TÜRK-IS, çalisanlarin geçim kosullarini ortaya koymak ve temel ihtiyaç maddelerindeki fiyat degisikliginin aile bütçesine yansimalarini belirlemek amaciyla her ay yaptigi ‘Açlik ve Yoksulluk Siniri Arastirmasi'nin mart ayi sonuçlarini açikladi. Sendika tarafindan yapilan açiklamada; “Açlik ve Yoksulluk Siniri Arastirmasi, yeni beslenme kalibi temel alinarak farkli bir çalisma grubu tarafindan hesaplaniyor ve 2022 Ocak’tan itibaren açiklanmaya baslandi” denildi.
“AÇLIK SINIRI 4 BIN 928, YOKSULLUK SINIRI 16 BIN 52 LIRA”
TÜRK-IS Arastirmasi’nin 2022 Mart ayi sonucuna göre;
-4 kisilik bir ailenin saglikli, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapmasi gereken aylik gida harcamasi tutari (açlik siniri) 4 bin 928 lira 8 kurusa,
-Gida harcamasi ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakit), ulasim, egitim, saglik ve benzeri ihtiyaçlar için yapilmasi zorunlu diger aylik harcamalarinin toplam tutari (yoksulluk siniri) 16 bin 52 liraya yükseldi.
“BEKAR BIR ÇALISANIN YASAMA MALIYETI 6 BIN 473 LIRA”
-Bekâr bir çalisanin ‘yasama maliyeti’ ise aylik 6 bin 473 lira 98 kurusa yükseldi. Bu ay asgari ücretle çalisan bir bekârin insana yakisir sekilde hayatini sürdürebilmesi için 2 bin 220 lira daha temin etmesi gerekiyor.
“MUTFAK ENFLASYONUNDAKI ARTIS AYLIK YÜZDE 8,24, YILLIK YÜZDE 76,39”
Sendikanin verileri temel alindiginda mutfak enflasyonundaki degisim, Mart 2022 itibariyle su sekilde gerçeklesti:
-Ankara’da yasayan 4 kisilik bir ailenin ‘gida için’ yapmasi gereken asgari harcama tutarindaki artis bir önceki aya göre yüzde 8,24 oraninda gerçeklesti.
-Son on iki ay itibariyle artis orani yüzde 76,39 olarak hesaplandi.
-Üç aylik degisim orani yüzde 20,26 oldu.
TÜRK-IS hesaplamasinda temel alinan ve dogrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gida ürünlerinde Mart 2022 itibariyle gözlemlenen degisim harcama gruplarina göre su sekilde gerçeklesti:
“YOGURT VE PEYNIR PAKETLERINDE GRAMAJ DÜSTÜ”
“Süt ve peynir fiyatlari yukari yönlü bir seyir izlerken, bazi yogurt markalarinda gerileme gözlendi. Yogurtta 1 kilogramlik paketlerin sayisi azalirken alim gücü düsen insanlar için 900 ve 800 gramlik paketler piyasada yayginlasmakta. Peynir ise 900 ve 800 gramlik paketlerden sonra 700 gramlik paketlerde de satilmaya baslandi.
“ET, TAVUK, BALIK, KURUBAKLAGIL, YAGLI TOHUM ÜRÜNLERININ BULUNDUGU GRUP”
Dana, kuzu, tavuk ve baliketinin hepsinde fiyat artislari gerçeklesti. En uygun fiyatli baliklardan hamsi 40-45 TL’den satilir oldu. 1 ayda dana etinde yüzde 25, kuzu etinde yüzde 35 civari fiyat artisi tespit edildi. Et Süt Kurumu da sattigi kirmizi ete yüzde 48 zam yapti. Üreticideki maliyet artislarinin yansitilmasinin da etkisiyle tavugun kg fiyati 36 TL’ye kadar çikti. Kuru fasulye ve nohutta bazi markalarda az miktar düsüs olurken, yesil ve kirmizi mercimek zamlanan ürünler arasinda yerlerini aldi. Kuruyemis ürünlerinde ay çekirdegi ve fistik artarken, findik ve ceviz fiyati degismedi.
“EKMEK VE TAHILLAR GRUBU”
Ankara’da firincilar tarafindan bir süredir talep edilen 200 gramlik beyaz ekmegin fiyatindaki artis, 50 kurus zamlanarak 2,75 TL’ye çikarildi. Bu harcama grubunda yer alan gida kalemlerinden bulgur ve pirinç ürünlerinden bazi markalarda fiyat artisi oldu. Unda bazi markalarda fiyatlarin geriye gittigi gözlemlenirken irmik fiyatlari artti. Makarna fiyatlarindaki artis yüzde 10 olarak hesaplandi.
“TAZE SEBZE-MEYVE GRUBU”
Semt pazarlarinda maydanoz 4 TL’ye, kivircik 14 TL’ye, yesil soganin kilosu 25 TL’ye yükseldi. Fiyat artisinda örtü alti ürünler bu ay da liderligi paylasti; sivri biber ve köy biber 30 TL’ye yükseldi. Salatalik ve domates 12 TL’ye gerilerken, patlican 25 TL’ye, kabak 15 TL’ye satildi. Türk mutfaginda hatiri sayilir yeri olan patatesin kilogram fiyati 8,5 TL oldu. Ispanak, pirasa gibi yesil yaprakli sebzelerin oldugu grubun ortalama fiyati 13,58 olurken, ortalama sebze kg fiyati 12,62 TL oldu. Portakal ve mandalina fiyatlari %25 artti. Nar ortalama 13 TL’den satildi. Greyfurt ve ayva fiyatlari degismedi. Armut ve elma fiyatlari geriledi. Ortalama meyve kg fiyati 8,23 TL oldu. 24’ü sebze ve 8’i meyve olmak üzere toplam 32 üründeki fiyat degisimi hesaplamada dikkate alindi. Ortalama meyve-sebze kg fiyati 10,42 TL oldu.
“TEMEL YAG ÜRÜNLERININ BULUNDUGU GRUP”
Tereyagi, margarin ve zeytinyagi ürünlerinin tamami zamlansa da yaglarda en yüksek fiyat artisi yüzde 40’la ay çiçek yaginda oldu. Birçok markette sivi yaglara satis sinirlari konularak stoklardaki yaglarin tükenmesi önlenmeye çalisildi.
SON GRUP IÇINDE YER ALAN BAZI GIDA MADDELERI
Zeytin fiyatlarinda degisiklik gözlemlenmezken, bal fiyatinda gerileme oldu. Reçel ve pekmez fiyati artti ancak sekerde son 1 ayda yüzde 70 fiyat artisi oldu. Tuz fiyati artti, ihlamur fiyati ise degismedi. Salça fiyati da ayni kaldi. Çay fiyatlari yukari yönlü seyir izlemeye basladi. Bazi marketler seker ve salçada sivi yaglarda oldugu gibi alim sinirlamasi getirdi.”
Sendikanin arastirmasinda ayrica, hesaplanan tutarin ücret seviyesi degil haneye girmesi gereken toplam gelirin karsiligi oldugu belirtilerek, sunlar kaydedildi:
“Vurgulamak gerekir ki açiklanan harcama tutari ücret seviyesi olmayip, haneye girmesi gereken toplam gelirin karsiligidir. Ancak ne yazik ki, ülkemizde istihdama katilim orani genel olarak ve özellikle de kadinlarda son derece düsüktür. Ücretli çalisanlarda haneye gelir saglayan kisi sayisi agirlikli olarak bir kisi olmaktadir. Ele geçen ücretin yetersiz oldugu durumlarda, elde edilen gelir birden fazla kisinin geçimini karsilayamamakta, kisi basina “insanca geçim için” yapilmasi gereken harcama tutari yetersiz kalmaktadir. Konfederasyonumuzca hesaplanan tutarlar ücret düzeyi olmayip haneye girmesi gereken toplam gelir miktaridir. TÜRK-IS’in bu arastirmasi alaninda ilktir. Daha sonra bu alanda yapilan benzeri çalismalara da örnek olmustur/olmaktadir.”