Basin ve sosyal medyaya yeni yaptirimlar getiren düzenlemenin görüsmeleri, TBMM Adalet Komisyonu’nda sürüyor. Bir yildan üç yila kadar hapis cezasi öngörülen ‘halki yaniltici bilgiyi alenen yayma’ suçunun yer aldigi 29. madde kabul edildi. Madde üzerinde konusan Yargitay 8. Ceza Dairesi üyesi Ihsan Bastürk, “Yargi erki tarafindan uygulanmasinda önemli tartismalar çikabilecegini tahmin etmek hiç de güç degildir. ‘Kamu barisini bozmaya elverisli sekilde yayilmasi’ unsurunun belirlenmesi de ayri bir güçlük olarak karsimiza çikmaktadir” dedi. MHP’li Feti Yildiz, Ihsan Bastürk için “Suç felsefesi yapti” derken AKP'li Ahmet Özdemir, “Afaki içi bos degerlendirme” dedi. CHP Izmir Milletvekili Tuncay Özkan, söz verilmedigi için komisyonu terk etti.
AKP ve MHP’nin 26 Mayis’ta TBMM Baskanligi’na sundugu, basin karti verilmesi ve iptaline iliskin düzenlemelerin yani sira ‘halki yaniltici bilgiyi alenen yayma’ suçunun yaratildigi 40 maddelik Basin Kanunu ve Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun Teklifi’nin görüsmeleri, TBMM Adalet Komisyonu’nda devam ediyor. Teklifin müzakereleri geçen persembe baslamis ve ilk madde kabul edilmisti. Dün de ikinci madde üzerinden devam edilmis ve 14 madde daha AKP ve MHP oylariyla geçilmisti.
Teklifin görüsmeleri bugün, TBMM Plan Bütçe Salonu’nda 16. maddeden devam etti. AKP tarafindan, Basin Ilan Kurumu’nun yetkilerini artiracak iki madde ihdasi önerildi. Yurt disinda Türkçe yayin yapan gazeteler ile internet haber sitelerinde Basin Ilan Kurumu araciligiyla ilan ve reklam yayinlatilmasi, bu yayinlara destek verilmesine dair usul ve esaslarin Basin Ilan Kurumu Genel Kurulu tarafindan belirlenmesi ve Basin Ilan Kurumu’nun gerektiginde yurt disinda temsilcilik açabilmesini amaçlayan iki önerge sunuldu. Muhalefetin itirazlari üzerine önergeler geri çekildi. Ancak önergelerin TBMM Genel Kurulu’nda yeniden verilmesi kararlastirildi.
MUHALEFET MILLETVEKILLERI, 29. MADDENIN TEKLIF METNINDEN ÇIKARILMASI IÇIN GÖRÜSMELERE KATILDI
‘Dezenformasyonla mücadele' iddiasiyla hazirlanan teklifin en çok tartisilan “halk arasinda korku ve panik yaratmak amaciyla kamu barisini bozma” gibi gerekçelerle ‘halki yaniltici bilgiyi alenen yayma’ seklinde yeni bir suç tanimlamasi yapilan 29. madde üzerindeki görüsmeler baslayinca komisyon üyesi disindaki milletvekilleri de komisyona katildi. Muhalefet milletvekilleri, maddenin teklif metninden çikarilmasi için konusmalar yapti.
YARGITAY TEMSILCISI BASTÜRK: BU SUÇ YÜZDE 99 BASIN YOLUYLA ISLENEBILIR
Milletvekillerini konusmasinin ardindan Yargitay 8. Ceza Dairesi üyesi Ihsan Bastürk söz aldi. Bastürk, hangi fiilin suç olarak tanimlandiginin açik ve net, hiçbir tereddüde imkân birakmayacak sekilde belirlenmesinin hukuki önemine vurgu yapti. Bastürk, bu suçun yüzde 99 basin yoluyla islenebilecegini ve bu suçun basin yoluyla yapilmasinin agirlastirici neden sayilmasinin kanun yapma teknigi açisindan sikinti yaratacagini belirterek söyle devam etti:
“Gerek Türk Ceza Kanunu’na gerek özel ceza kanunlarimiza baktigimizda; Anayasa Mahkemesi tarafindan iptal edilen ve iptale gerekçe olarak en sik basvurulan ilkelerden birisi belirlilik ilkesidir. ‘Ülkenin iç ve dis güvenligi’ kavrami, ‘kamu barisini bozma’ kavrami... Bunlarin içeriginin belirlenmesinin yargi erki tarafindan uygulanmasinda önemli tartismalar çikabilecegini tahmin etmek hiç de güç degildir. ‘Ülkenin iç ve dis güvenligi, kamu düzeni ve genel sagligi’ ile ilgili bilginin ne oldugunun belirlenmesi oldukça güçlük arz edecektir. Akabinde bu bilginin ne oldugu belirlense bile ‘kamu barisini bozmaya elverisli sekilde yayilmasi’ unsurunun belirlenmesi de ayri bir güçlük olarak karsimiza çikmaktadir. Diger taraftan teklif metninde yer alan ‘alenen yayma’ ifadesinin ne oldugunun belirlenmesi, uygulamada güçlük dogurabilecek nitelikte gözüküyor.”
TUNCAY ÖZKAN KOMISYONU TERK ETTI
Yargitay temsilcisinin konusmasinin ardindan teklif sahipleri MHP’li Feti Yildiz ile AKP’li Ahmet Özdemir söz aldi. Feti Yildiz, Ihsan Bastürk için “Suç felsefesi yapti” ifadesini kullandi. Ahmet Özdemir, “Bos hikaye anlattin. Dört tane ana unsur var. Bir tanesi bile eksik olsa bu suç islenemez. Afaki içi bos degerlendirme. Bu degerlendirmeyi kabul etmiyorum” dedi.
CHP Izmir Milletvekili Tuncay Özkan, teklif sahiplerinin sarf ettigi sözlere tepki gösterdi. Bu sirada Adalet Komisyonu Baskani Abdullah Güler, Tuncay Özkan’a söz vermedigini söyledi. Özkan, “Özgürlük ortamini konusuyoruz. Yap sen tek basina. Katilmiyorum hiçbirine. Yargitay’da uygulamayi yapacak olani sustur, gazeteciyi sustur. Buyur sen konus” dedi. Özkan, Adalet Komisyonu’na terk etti.
MADDEDE RÖTUS YAPILDI
AKP’nin sundugu önergeyle maddedeki suçta ve cezada degisiklige gidilmeden cezayi artiran ibarede rötus yapildi. “Suçun, failin gerçek kimligini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde islenmesi halinde, yukaridaki fikraya göre verilen ceza yari oraninda artirilir” ibaresi “Failin, suçu gerçek kimligini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde islenmesi halinde, yukaridaki fikraya göre verilen ceza yari oraninda artirilir” olarak degistirildi.
Görüsmelerde konusan milletvekilleri ve tepkileri ise su sekilde oldu:
EMRE: SANSÜR ISIN TEK KISIM DEGIL. OTOSANSÜR DE BASKA BIR NOKTASI HALINE GELECEK
29. madde üzerine ilk sözü alan CHP Istanbul Milletvekili Zeynel Emre, hukukun bagimsizligindan hareketle basin özgürlügüne etkisini söyle anlatti:
“Temel hak ve özgürlüklerin korunmasiyla kamu düzeninin korunmasi arasinda denge aranir. Ayni oranda hak ve özgürlüklerin korunmasinin önünün açik olmasi gerekir. ‘Türkiye’de yargi ideal düzende ve AKP iktidari döneminde bu hale geldi’ iddiasinda degilim ama yarginin siyasallasmasi hep tartisma konusuydu. Son dönemde yarginin araçsallastigi döneme geldik. Bu gazeteciler ya da vatandas arasinda iktidari destekleyen ya da desteklemeyen olarak baktigimizda, hukukun esit uygulanmadigi ortadadir. Bu maddede ‘bir düzenleme olur mu bakacagiz’ gibi açiklamalarin da bir yere oturmadigini görüyorum. Ben, degisiklik yapildigina pek sahit olmadim. Sansür isin tek kismi degil. Otosansür de baska bir noktasi haline gelecek. Paylasim yapmaktan çekinecegi ortam olacak.”
ZEYBEK: YALANI EN ÇOK DEVLET SÖYLÜYOR
CHP Antalya Milletvekili Rafet Zeybek, “Neden ihtiyaç duyuldu böyle ceza içeren maddeye? Bugün çok az sayida muhalif basini da susturmak istiyorsunuz. Basinin yüzde 95’i zaten yandasiniz. Azicik basinin bile fikirlerini öne sürmesine tahammül etmiyorsunuz. Bu ancak diktatörlük olan ülkelerde olur. Bu madde bu sekliyle yasalassin, yarin içinizdeki gazeteciler tutuklanir. Yalani mi diyorsunuz? Yalani en çok devlet söylüyor” dedi.
Bunun üzerine teklif sahibi MHP Istanbul Milletvekili Feti Yildiz, “Mesala” diye sordu.
Zeybek, “TÜIK. Bu kadar gözünüzü kapamayin. Bu ülkede TÜIK’in yalan söyledigini, yarginin talimat altina alindigini biliyorsunuz. Bu ülkenin Içisleri Bakani, ‘10 bin dolar rüsvet alan siyasetçi var’ dedi. Savciliga verdi mi? Savcilar bir sey yapti mi” yaniti verdi.
ÖZEL: 'GAZETECILIKTEN DEGIL DEZENFORMASYONDAN ATTIK IÇERIYE' DIYECEKSINIZ
CHP Grup Baskanvekili Özgür Özel, dezenformasyon örnekleri vererek, teklif kabul edilip geriye dogru uygulansa Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan ve MHP Genel Baskani Devlet Bahçeli’ye fezleke gelmesi gerektigini söyledi. Özel, “Bu husustan bal gibi gazeteci yargilanacak. Siz ‘Türkiye’de haber yaptigi için yargilanan yok, o kisi halki yaniltici bilgiyi yaydigi için yargilaniyor’ diyeceksiniz… ‘Gazetecilikten degil dezenformasyondan attik içeriye, bir birey olarak’ diyeceginize de görüyoruz” dedi. Özel, söyle konustu:
'29. madde bu teklifin can damari. 29. madde olmasa belki bu teklif olmaz. Artik Fahrettin Altun’un gazeteci saydiklarindan geri kalanlarin mesleklerini yapabilecekleri imkân birakmamaktadir. Dezenformasyona ugramak feci bir sey. Halki yaniltici bilgiyi yayma suçu... Recep Tayyip Erdogan, simdi ‘Cami yaktilar’ demeye basladi. Üstü çiplak deri eldivenli bilmem neler. Hem de infiale sürüklemek... Sayin Erdogan'a da -yüzde 50’de artiracaksiniz- kaynagini açiklamayacak. Rahmetli anneannemin dedigi, ‘ayarini bozdugun kantar gelir seni tartar’… Bu kanundan gazeteciler yargilanacak mi, yargilanmayacak mi? Sayin Fethi Yildiz, ‘Yargilanmayacak’ diyor. Siz, gazetecilere ‘Bundan size bir sey olmaz’ diyormussunuz. Bu husustan bal gibi gazeteci yargilanacak. Siz, ‘Türkiye’de haber yaptigi için yargilanan yok, o kisi halki yaniltici bilgiyi yaydigi için yargilaniyor’ diyeceksiniz. Ya ajan ya terörist. Ne görürseniz. Karsi taraftaki herkesi bir seyle itham ediyorsunuz. Siz vatansever, karsi vatan haini. Dezenformasyon kanunu lazim, ‘illallah’ dedik. Siz bir ise biz bes rahatsiz oluyoruz. Ama bunu gazetecilik meslegini etkilemeyecek, gençleri sansürlemeyecek, özgür basini zora sokmayacak sekilde düzenlemek lazim. Dedik ki basin meslek örgütleriyle yuvarlak masa yapariz, biz de katki saglariz, sonra yasayi geçiririz... Fahrettin Altun, pergole yaptirmis. Yapildigi dogru. Gazeteciler çatir çatir yargilaniyor. Pergole yapan degil haberini yapan ceza aliyor… Bakandan ayar yiyen, Fahrettin Altun’dan ayar yiyen Meclis. Bu kabul edilebilir degil. Ne askeri vesayet ne bakanlarin vesayeti. Reddetmek lazim. Bu lafi bana birakmaniz bana yakismaz. Fahrettin Altun’a biri haddini bildirse sinirlarini bilmeyecek mi? Bu özgüvensiz yasama biçimini dogru bulmuyoruz. Muglak ifadelere siginmayin. Muglak ifadeler, yargi vesayeti getirir. ‘Nasil olsa devir bizim devrimiz’ diye yapilmis yasalardan fayda görmeyeceksiniz. Yarin iktidar degistiginde ‘biz de bu taraftan olalim.’ Vallahi bizim taraf dolu. ‘Gazetecilikten degil dezenformasyondan attik içeriye, bir birey olarak’ diyeceginize de görüyoruz.”
EREL: GENÇLER ÇEKINIYOR
IYI Parti Aksaray Milletvekili Ayhan Erel, “Gençlerin enerjisini bosaltacagi en iyi alan sosyal medya oluyor. Üç bes tane insanin gayriahlaki paylasimindan dolayi tüm gençleri töhmet altina birakma seklinde getirilen yasa, gençleri karamsarliga sürüklüyor. Gençler çekiniyor” dedi.
KABOGLU: HALA BU MADDEYI TARTISIYOR OLMAMIZ SON DERECE ESEF VERICI
CHP Istanbul Milletvekili Ibrahim Kaboglu, “Bu maddeyi hala bizim tartisiyor olmamiz son derece esef vericidir. Inaniyorum ki madde tümüyle geri çekilecektir. Bu maddeyle hedeflenen ölçütler, Anayasa’da yer alan maddeler ile yeterli olacaktir” diye konustu.
BÜLBÜL: KISI HER PAYLASIMINDA BILIMSEL MAKALELERE ATIF MI YAPACAK
CHP Aydin Milletvekili Süleyman Bülbül ise “Kisi bir bilginin gerçek olup olmadigini nasil bilecek? Her paylasiminda bilimsel makalelere atif mi yapacak? Her konusmasinda bilimsel kaynak mi gösterecek? Hangi gerçegi aykiri yayma fiili, kamu barisini bozmaya elverisli olacaktir” ifadelerini kullandi.
ÇAKIRÖZER: DIYARBAKIR’DA HALA GAZETECILER SERBEST KALMADI
CHP Eskisehir Milletvekili Utku Çakirözer, “Bu madde, açik seçik gazetecilerin ötesinde milyonlarca yurttasin özgürlügünü ihlal edecek. O yüzden sadece biz degil hem basin meslek örgütleri hem ifade özgürlügünü savunan sivil toplum, bu maddenin çikarilmasi konusunda hemfikir. Teklifi getiren milletvekili ‘Gazeteciler yargilanmayacak’ diyor. Bu kadar muglak oldugu zaman, siyasetin etkisindeki yargi olduruyor. Reform paketlerinde ‘Haber yargilanmayacak’ denildi. Genel Kurul’dan geçtikten sonra yargilandi. Binlerce yurttas yarginin karsisina çikmak durumunda birakiliyorlar. Her ay en az 50 gazeteci hakkinda yaptigi haber, yorum, paylasim vs. nedeniyle sorusturma baslatiliyor, gözaltina aliniyor. Diyarbakir’da hala gazeteciler serbest kalmadi, tutuklananlar oldu” dedi.
KOÇ: DÜSÜNCEYE YÖNELIK KIRINTI KALDIYSA YOK ETMEYE YÖNELIK TEKLIF GETIRIYORSUNUZ
Abdullah Koç, “Yaptiginiz tek sey sudur. Toplumun yararina olabilecek hiçbir teklifte bulunmuyorsunuz. Çünkü siz korku iktidari haline getirmis durumdasiniz. Örnekler çoktur. Van’da üç kisi gözaltina alindi. Süleyman Soylu, ‘Teröristler’ dedi. Bu insanlar helikopterden atildi. Bunun haberini yapan da cezaevine atildi. Demokrasiyi rafa kaldiran iktidardan bahsediyoruz. 20 gazeteci su an gözaltinda. Birkaç kisi kurumlarinda sigortasiz çalistigi için ‘örgüt üyesisiniz’ deniyor. Türkiye’de düsünceye yönelik kirinti kaldiysa yok etmeye yönelik teklif getiriyorsunuz” diye konustu.
AYDOGAN: BU MADDE ‘BANA SALDIRAN DEVLETE SALDIRIR’ DEDIGI YERE GIDECEK
CHP Istanbul Milletvekili Turan Aydogan, “Sayin Genel Baskaniniz dedi ki ‘Bana yöneltilen her elestiri devlete yönetilmistir.’ Siz bu kafayla ülke yöneteceksiniz, bu maddeyi uygulayacaksiniz. Ne olacak? ‘Bana saldiran devlete saldirir’ dedigi yere gidecek. Buna karsi misiniz? Çit yok. O zaman bu yarin kullanilacak” dedi.
ÖZKAN: DEZENFORMASYONUN NE OLDUGUNU MAHKEME BILE ANLAMAZ
CHP Izmir Milletvekili Tuncay Özkan, Ugur Dündar’in sahte bal satan biriyle program yaptigini ve saticinin “Ugur Bey, ben öyle bir bal yaparim ki ari bile anlamaz” dedigini aktararak, 29. madde için “Dezenformasyonun ne oldugunu mahkeme bile anlayamaz. Belirsizligi önlemek lazim. Belirsizlik, tarihin önünde kötülerin kullandigi bir sopadir” diye konustu.
ÖZDEMIR: BASIN BU SUÇUN IÇINDE DEGIL
Teklif sahibi AKP Kahramanmaras Milletvekili Ahmet Özdemir, “Burada basindan bahsetmiyoruz. Sanki gazetecilere dair düzenleme gibi lanse edildi. Öyle bir sey yok. Basin bu suçun içinde degil” dedi.