Maliyetlerdeki artis ve yem teminindeki sorunlar Igdir'daki hayvan üreticilerini olumsuz etkiliyor. Igdir’in Enginalan köyünde hayvancilik yapan Ismail Kalem sunlari söyledi:
'Krizden dolayi hayvanlara yeterli bakim yapamiyorum ekonomik olarak zordayiz. Idare etmeye çalisiyoruz. Insallah seneye daha iyi olur. Otun balyasi 70 ile 80 lira arasinda. Arpa ve kepek… Maliyetler yüksek. Sütü 5 TL'ye veriyorduk yeni zamla 6 TL verecegiz. 5 kilosu 30 TL, bu fiyat kurtarmiyor. Sikinti çok, geçen yilla bu yil arasinda yüzde 200 fark var.
Yetkililerden biz mazot destegi istiyoruz ayni zamanda çiftçiyiz de arazilerimiz var, hayvanlarimiz var. Bu isi devam ettirebilmemiz için girdilerin düsük olmasi lazim. Yem fiyatlarinin asagi çekilmesi bizim için daha iyi olacaktir. Biz mandacilik yapiyoruz. Igdir’in kaymagini biz veriyorduk. Simdi yem sikintisindan yetistiremiyoruz. Aldigimiz yem, bu hayvanlara ettigimiz masraf getirisini kurtarmiyor. Kurtarmayinca ne yapacagiz bu sene en az 10 tane kesime hayvan verdik. Böyle giderse bu isi birakacagiz, zarar ettigimiz için. Biz geçen yil geçtigimiz yillarda para kazandik bir seyler kaliyordu, simdi hiçbir sey kalmiyor. Bizi kurtarmiyor. Kaymagin kilosunu 100 TL'ye veriyorduk yeni zamlardan sonra 110 TL'ye verecegiz. Geçen yil 70 TL veriyorduk yemin çuvalini 80 ile 90 en fazla 100 liraya aliyorduk. Simdi 300 liraya aliyoruz. Bu da bizi kurtarmiyor. Kurtarmadigi için ne yapacagim hayvanlari kesime verecegiz, bu iste bitecek. Zaten Igdir'da Enginalan köyünde manda isini biz yapiyoruz babam yapiyor. Kurtarmadiktan sonra insan zarar ettigi isi yapar mi, yapmaz. Bakalim ilerisi neyi gösteriyor.'
'BUNU INSAN ALIP HAYVANINA VEREMEZ'
20 yasindan beri hayvancilikla ugrastigini belirten 78 yasindaki Yusuf Kalem, '30 hayvanin samani bu kaldi. Oglum gidip arkadasiyla bir baska köye misir samani yapip getirecekler. Yemden sikinti çekiyoruz. Yemimiz kit. 20 yasimdan beri bu isi yapiyorum. Bu isten ayrilmam çocuklarima da diyorum bu isi yapin mandasi olan zengindir. Mandasi olanin her zaman parasi olur cebinden parasi eksik olmaz' dedi.
Yusuf Kalem konusmasini söyle sürdürdü:
'Cumhurbaskani bu ise el atsa yardimci olsa iyi olur. Yapmasa biz ne yapacagiz yastigin altina bakacagiz. Yastigin altinda bir sey varsa verip hayvanimiz için yem alacagiz. Hayvanlarimizi satmayiz. Simdiye kadar sikinti çekmedim ama simdi çekiyorum fiyatlar pahali, yem pahali. Saman almaya oglum gitti. Bir balya ot 17 bindi (17 liraydi) simdi 70 bin (70 lira). Bunu adam alip hayvanina veremez. Komsu köyümüz Evci'de bir çiftçi saman bulup hayvanina verememis, hep misir samani çöpü vermis. Iskembesi büyüdügü için kapidan girip çikamiyor. Ben tarlamin hepsini yonca ekiyorum. Yonca ile samani karistirip hayvana veriyoruz. Arpanin tonu 5-6 lira olmus insaf yoktur. Her gün farkli fiyat. Bu sekilde gidiyor. Allah’a tevekkül yoncamiz çiksa rahatlayacagiz. Yetkililerden yardim bekliyoruz, fiyatlari düsürsünler yazigiz. Bu güzel günler elimizden gider, olmadi hayvanlari satacagiz. O hayvanlar satilmaz, bu hayvanlar bizim her seyimizdir.'
Emekli bir vatandas, 'Ben emekliyim, eskiden bin 500 TL aliyordum, geçiyordum. Simdi 3 bin TL aliyorum geçinemiyorum. Her sey pahali bir tavuk aldim 50 lira. Nasil geçinecegiz, ne yiyecegiz. Ne yapacagimizi sasirdik. Yapacagimiz tek is hükümeti degistirmektir' dedi.
'HAYVANCILIK BITMEK ÜZERE'
Hayvancilikla ugrasan is insani Cabbar Siktas da tarim ve hayvanciligin bitme noktasina geldigini belirterek sunlari söyledi:
'Hayvancilik su anda ülkemizde bitmek üzere. Yurt disindan daha önce Euro, dolar düsükken hayvan ithalati yapilabiliyordu. Simdi o da yapilamiyor. Çünkü yurt disinda dün itibariyla sordugumda bir ebe düve bin 600 Euro yani oradan bu hayvani alip getirmek bir çiftçinin yapabilecegi isi degil. Hiç kimsede yapamaz. Dolayisiyla biz kistan beri sunu dile getirip haykiriyoruz. Diyoruz ki ya besiciye ya gebe düve yetistiricisine mutlaka yem destegi verilmesi gerekiyor. Onlar bir sekilde desteklenmeli ki gebe düveler kesilmesin. Igdir’da su anda çok ciddi oranda daha dogrusu Türkiye'nin tamaminda ayni disi hayvanlar kesildi. Su anda bizim fabrikalarimiz kesik durumda bugün itibariyle et fiyatlari yükseldi diyorlar. Aslinda bu et fiyatlari besici için su anda belirlenen rakam çok düsük yani besici hayvanina yedirmis oldugu besi yeminin karsiliginda satmis oldugu etten o geliri elde edemiyor zarar ediyor. Ona ragmen yine de fiyatlar yüksek, vatandas magduriyet yasiyor. Besicinin burada yapabilecegi hiçbir sey yok. Mutlak surette hayvancilik ve tarimin desteklenmesi lazim. Tariminda bir anlamda ayaga kaldirilmasi lazim. Çünkü yem ihtiyaci temel bir ihtiyaçtir. Çünkü bugün bir balya ot 20-22 kilo geliyor. 80-90 TL yani yonca. Bunu alip hayvaniniza yedireceksiniz ve ondan süt elde edeceksiniz. Bunlar imkânsiz seyler.
'TÜRKIYE'NIN DOGUSUNDA ISIMIZ VAR'
Bugün bir mazot, gübre, elektrik destegi verilebiliyor mu önemli olan bunlardir. Daha önceleri tarim sulamasinda bir elektrik faturasi indirimi vardi. Tarim sulamasinda elektrik yüzde 50 indirimliydi. Bugün bu yok. Isyerimde kullandigim elektrigin bir tik üzerini tarim sulamasindaki elektrige ödüyorum. Bu sekilde tarimi ayaga kaldiramayiz. Son basbakanimiz Binali Yildirim dedi ki ‘ne bulursaniz ekin’ iyi güzelde nasil ekecegiz. Nasil ekelim traktör çalismadiktan sonra, mazot olmadiktan sonra, gübreyi alamadiktan sonra, elektrige o parayi ödeyemedikten sonra nasil ekecegiz. Bugün tarimda süspansiyon uygulanmasi lazim, desteklenmesi lazim. Türkiye kendi kendine yeten bir ülkeydi. Simdi yüzde 70-80 oraninda disa bagimli ülke oldu. Düsünün su anda Igdir'da un yok. Igdir'da bugdayi Rusya'dan aliyor. Bizim kendi bugdayimiz neden olmasin. Bizim silolarimiz neden dolu olmasin, neden ekmeyelim. Yarin bunlari ekebilmemiz için sartlarin uygun olmasi gerekir. Su anda vatandas kötü durumda hayvan pazarina gidiyoruz ne alici var ne satici. Insanlar ellerindekini satamiyorlar. Sattiklarini alamiyorlar. Ticaret yok, hayvancilik, tarim ticareti yok. Bugün tarlalarin çogu bos bizim köylerindeki arazilerin bir çogu ekilmeyecek çünkü ektiginin mazot, gübre elektrik parasini çikaramayacak. Yeni Tarim Bakanina sunu söylemek isterim, 'Afrika’nin güneyinde isimiz yok. Türkiye'nin dogusunda isimiz var. Gelsinler dogunun en dogusu Igdir'da çok güzel tarim arazileri var. Destek versinler ekip biçelim.'
