Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi’nin (TCMB) mayis ayi enflasyon rakamlarina iliskin Aylik Fiyat Gelismeleri Raporu'nda, “Bu dönemde tüketici yillik enflasyonundaki artis alt gruplar geneline yayilirken bu gelismeye en belirgin katki temel mal ve hizmet gruplarindan gelmistir” degerlendirmesi yapildi.
Türkiye Istatistik Kurumu'nun (TÜIK) mayis ayinda Tüketici Fiyat Endeksi'ni (TÜFE) aylik yüzde 3,53 artisla ve yillik yüzde 73,50 olarak açiklamasinin ardindan Merkez Bankasi Fiyat Gelismeleri Raporu da yayinlandi. Yillik enflasyonun sepetteki tüm alt gruplara yayildigi belirtilen raporda sunlar kaydedildi:
'ENFLASYONA EN BELIRGIN KATKI TEMEL MAL VE HIZMET GRUPLARINDAN GELDI: Tüketici fiyatlari mayis ayinda yüzde 2,98 oraninda artmis, yillik enflasyon 3,53 puan yükselisle yüzde 73,50 olarak gerçeklesmistir. Bu dönemde, tüketici yillik enflasyonundaki artis alt gruplar geneline yayilirken bu gelismeye en belirgin katki temel mal ve hizmet gruplarindan gelmistir. Mayis ayinda, temel mal grubunda yillik enflasyon tüm alt gruplarda artis kaydetmistir. Hizmet grubunda yillik fiyat artisi ulastirma hizmetlerinde görece yatay seyrederken lokanta-otelde daha belirgin olmak üzere diger alt gruplarda yükselmistir. Gida fiyatlarinda yillik enflasyon islenmemis gidada gerilerken islenmis gidada yükselmeye devam etmistir.
ENERJI FIYATLARINDA SEBEKE SUYU VE AKARYAKIT KALEMLERI ÖNE ÇIKTI: Bir önceki ay yüksek oranda artan taze meyve sebze fiyatlarinda bu dönemde sebze fiyatlari kaynakli olarak kismi bir düzeltme izlenmistir. Enerji fiyatlarinda sebeke suyu ve akaryakit kalemleri öne çikmistir. Bu dönemde, uluslararasi emtia fiyatlari, döviz kuru gelismeleri ve tedarik zincirinde süregelen aksamalarla üretici fiyatlarindaki artislar sürmüstür. Bu görünüm altinda, B ve C göstergelerinin yillik enflasyonlarindaki yükselis devam etmistir.
DEGERLENDIRMELER: Mayis ayinda tüketici fiyatlari yüzde 2,98 oraninda yükselmis ve yillik enflasyon 3,53 puan artarak yüzde 73,50 olmustur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yillik degisim oranlari, sirasiyla 4,43 ve 3,67 puan artarak yüzde 61,63 ve 56,04 olarak gerçeklesmistir. Alt gruplarin yillik tüketici enflasyonuna katkilari incelendiginde, bir önceki aya göre temel mal, hizmet, gida, enerji ve alkol-tütün-altin gruplarinin katkilari sirasiyla 1,11, 1,09, 0,48, 0,44 ve 0,41 puan artmistir.
AYLIK ARTIS, B VE C ENDEKSLERINDE BIR MIKTAR DÜSÜS KAYDETTI: Mevsimsellikten arindirilmis verilerle incelendiginde, aylik artis önceki aya kiyasla B ve C endekslerinde bir miktar düsüs kaydetmistir. Aylik fiyat artislari, B endeksini olusturan islenmis gida, hizmet ve temel mal gruplarinda yavaslamistir. Hizmet fiyatlari mayis ayinda yüzde 3,73 oraninda yükselmis, grup yillik enflasyonu 3,60 puan artisla yüzde 45,78 olmustur. Bu dönemde, yillik enflasyon ulastirma hizmetlerinde yataya yakin bir seyir izlerken lokanta-otel grubunda daha belirgin olmak üzere diger alt gruplarda yükselmistir. Lokanta-otel alt grubunda fiyatlar gerek yemek gerekse konaklama hizmetleri kaynakli olarak yüzde 5,47 oraninda artmis, yillik enflasyon 7,57 puan yükselisle yüzde 76,83 seviyesine ulasmistir.
HAC ZIYARETLERININ SÜRÜKLEDIGI PAKET TUR KALEMI ÖNE ÇIKTI: Diger hizmetler alt grubu fiyatlari yüzde 2,97 oraninda yükselirken 2 yil aradan sonra yeniden baslayacak olan hac ziyaretlerinin sürükledigi paket tur kalemi bu gelismede öne çikmistir. Ulastirma hizmetlerinde fiyat artislari (yüzde 5,14) genele yayilirken yüksek baz nedeniyle alt grup yillik enflasyonu yatay seyrederek yüzde 78,16 olmustur. Mevsimsel etkilerden arindirilmis veriler, kirada aylik artislarin bir miktar hizlandigina isaret etmistir. Temel mal yillik enflasyonu, mayis ayinda 3,74 puanlik yükselisle yüzde 65,32 seviyesine ulasmistir. Bu dönemde yillik enflasyon tüm alt gruplarda yükselmistir.
ENERJI FIYATLARI MAYIS AYINDA ARTTI: Dayanikli mal fiyatlari (altin hariç) mayis ayinda yüzde 2,14 oraninda artarken grup yillik enflasyonu yüzde 76,75 olarak gerçeklesmistir. Bu gelismede büyük ölçüde mobilya, otomobil ve beyaz esya fiyatlari belirleyici olmustur. Diger temel mallarda fiyat artislari grup geneline yayilmakla birlikte ev ile ilgili temizlik malzemeleri, kisisel bakim ürünleri ve konutun bakim onarimina yönelik malzemeler öne çikmis, grup aylik enflasyonu yüzde 3,94 olmustur. Giyim ve ayakkabi grubunda aylik fiyat artisi yüzde 4,63 oraninda gerçeklesmis, yillik enflasyon 3,52 puan artisla yüzde 29,27’ye yükselmistir. Enerji fiyatlari mayis ayinda yüzde 2,90 oraninda artmis, grup yillik enflasyonu 3,01 puanlik yükselisle yüzde 121,21 olmustur. Bu gelismede, yönetilen yönlendirilen kalemlerden sebeke suyu (yüzde 6,48) ve TL cinsi petrol fiyatlari ile akaryakit (yüzde 3,97) fiyatlari belirleyici olmustur. Bu dönemde kati yakit fiyatlarindaki artislar devam ederken tüp gaz fiyatlarinda bir miktar düsüs görülmüstür. Gida ve alkolsüz içecek fiyatlari mayis ayinda yüzde 1,63 oraninda artmis, grup yillik enflasyonu 2,53 puan yükselerek yüzde 91,63 oldu. Yillik enflasyon islenmemis gidada 3,06 puan düsüsle yüzde 97,61 seviyesine gerilerken islenmis gidada 7,92 puan artisla yüzde 86,01 seviyesinde yükseldi.
ISLENMEMIS GIDA KALEMINDE GENELE YAYILAN FIYAT ARTISLARI OLDU: Islenmemis gida grubunda mevsimsellikten arindirilmis veriler sebze fiyatlari kaynakli olarak taze meyve ve sebze kaleminde fiyatlarin geriledigine isaret ederken diger islenmemis gida kaleminde genele yayilan fiyat artislari izlenmistir. Bu grupta kirmizi et, beyaz et ile sütün yani sira pirinç ve kuruyemis yüksek katkilariyla dikkat çekti. Yumurta ise fiyat düsüsüyle diger alt kalemlerden ayrismistir. Islenmis gidada, ekmek ve tahillar kaleminde fiyatlarin yüzde 3,65 oraninda artmasiyla yillik enflasyon yüzde 90,69 seviyesine yükselmistir. Diger islenmis gidada aylik fiyat artisi daha belirgin olurken bu grupta peynir ve diger süt ürünleri basta olmak üzere kati-sivi yaglar, çay-kahve, et ürünleri, seker ve baglantili ürünler öne çikmistir.
ALKOLLÜ IÇECEKLER VE TÜTÜN ÜRÜNLERININ FIYATLARI MAYISTA ARTTI: Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatlari mayis ayinda yüzde 6,53 oraninda artmis, yillik enflasyon yüzde 66,62 seviyesine yükselmistir. Bu gelismede üretici firmalar kaynakli yapilan fiyat artislari belirleyici olurken bu grubun aylik tüketici enflasyonuna katkisi 0,28 puan olmustur. Yurt içi üretici fiyatlari mayis ayinda yüzde 8,76 oraninda artmis, yillik enflasyon 10,34 puan yükselisle yüzde 132,16 olmustur.
ENERJI ENFLASYONUNDAKI ARTIS DIKKAT ÇEKTI: Son dönem döviz kuru gelismeleri, emtia fiyatlarinda ulasilan yüksek seviyeler ve tedarik zincirlerindeki aksakliklar üretici fiyatlarini olumsuz etkilemistir. Ana sanayi gruplarina göre incelendiginde, yillik enflasyon ara mallarinda yataya yakin seyrederken diger alt gruplarda yükselmis, özellikte enerji enflasyonundaki artis dikkat çekti.
ELEKTRIK-GAZ ÜRETIM VE DAGITIMI FIYATLARI AYLIK BAZDA YÜZDE 38,49 YÜKSELDI: Fiyat artislari alt kalemler geneline yayilirken elektrik-gaz üretimi ile dagitimi, diger madencilik ve tas ocagi ürünleri, gida ürünleri, içecekler, insaat sektörü ile baglantili olan metalik olamayan mineral ürünler ve agaç ürünlerindeki artislar öne çikmistir. Elektrik-gaz üretim ve dagitimi fiyatlari aylik bazda yüzde 38,49 yükselirken bu gelismede büyük ölçüde gaz imalati fiyatlarindaki artis etkili olmustur.'
