düzey yöneticilik görevinin ardından, yine aynı şirkette danışmanlık yaptı. Turkcell, BİM ve AlBaraka Katılım Bankası'nda yönetim kurulu üyeliklerinde bulundu.