CHP Manisa Milletvekili ve Tarim Orman ve Köyisleri Komisyonu Üyesi Bekir Basevirgen, ülkede yasanan et krizi ile ilgili olarak iktidarin aldigi prim destegi verme kararini elestirerek, “Bugüne kadar alinan pansuman tedbirlerin hiçbir ise yaramadigini gördük. Bundan sonra da yaramayacak. Sayet basina yansiyan destek haberleri dogruysa bu da üreticinin derdine kesinlikle çare olmayacak.” Diye konustu.
ESK’nin yillardir yapamadigini yine Cumhurbaskanini “düsünmüs’’ diyen Basevirgen, “Cumhurbaskani vatandasin Ramazan ayi boyunca ucuz et yiyebilmesi için Tarim ve Orman Bakanligina ve ESK’ya talimat vermis. Buna göre besicilerin hayvanlarini ESK’da kestirmesi için hayvan basina ayrica 2500 lira prim ödemesi yapilacak. Ödenmesi düsünülen 2500 lira prim ise Hazine’den karsilanacak. Bu kapsamda 100 bin hayvan kesimi öngörülürken, Hazine’den ESK’ya toplamda 250 milyon lira kaynak ayrilacak. Sayet basina yansiyan haberler dogruysa bu tedbirler yine yetersiz kalacak” Dedi.
“ ESK’nin Su Anki Kesim Fiyatlari Dikkate Alindiginda Destek Primi Miktari Oldukça Yetersizdir.”
Destek kapsaminda ESK tarafindan alimi taahhüt edilen 100 bin hayvanin yaklasik 30.000 ton et demek oldugunu söyleyen Bekir Basevirgen, “Bahsedilen miktar ülkemizin bir aylik tüketimini ancak karsilayabilmektedir. Simdiden söylüyoruz, bahse konu destek ve söylenen miktarlar dogruysa üreticinin derdine çare olmayacagi çok açiktir. Çünkü ESK’nin su anki kesim fiyatlari dikkate alindiginda söylenen destek primi miktari oldukça yetersizdir.” Dedi.
“Tek Tek Hesapladik, Kim Hayvanini Zararina ESK’ya Satar?”
CHP Manisa Milletvekili Bekir Basevirgen, yetistiricinin hayvanini ESK’ya satmasi halinde ugrayacagi zarari da hesapladi. Basevirgen, “300 kilo karkas veren bir hayvanin üreticiye maliyeti minimum 25 bin liradir. Yani kilo maliyeti 83 liradir. Buna karsilik ESK’nin dana kesim kilo fiyati 60 lira, özel kombinalarda ise kesim fiyati 87,14 liradir. Aradaki fark 27 lira civarinda. Örnegin: Yetistiricinin 300 kilo karkas et verecek bir danasi var ve ESK da kestirmek istiyor. Bu isten zarari 8.142 liradir. Velev ki ESK hayvan basina 2500 lira destek vermeye basladi. Bu destegin üreticiye getirecegi kazanç 300 kiloluk bir karkasta kilo basina 8,3 lira olacaktir. Bu durumda bile aradaki fark özel kombinalar lehine 18,7 lira olur. Bu sartlarda yetistiricinin 300 kilo karkas veren bir danasini ESK’ ya satmasi halinde verilecek destege ragmen zarari 5.300 lira civarinda olacaktir. Siz olsaniz böyle bir tabloda 2500 lira prim veriyor diye hayvaninizi ESK’ya satar misiniz? Böyle destek olur mu? Daha küçük cüsseli örnegin 200 kilogramin altinda et verebilecek sigirlari olan üreticiler belki bu öneriye sicak bakabilirler ama bunun disindaki yetistiricilerimiz zarar etmeme adina özel sektöre görece daha yüksek fiyatla hayvanlarini satmaya devam edecektir.” Diye konustu.
“Et Fiyatlari Tam Gaz Artmaya Devam Edecek”
CHP’li Basevirgen bu yilin ocak ayinda maliyet hesaplari yapmis ve yaz aylarinda kusbasi kuzu etinin 150, kusbasi dana etinin 125 lira olacagini söylemisti. Basevirgen yaptigi degerlendirmede, “Rusya-Ukrayna savasinin etkisiyle girdi maliyetlerindeki artis et fiyatlarini bizim de öngöremedigimiz noktalara tasidi. Temmuz ayinda olmasi beklenen fiyatlara maalesef Nisan ayi itibariyle ulasildi. Et fiyatlari tam gaz artmaya devam edecek. Arpa ve misirdaki rekolte kaybi ve yaz aylarinda gelen turist sayisina göre fiyatlarin nereye varacagi netlesecektir. “ diye konustu.
“Daha Ucuz Ikame Gidalara Yönelim Artti”
Tüketici boyutunda ise artan et fiyatlari nedeniyle nispeten daha ucuz ikame gidalara yönelimin giderek arttigini söyleyen Basevirgen, “Konjektürel yansimalarin yani sira Giffen Paradoksu (çeliskisi) etkisi ile bakliyat, makarna, patates gibi nispeten ucuz olan ikame gidalara yönelim giderek artti ve bu ürünlerde de asiri fiyat artislari gözlenmeye baslandi. Öyle ki yillik kisi basi kirmizi et tüketimi 2019’da ortalama 12 kilo iken 2021 yilinda 7 kiloya düstü. Kurdaki yükselis, yüksek enflasyon ve alim gücündeki azalma nedeniyle 2022 yilinda et tüketim miktarinin 5 kilonun altina düsecegi öngörülmekte. Buna karsin makarna tüketimi yillik bazda %20 oraninda artti. Tüm bunlar olurken hayvancilik sektöründe düzenleyici ve destekleyici bir rol üstlenmesi gereken kurum yani ESK hangi çözüm önerilerini sunuyor? Anlasilacagi üzere vatandasin derdine çözüm olmak yerine yine gariban üreticinin kazancini kisarak et-süt fiyatlarini baskilamaya çalisacaklar. Et Süt Kurumumuz isi gücü birakmis iktidara sirin görünmek adina TÜIK ile birlikte et/süt enflasyonunu düsük göstermeye çalisiyor. “ diye konustu.
“Görevi Yerli Üretimi ve Üreticiyi Desteklemek Olan ESK Ithalat Sevdalisi Oldu”
Kurumun kurulus amacinda, devletin genel hayvancilik politikasi çerçevesinde, hayvancilik sektöründe düzenleyici ve destekleyici bir rol üstlenmek, piyasa ekonomisi kurallari içerisinde tam rekabet kosullarinin tesisine katkida bulunmak ve kamu yararina yönelik faaliyetler sürdürmek ifadeleri yer aldigini söyleyen Basevirgen, “ Ne yazik ki bu Kurum, yasa ve mevzuatla kendisine tevdi edilmis görev ve sorumluluklardan büyük sapmalar göstermis. Isi besilik hayvan ithalatina aracilik yapmak, ülkedeki besiciler kan aglarken baska ülke üreticilerinin etini ithal etmek ya da birilerinin gönlünü almak için olmadik ülkelerden 5-10 bin ton et almak noktasina tasimistir. Bu süreçte iktidari ve ilgili kurumu, besicilerimizi ithal hayvana yönlendirmemeleri konusunda çok kez uyardik. Et ithalati yapmayin dedik, dinlemediler. Hayvan popülasyonumuzu öz kaynaklarimizla gelistirmeye çalisin dedik, paramiz var ki ithal ediyoruz dediler. Artan maliyetlere ragmen düsük tutulan süt fiyatlari yüzünden çok miktarda damizlik hayvanin kesime gidecegini söyledik, dikkate almadilar. Gelinen süreçte uyguladiklari yanlis politikalarin sonucu, üretim ve talebin ayni anda azalmasina neden oldular ve çok sayida üreticiyi isi tamamen birakma asamasina getirdiler. Maalesef on binlerce issizin yani sira milyonlarca lira harcanarak yapilan besihanelerin bos ve atil yapilara dönüsmesine sebep oldular. “ dedi.
“Özellestirme Kararlarinin Ne Kadar Yanlis Oldugunu Bugün Daha Iyi Anliyoruz”
CHP’li Basevirgen, “Ülkemiz hayvanciligini gelistirmek, sektörde standart olusturmak, et ve süt sanayisinin gelismesini saglayarak istihdami artirmak maksadiyla Et ve Balik Kurumu(EBK), Süt Endüstrisi Kurumu (SEK) ve Yem Sanayi(YEMSAN) gibi kuruluslar kurulmustu. Bu kuruluslarin hayvancilik sektörünün kalkinmasinda yadsinamaz faydalari olmustu. Fakat 1990’larin basinda ortaya çikan tarimdaki özellestirme furyasi, bu alanda kurulmus olan devlete ait fabrika ve tesislerin satilmasina veya kapatilmasina neden oldu. Ülke hayvanciligi ve ekonomisi açisindan önemli görevler üstlenen EBK, alinan yanlis kararlar nedeniyle önce zarar eder konuma getirilmis, zaman içerisinde de satilmasi için gerekli kosullar olusturularak özellestirmeye uygun hale getirilmis ve maalesef 1993 yilinda özellestirilmistir. Gelinen noktada alinmis olan bu özellestirme kararlarinin ne kadar yanlis oldugunu simdi daha iyi anliyoruz.” Diye konustu.
'Birilerinin adami olmayi seçenler günü geldiginde bunun hesabini halka öderler.'
CHP Genel Baskani Kemal Kiliçdaroglu'nun sektörde olusan derin kaygilari gidermek ve kamuoyunu bilgilendirmek adina bu kuruma ziyarette bulundugunu ve yine içeri alinmadigini söyleyen Basevirgen, 'Bilindigi üzere Genel Baskanimiz Sayin Kemal Kiliçdaroglu daha önce de TÜIK’e ziyarette bulunmus ve içeri alinmamisti. Genel Baskanimiz yine kanunsuz ve manasiz bir sekilde ESK’ya alinmadi. Devletin kurumlari partizanca davranamaz ve halka hesap vermek zorundadir. Unutulmasin ki devletin bürokrati olmayip halka ragmen birilerinin adami olmayi seçenler günü geldiginde bunun hesabini halka öderler.' Diye konustu.