ENPOLITIK: Hocam, sizin takip ettiiniz bir konuyu gündeme almak istedik. Önce Etem Ruhi Üngör kimdir?
AY: Rahmetli Etem Ruhi Üngör; 'Türk Etnomüzikolog, Organolog, Koleksiyoner ve Arastirmaci-Yazardir. Dünyanin en zengin Türk Müzigi Çalgilari koleksiyonunun sahibidir'
Arsivde bilgi söyle: “Yilarca, özveriyle çikardigi Musiki Mecmuasi (Musiki Mecmuasi, 1948 yilindan bu yana Istanbul'da yayimlanmakta olan ve abonelik yoluyla okuyuculara ulastirilan Türk Müzigi dergisidir. Üç ayda bir yayimlanir. Kurucusu, Hüseyin Sadeddin Arel'dir. 1955'te Hüseyin Sadettin Bey'in ölümü üzerine dergi, yayin hayatina ögrencisi Tanburi Laika Karabey Hanim öncülügünde devam etti. 176. sayidan sonra derginin sorumlulugunu Etem Ruhi Üngör üstlendi. Firat Kutlug, Ibrahim Sevinç gibi müzisyenler derginin yayin hayatina devam etmesi için katkida bulundular. Alman Besteci Robert Schumann’in 1834’te çikarmaya basladigi ve 170 yili askin süredir devam eden Neue Zeitschrift für Musik (Yeni Müzik Dergisi) adli dergiden sonra 60 seneyi geçen ömrüyle dünyadaki en uzun ömürlü 2. müzik dergisidir.). ile Türk Müzigi’ne önemli hizmetler yapmistir.”
ENPOLITIK: Siz ne zaman tanistiniz ve Müzik Müzesi kurumasi çalismalarinda yeraldiniz mi?
AY: Ben, Etem Bey ile, Türk Musikisi Devlet Konservatuari’ni bitirdikten sonra tanismistim. Birikimli, atak ve titiz bir insandi.
Mustafa Istemihan Talay'in (CHP) Kültür Bakanligi'nda (30.06.1997-9.07.2002) Yildiz Müzesi içinde “Istanbul Müzik Müzesi” kurma girisimi oldu. Ben de davetliler arasindaydim. O zaman E.Üngör ile görüsülmüs ve “bir trilyon istedigi için” çalgilar müzeye alinamamisti. Sonra is kapandi, müze de kurulamadi. Asagidaki linkte gelismeleri yazmistim. https://internethaber.com/istanbul-muzik-muzesi-sanaldan-gercege-donusecek-mi-1763627y.htm
ENPOLITIK: Gelisme olmadi mi?
AY: Ama, yine gelisme olmadi.Müzeci olan Halil Arça Müzik Müzesi Müdürü olarak atandi.Geziler yaparak birçok çalgi topladi. Gülhane’de güzel bir bina müze için restorasyona alindi. Ama müze, “müzik agirlikli” olacak diye, bagli oldugu ‘Kültür Varliklari ve Müzeler Genel Müdürlügü’nden alindi ve Gülhane'den çikartildi. Çünkü, Güzel Sanatlar Genel Müdürlügü'ne baglanmisti..Elbette bu yanlis bir uygulamaydi. Müze, “müzecilerin” isiydi ve “özel bir ihtisas” gerektiriyordu.
Kültür ve Turizm Bakanligi adina bazi akademisyenler Üngör ailesi ile görüsme yapti, bir ara yeni kurulan Müzik Ve Güzel Sanatlar Üniversitesi 'aliyoruz' diye açiklama yapti, ama olmadi. Esi Zerrin Üngör Hanim Ile sürekli konustuk, bir an önce alinmasini istiyordu. Çünkü, çalgilara bakim gerekliydi ve çalgilarin oldugu daireye kira ödeniyordu...O arada, Müzikolog Dr. Ayhan Sari müdür olarak atandi, çalismalar hizlandi.
ENPOLITIK: AKM Istanbul’da açilan “Çalgi Sergisi” olusumu nasil gelisti?
AY: Çalgi Sergisi’ne, AKM Istanbul 'da yer verilecegi ve 'ihtisas çalgilarinin' sergilenecegi tekrar duyuruldu. Bakanlik tarafindan inisiyatif AKM kontrolüne girdi, normal bir sergileme alanina geçis yapildi ve AKM Çalgi Sergisi için “Danisma Kurulu” atandi;
“Turan Sager (Müzisyen. Müzikolog ve Müzeci degil.)
Ayhan Sari (Müze Müdürü, Müzikolog, Çalgi Yapim ve Gelistirme Çalismalari ve Yazilari (Kemençe üçlemesi v.b.) var. Bursa Çalgi Müzeleri Kurulusunda Bulunmus, Tecrübeli)
Ugur Türkmen (Müzisyen, Besteci. Afyon ve Bursa Çalgi Müzeleri Kurulusunda bulunmus, Tecrübeli)
Bertan Rona (Besteci, Koro Sefi ve Librettist. Müzeci degil. Açilista “Koca Sinan” operasinda yer almisti.)
Bakanlik mensubu olmayan danismanlara telif ödendi. Proje, o zaman Bakanlik Güzel Sanatlar Genel Müdürü olan Murat Salim Tokaç ile baslamisti ve sahibi Bakanlik GSGM idi. Hatta konu medyaya yansiyinca Murat Salim Tokaç Bey’i aramis, “ihtisas çalgilar derken, S.Içli’nin ud’u, N.Tüfekçi’nin baglamasi gibi mi düsüyorsunuz” demis, o da ‘hocam zaten yeni basladik, sizi de arayacagiz’ demisti”, ama arayan/soran olmadi. Zaten mesele benim olmam degidi. Ben “müzecilik bilgisine” ve “çalgi yapim-sergileme konularina/tecrübelerine” hakim degildim. Amacim,her zaman oldugu gibi, projenin; dogru ve güzel olmasiydi. Yillardir “Her konunun uzmanlari olmali” diye düsünürüm.
Bu arada M.S.Tokaç GSGM ‘en ayrildi ve Haci Bayram Veli Ün. Devlet Konservatuari’na geçti. (Su anda Haliç Ün. Konservatuvar Müdürü) Ve, Istanbul AKM’de “Müzik Müzesi Müdürlügü'ne” yer verilmedi. Bunun üzerine Müze Müdürü A.Sari, Bakanliga bir yazi gönderdi, açilisa iki gün kala da hizla görevden alindi..Yillardir gerçeklestirilemeyen Istanbul Müzik Müzesi, en kisa zamanda, mutlaka hayata geçirilmelidir.
ENPOLITIK: Sergi açildiktan sonra ne oldu?
AY: Projede Koordinatör olarak en üste Turan Sager yazildi. Bana göre Bakanlik GSGM olmaliydi. Ve, panoda ismi yer alan danismanlarin, açilisa davet edilmemesi de ilginç olmustu. Çalgi Sergisi Sn. Cumhurbaskanimiz tarafindan açildi. Bu defa AKM Müzik Platformu olusturuldu, genç bir kisi sorumlu oldu. Tanitimda; “Türk müziginin zengin tarihinde bir yolculuga davet ediyor. ‘Bizdeki Dünya, Dünyadaki Biz’ sergisi giris katinda, ’Türk Çalgilari’ sergisi ve ‘Ustalara Saygi’ kösesi ise üst katta.” yaziyor.. Akademisyen dostum Prof.Dr. Kütsat Karabey’in gönderdigi, örnek “Kazakistan Almata Müzik Enstrumanlari Müzesi’nden iki fotograf koyalim.
“AKM Istanbul Çalgi Sergisi” sürecinde ve “Istanbul Müzik Müzesi” ile ilgili atama ve görevden almalarda, T. Sager ile ilgili Bakan Yard. Özgül Ö. Yavuz’un etkili oldugu konusuluyor.
Sorular;
1/Panoda Bakanligin sadece logosu mu olmaliydi?
2/ Bu projenin sahibi Bakanlik GSGM, Koordinatörü Bak.Yard. Özgül Özkan Yavuz iken neden isimleri yazilmadi?
3/ Dört danisman olarak baslanan projede, neden birisi koordinatör diye ayrildi?
4/ Projenin basinda ilk zamanlarda bulunan GSGM Murat Salim Tokaç’in hiç mi emegi yoktu? Bakanliktan isi bitince, sifirlanmis miydi?
ENPOLITIK: Sn. Hocam, son durum ne?
AY: Üngör'ün çalgilari simdi de mahkemelik olmus. Bilirkisi için ITU ITÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuari ilgili akademisyenlerinden; Dr.Ögr.Üy. Tunç Buyruklar, Ibrahim Coskun, Doç.Mehmet Tangör (daha önce de görev almislardi) üç kisiye basvurulacak. Deger tesbiti yapilacak ve alacak olan olursa satilacak... Hayirlisi diyelim... Ancak, AKM Istanbuldaki çalgi sergisini begenmedim. Çalgilarin misina ile asilmasi olmamis, ayrica Türkçe-Ingilizce tercümelerde de sorun oldugu belirtiliyor.
Üstelik; Afyon Ün. Ibrahim Alimoglu Müzik Müzesi ve Nilüfer Belediyesi Dr.Hüseyin Parkan Sanlikol Müzik Enstrümanlari Müzesi'ni ve de Prof.Dr. Kürsat Karacabey dostumun ziyaretinden bana gönderdigi ‘Kazakistan Almata Müzik Enstrumanlari Müzesi” fotograflarini gördükten sonra!.
ENPOLITIK: Tesekür ederiz..
AY: Bana zaman ayirdiginiz için tesekkür ederim.
