AK Parti ve MHP'li milletvekillerinin ortak imzasiyla hazirlanan Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun Teklifi'nin birinci bölümünde yer alan 7 madde TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
Temel Kanun olarak iki bölüm halinde görüsülen teklifin birinci bölümünde yer alan ve kabul edilen maddelere göre, seçimlerde yüzde 10 olarak uygulanan ülke seçim baraji yüzde 7’ye indirilecek.
Ittifakin aldigi oy toplami ülke barajini geçtigi takdirde, seçim çevrelerinde milletvekili hesabi ve dagilimi, ittifak içinde yer alan her bir partinin o seçim çevresinde almis oldugu oy sayisi dikkate alinarak yapilacak.
Ittifaki olusturan siyasi partilerin her birinin çikaracagi milletvekili sayisi, her seçim bölgesinde ittifak içinde elde ettigi oy sayisi esas alinarak genel D'Hondt uygulamasiyla belirlenecek.
Seçime katilma yeterliligi elde eden parti, Siyasi Partiler Kanunu'nda öngörülen ve parti tüzügünde belirtilen süreler içinde ilçe, il ve büyük kongrelerini üst üste iki defa yapmamissa seçime katilma yeterliligini kaybedecek. Salt TBMM'de grup kurmus olmak, seçime katilabilmenin yeter sartindan biri olamayacak.
Genel Kurulda AK Parti'nin kabul edilen önergesiyle, görme engelli seçmenlerin oyun gizliligi esasina uygun sekilde oy kullanabilmesi için düzenlemeye gidildi. Buna göre, Yüksek Seçim Kurulu (YSK), görme engelli seçmenlerin kullanabilmesi için oy pusulalarina uygun sablon saglayacak.
SEÇIM KURULUNUN BELIRLENMESI
Il seçim kurulu, bir baskan, iki asil üye ile iki yedek üyeden olusacak.
Il seçim kurulu baskani ve asil üyeleri ile yedek üyeleri, iki yilda bir ocak ayinin son haftasinda, il merkezinde görev yapan, kinama veya daha agir disiplin cezasi almamis, en az birinci sinifa ayrilmis ve birinci sinifa ayrilma niteliklerini kaybetmemis hakimler arasindan, adli yargi ilk derece mahkemesi adalet komisyonunca ad çekme suretiyle tespit edilecek. Ad çekmede ilk çikan hakim baskan, sonraki iki hakim asil ve son çikan iki hakim yedek üye olacak. Ad çekmeye katilacak hakim sayisinin besten az olmasi durumunda, bu hakimler arasinda ad çekme islemi yapildiktan sonra eksik kalan asil ve yedek üyeler, en kidemli hakimden baslayarak belirlenecek.
Ad çekmeye katilacak hakimin bulunmamasi durumunda ise baskan ve asil üyeler ile yedek üyeler en kidemli hakimden baslayarak belirlenecek. Bu suretle kurulan il seçim kurulu iki yil süre ile görev yapacak.
Kidemin belirlenmesinde kinama veya daha agir disiplin cezasi almis olanlar digerlerinden daha az kidemli sayilacak.
Il seçim kurulu baskanliginin bosalmasi halinde asil ve yedek üyelerden en kidemli hakim il seçim kuruluna baskanlik edecek.
Ilçelerde, ilçede görev yapan kinama veya daha agir disiplin cezasi almamis en az birinci sinifa ayrilmis ve birinci sinifa ayrilma niteliklerini kaybetmemis hakimler arasindan, merkez ilçelerde ise ayni nitelikleri tasiyan hakimler arasindan adli yargi ilk derece mahkemesi adalet komisyonunca ad çekme suretiyle belirlenen hakim, kurulun baskani olacak.
Ad çekmeye katilacak hakimin bulunmamasi durumunda ise en kidemli hakim kurulun baskani olacak.
Sandik kuruluna üye bildirme hakki olan bir parti; oluru olmadan baska bir parti üyesini sandik kurulu üyesi olarak gösteremeyecek.
TBMM Genel Kurulunda teklifin birinci bölümünde yer alan 7 maddenin kabulünün ardindan ikinci bölümün tümü üzerindeki görüsmelere geçildi.
MUHALEFET TEPKI GÖSTERMISTI
Muhalefete göre, 'kaybetme telasindaki' Cumhur Ittifaki ortaklari, 'oyunun kurallarini degistirme' yöntemine basvurdu.
Yeni düzenleme için 'ittifaklara suikast' yorumunu yapan muhalefet partileri, düzenlemenin aralarinda 'çatlaga yol açmayacagi' görüsünde.
Iktidar cephesine göre ise küçük partilerin aleyhine sonuç doguracagi belirtilen yeni düzenleme her partiye, 'kalelerinde milletvekili çikarma' yolunu açiyor ve 'büyük partiye sirtini dayayarak milletvekili çikarma' yolunu kapatiyor.
D’HONDT SISTEMI NEDIR?
D’Hondt sistemi, Ghent Üniversitesi medeni hukuk bölümünden akademisyen ve matematikçi Belçikali Victor D’Hondt tarafindan 1878’de tasarlanan nispi temsil sistemine deniyor.
Sistem Türkiye’ye 1961 Anayasasi’yla girmisti. Bugün Arjantin, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çekya, Dogu Timor, Ekvador, Finlandiya, Galler, Hirvatistan, Iskoçya, Israil, Izlanda, Japonya, Kolombiya, Macaristan, Makedonya, Paraguay, Polonya, Portekiz, Romanya, Sirbistan, Slovenya, Sili ve KKTC’de uygulaniyor.
Sistem sayesinde, bir siyasi parti bir seçim bölgesinde bir milletvekili çikardiginda oylari ikiye, iki milletvekili çikardiginda oylari üçe, üç milletvekili çikardiginda oylari dörde, dört milletvekilindeyse toplam oylari bese bölünüyor.
Sistem bu sayede yüksek oy alan partilere daha fazla vekil çikarma imkâni verirken, küçük partilerin vekil çikarmasinin da önüne geçiyor
Örnek bir hesaplamaya göre, yedi milletvekili çikaracak bir seçim bölgesinde A partisi 60 bin, B partisi 25 bin, C partisi de 14 bin oy almis olsun. Her partinin aldigi oy toplami, sirasiyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e bölünür ve o seçim çevresinin çikaracagi milletvekili sayisina ulasincaya kadar bu isleme devam edilir.
