Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi (TCMB), PPK'nin 17 Mart Persembe günü yaptigi toplantiya iliskin özet metni paylasti. Özette son dönemde yasanan jeopolitik gelismeler sonucunda, ham petrolün yani sira dogal gaz ve kati yakit fiyatlarinin küresel ölçekte yükselmesinin yurt içi fiyatlar üzerindeki baskilari belirginlestirdigi belirtilerek, bu durumun subat ayindaki fiyat artislarinda etkili oldugu belirtildi.
PPK özet metninde su degerlendirmeler yapildi:
SUBAT AYINDA YILLIK ENFLASYON YÜKSELMEYE DEVAM ETTI: Subat ayinda tüketici fiyatlari yüzde 4,81 oraninda artmis, yillik enflasyon 5,75 puan yükselisle yüzde 54,44 seviyesine ulasti. Subat ayinda döviz kurunda istikrarli bir görünüm hâkim olurken, jeopolitik gelismeleri takiben emtia fiyatlarindaki artis egilimi belirginlestirdi. Gida grubu yillik enflasyonundaki artista uluslararasi piyasalardaki gelismelerin yansimalari gözlendi. Ham petrol fiyatlarinin artmasiyla yurt içi akaryakit fiyatlari olumsuz etkiledi ve bu kalem enerji grubunu sürükleyen esas unsuru oldu. Enerji ve gida gruplarindaki görünüme paralel olarak lokanta-otel ve ulastirma kalemleri hizmet grubu enflasyonunu yukariya çekti. Subat ayinda temel mal grubunda fiyat artislari yavaslarken, yillik enflasyon yükselmeye devam etti. Uluslararasi emtia piyasalarindaki gelismelerin yani sira devam eden tedarik sorunlari, üretici fiyatlarinda yüksek artisi beraberinde getirdi. Bu görünüm altinda, B ve C göstergelerinin yillik enflasyonlari subat ayinda artti.
TAZE MEYVE SEBZE FIYATLARI YÜZDE 32,16 ARTTI: Gida ve alkolsüz içecek fiyatlari subat ayinda yüzde 8,41 oraninda artti, grup yillik enflasyonu 8,86 puan yükselerek yüzde 64,47 oldu. Islenmemis gida alt grubunda yillik enflasyon 14,95 puan artisla yüzde 69,93 seviyesine yükselirken, islenmis gida yillik enflasyonu 3,22 puan artisla yüzde 59,42 seviyesine ulasti. Subat ayinda, islenmemis gida alt grubu yillik enflasyonunu taze meyve ve sebze kalemi sürükledi, fiyatlar yüzde 32,16 ile mevsimsel ortalamalarinin üzerinde yükseldi.
GIDADAKI KDV ORANININ YÜZDE 1'E INDIRILMESI DAHA OLUMSUZ BIR GÖRÜNÜMÜN ÖNÜNE GEÇTI: Kirmizi et, bakliyat, kuruyemis ve patates fiyat artislariyla dikkat çeken diger islenmemis gida kalemleri olurken, islenmis gida grubunda tahil ürünlerinin yani sira kati-sivi yaglar ile seker ve sekerle baglantili ürünler öne çikti. Uluslararasi tarimsal emtia fiyatlarinin, dogrudan ve dolayli olarak, söz konusu kalemleri olumsuz etkiledi. Subat ayi ortalarinda gida kalemlerinde KDV oraninin yüzde 8'den 1'e indirilmesi daha olumsuz bir görünümün önüne geçerken, öncü göstergeler KDV indiriminin sarkan etkisinin de destegiyle, mart ayinda gida grubunda daha olumlu bir görünüme isaret etti.
AKARYAKIT FIYATLARI YÜZDE 10,10'LUK ARTISLA ÖNE ÇIKTI: Enerji fiyatlari subat ayinda yüzde 4 oraninda artarken, grup yillik enflasyonu 6,60 puan yükselisle yüzde 82,98 oldu. Son dönemde yasanan jeopolitik gelismeler sonucunda, ham petrolün yani sira dogalgaz ve kati yakit fiyatlarinin da küresel ölçekte yükselmesi yurt içi fiyatlar üzerindeki baskilari belirginlestirdi. Bu görünüm altinda, subat ayinda genele yayilan fiyat artislari izlenirken, akaryakit fiyatlari yüzde 10,10 oraninda artis ile öne çikmistir. Diger yandan, kademeli tarife limitinin düzenlenmesiyle elektrik fiyatlarinda yüzde 4,84 oraninda düsüs gerçeklesti. Mart ayinin ilk günlerinde kademeli tarifede bir degisiklik daha yapilmis ve KDV orani düsürüldü. Bu düzenlemeler neticesinde elektrik fiyatlarinin mart ayinda daha yüksek bir oranda gerileyecegi öngörülmektedir.
YILLIK ENFLASYON TÜM ALT GRUPLARDA YÜKSELDI: Temel mal grubu yillik enflasyonu subat ayinda 5,89 puanlik artisla yüzde 54,38 seviyesine ulasti. Bu dönemde, yillik enflasyon tüm alt gruplarda yükseldi. Dayanikli mal fiyatlarinda aylik artis yüzde 3,27 ile önceki aylara kiyasla daha ilimli olurken, alt grubun yillik enflasyonu 4,70 puan artisla yüzde 60,94 oldu. Beyaz esya ve mobilya kalemleri yüksek fiyat artislariyla öne çikarken, otomobil fiyatlarindaki ilimli seyir sürdü. Diger temel mallarda yillik enflasyon 10,66 puan artisla yüzde 61,89 seviyesine yükseldi. Söz konusu alt grupta fiyat artislari genele yayilirken, fiyati geçmis kur gelismelerine göre dönemsel olarak belirlenen ilaç kalemi öne çikti. Giyim ve ayakkabi fiyatlari, mevsimsel normalinin aksine, subat ayinda yüzde 0,23 ile sinirli da olsa artis sergiledi ve alt grup yillik enflasyonu 26,55 olarak ölçüldü.
AKARYAKIT FIYATLARINDAKI GELISMELER YOLCU TASIMACILIGINI OLUMSUZ ETKILEDI: Hizmet fiyatlari subat ayinda yüzde 3,63 oraninda yükseldi, grup yillik enflasyonu 3,33 puan artisla yüzde 32,89 oldu. Bu dönemde, yillik enflasyon tüm alt gruplarda yükselirken, ulastirma hizmetleri ve lokanta-otel öne çikan alt gruplar oldu. Lokanta-otel alt grubunda fiyatlar yemek hizmetlerinin öncülügünde yüzde 4,54 oraninda artarken, yillik enflasyon yüzde 55,20 seviyesine ulasti. Temel girdiler olan gida ve enerji maliyetlerindeki artislarin bu gelismede etkili oldu. Akaryakit fiyatlarindaki gelismeler basta karayolu ile sehirlerarasi yolcu tasimaciligi ve otobüs ile sehir içi yolcu tasimaciligi olmak üzere ulastirma hizmetlerini de olumsuz etkiledi. Bu grupta fiyatlar yüzde 5,73 oraninda artti, yillik enflasyon yüzde 46,87 seviyesine yükseldi. Diger hizmetler alt grubunda fiyat artislari genele yayilirken saglik ve egitim hizmetleri öne çikan kalemler oldu. Mevsimsellikten arindirilmis verilerle incelendiginde, kirada aylik artislarin yüksek seyrettigi izlendi.
ENFLASYONDA, SICAK ÇATISMANIN YOL AÇTIGI ENERJI FIYATLARI ETKILI OLDU: Öncü göstergeler, küresel ekonomideki güçlü toparlanmanin sinirli bir ivme kaybina karsin devam ettigine isaret ediyor. Bununla birlikte, çatismaya dönüsen jeopolitik riskler ve salginda varyantlar, küresel ve bölgesel iktisadi faaliyet üzerindeki asagi yönlü riskleri canli tutmakta ve belirsizliklerin daha da artmasina yol açiyor.
Enflasyonda yakin dönemde gözlenen yükseliste; sicak çatisma ortaminin yol açtigi enerji maliyeti artislari, ekonomik temellerden uzak fiyatlama olusumlarinin geçici etkileri, küresel enerji, gida ve tarimsal emtia fiyatlarindaki artislar ile tedarik süreçlerindeki aksakliklar gibi arz yönlü unsurlar ve talep gelismeleri etkili olmaktadir.
ARZ YÖNLÜ SORUNLAR VE JEOPOLITIK GELISMELER ENFLASYONU YÜKSELTTI: Döviz kurundaki ilimli seyre ragmen süregelen arz yönlü sorunlar ve jeopolitik gelismelerle belirginlesen emtia fiyatlarindaki artislar, üretici fiyatlarini subat ayinda olumsuz etkiledi. Yillik enflasyon tüm alt gruplarda yükselirken enerji grubu uluslararasi gelismelere paralel olarak olumsuz ayristi. Alt gruplar bazinda, aylik degisimler dikkate alindiginda elektrik-gaz üretimi ile dagitimi, ham petrol-dogal gaz, temel eczacilik, agaç ve insaat ile baglantili ürünler öne çikti.
YILLIK CARI AÇIK 20,2 MILYAR DOLAR SEVIYESINE YÜKSELDI: Son dönemde enerji ithalatindaki kuvvetli seyir cari islemler dengesini olumsuz etkiliyor. Cari islemler dengesi ocak ayinda 7,1 milyar dolar açik verirken yilliklandirilmis cari açik 5,3 milyar dolarlik artisla 20,2 milyar dolar seviyesine yükseldi.
LIRALASMA ODAKLI BIR YAKLASIM SERGILENMEYE DEVAM EDILECEK: Para politikasi durusu, enflasyon görünümüne yönelik risklerin kaynagina, kaliciligina ve para politikasi ile ne ölçüde kontrol altina alinabilecegine dair degerlendirmeler dikkate alinarak, temkinli bir yaklasimla sürdürülebilir fiyat istikrari hedefine ulasilmasi odaginda belirlenecek. Para politikasinda sürdürülebilir fiyat istikrari hedefi dogrultusunda finansal istikrara yönelik riskleri de gözeten liralasma odakli bir yaklasim sergilenmeye devam edilecektir. Kurul, uzun vadeli Türk lirasi yatirim kredileri de dâhil olmak üzere kredilerin büyüme hizi ve erisilen finansman kaynaklarinin amacina uygun sekilde iktisadi faaliyet ile bulusmasinin finansal istikrar açisindan önemli bir rol oynayacagini degerlendirmistir.
ALINMIS KARARLARIN BIRIKIMLI ETKILERI YAKINDAN TAKIP EDILMEKTEDIR: Alinmis olan kararlarin birikimli etkileri yakindan takip edilmekte ve bu dönemde fiyat istikrarinin sürdürülebilir bir sekilde kurumsallasmasi amaciyla TCMB’nin tüm politika araçlarinda kalici ve güçlendirilmis liralasmayi tesvik eden genis kapsamli bir politika çerçevesi gözden geçirme süreci devam etmektedir. Bu süreçte, politika araçlarinin Türk lirasi mevduat gelisiminin desteklenmesi, API fonlamasinin teminat yapisinda Türk lirasi cinsi varliklarin artirilmasi, para takasi (swap) miktarinin kademeli sekilde azaltilmasi ve döviz rezervlerinin güçlendirilmesi istikametinde gelistirilmesine odaklanilacaktir.
GEREKLI POLITIKA TEDBIRLERI OLUSTURULMAYA DEVAM EDILMEKTEDIR: Türk lirasi likiditesinde ve dagiliminda yasanan gelismelerin mevduat ve kredi fiyatlamalari üzerindeki etkileri, döviz kurundaki gelismelerin enflasyon beklentileri üzerindeki gecikmeli etkileri, kur korumali mevduat ürünlerine yönelik gelismelerin ters para ikamesi, döviz piyasalarinin derinligi ve istikrari ve fiyat istikrari üzerindeki etkileri analiz edilmekte ve gerekli politika tedbirleri olusturulmaya devam edilmektedir. TCMB, fiyat istikrari temel amaci dogrultusunda enflasyonda kalici düsüse isaret eden güçlü göstergeler olusana ve orta vadeli yüzde 5 hedefine ulasincaya kadar elindeki tüm araçlari liralasma stratejisi çerçevesinde kararlilikla kullanmaya devam edecektir.”
