CHP Eskisehir Milletvekili Utku Çakirözer, hazirladigi alti aylik “Basin Özgürlügü Raporu’nu” yayinladi. Rapora göre, yilin ilk 6 ayinda gazeteciler 350 kez hakim karsisina çikarken, 56 gazeteci gözaltina alinda, 23 gazeteci tutuklandi. Onlarca haber sitesi ile yüzlerce haber erisime engellendi.
CHP Eskisehir Milletvekili Utku Çakirözer, hazirladigi alti aylik “Basin Özgürlügü Raporu’nu” 24 Temmuz “Basin Bayrami’nda” yayinladi. Çakirözer’in hazirladigi rapora göre Türkiye’de yilin ilk 6 ayinda gazeteciler 350 kez hakim karsisina çikarken, 56 gazeteci gözaltina alindi, 23 gazeteci ise tutuklandi.
Çakirözer, rapora iliskin sunlari dedi:
“Türkiye’de gazeteciler haberleri, yazilari, sosyal medya paylasimlari nedeniyle yargilaniyor, hapse atiliyor. Gazetelere ilan ambargosu, televizyonlara karartma uygulaniyor. Üstüne bir de Gazeteciler ve milyonlarca yurttasi düsüncesini ifade etti diye hapse atacak yeni düzenlemeler Meclis’e getiriliyor. Bu karanlik tablo ortayken hangi Basin Bayrami’ni kutlayacagiz? Türkiye’deki otoriter tek adam yönetiminin ve iktidarin sopasi haline dönüsen Cumhurbaskanligi Iletisim Baskanligi, RTÜK, BIK, BTK gibi kurumlarin ayrimci, baskici, sansürcü zihniyeti son bulmadan basin emekçilerimiz ve basin kuruluslarina bayram gelmeyecek.”
Çakirözer’in hazirladigi rapora göre yilin ilk 6 ayinda gazeteciler 350 kez hakim karsisina çikarken, 56 gazeteci gözaltina alinda, 23 gazeteci tutuklandi. Onlarca haber sitesi ile yüzlerce haber erisime engellendi.
Çakirözer’in yayinladigi raporda su tespitler yer aldi:
“Yilin ilk 6 ayinda hakim karsisina çikan gazetecilerden Reyhan Çapan 1 yil 6 ay, Korkusuz Gazetesi yazari Memduh Bayraktaroglu 1 yil 2 ay, Elif Çetiner 1 yil 8 ay, Mehmet Arslan ve Abdurrahman Gök 3 yil 22 gün hapis cezasina çarptirildi.
Katildigi bir programdaki ifadeleri nedeniyle “Cumhurbaskanina hakaret (TCK299)” iddiasiyla yargilanan Sedef Kabas 49 gün tutuklulugun ardindan 2 yil 4 ay hapis cezasina çarptirildi. Gazeteci Ibrahim Haskologlu 8 günlük tutuklulugun ardindan tahliye edildi.
Libya’da sehit olan MIT mensubunun cenaze törenini haberlestirdikleri için yargilanan daha önce alti ay tutuklu kalan gazeteciler Baris Pehlivan, Murat Agirel ve Hülya Kilinç haklarinda verilen cezalarin kesinlesmesi üzerine Subat ayinda tutuklanarak yeniden cezaevine gönderildi. Gazeteciler infaz yasasi düzenlemeleri ile serbest kalabildi.
19 Haziran’da Diyarbakir’da gözaltina alinan 21 gazeteciden 16’si ise 39 gündür tutuklu..
“SALDIRI, TEHDIT, BASKIN”
Gazeteciler yilin ilk alti ayini saldiri, tehdit ve hedef gösterme nedeniyle büyük güvenlik riski altinda geçirmek zorunda kaldi.
Ses Kocaeli gazetesi imtiyaz sahibi Güngör Arslan isyerinde silahli saldiri sonucu hayatini kaybetti. Aralarinda gazeteciler Alican Uludag, Seyhan Avsar, Hayri Demir, Mustafa Hos, Ismail Ari’nin da bulundugu onlarca gazeteci haberleri nedeniyle tehdit edildi.
Kayseri’de Deniz Postasi TV binasi 50 kisilik grup tarafindan basildi, televizyon çalisanlari saldiriya ugradi. Ordu Yön Gazetesi internet sayfasinda yayinlanan bir haber nedeniyle imtiyaz sahibi Osman Sahin’in ofisini polis basti, Sahin’e haber kaynagini açiklamasi baskisi yapildi.
“GAZETECILERIN HABER TAKIBINE ENGEL”
Gazeteciler haber takibi sirasinda da polis siddeti ve engellemesi ile karsi karsiya kaldi. Özellikle toplumsal olaylarda basin açiklamalarini, yurttasin Anayasal hakki olan protestolari takip eden gazetecilere izin verilmedi.
1 Mayis kutlamalari, Gezi Direnisinin yildönümü ve Gezi Davasina iliskin protestolar ile Onur Yürüyüsü gibi toplumsal olaylari takip eden gazeteciler engellendi, polis siddeti ile karsi karsiya kaldi. Siyasilerin programlarini, ziyaretlerini, basin toplantilarini takip eden gazetecilere yönelik engelleme ve tehditler de dikkat çekti.
“CIMER SIKAYETIYLE GAZETECIYE SORUSTURMA
Gazetecilere yönelik baskida dikkat çeken bir baska gelisme ise, gazetecilerin CIMER sikayeti ile sorusturulmasi oldu. Sözcü Gazetesi muhabiri Erdogan Süzer hakkinda, Hazine arazilerinin özellestirme yoluyla satilacagina iliskin haberi nedeniyle bir vatandas tarafindan CIMER’e yapilan sikayet üzerine savcilik tarafindan sorusturma açildi, ifadeye çagrildi.
SAVAS DA GAZETECILERI ETKILEDI
Rusya’nin Ukrayna’yi isgali ile baslayan savas ortami da gazetecileri etkiledi. Rus haber ajansi Sputnik’te çalisan ya da geçmiste çalismis gazeteciler twitter üzerinden fislendi. Gazeteciler, ‘Rusya yanlisi’ gösterilerek hedef gösterildi.
'AYM KARARINA RAGMEN AMBARGOYA DEVAM'
Basin Ilan Kurumunun gazetelere haksiz bir sekilde verdigi ilan durdurma cezalari Anayasa Mahkemesi’nden (AYM) döndü. AYM; Evrensel, BirGün, Cumhuriyet ve Sözcü gazetelerinin BIK tarafindan verilen kesme cezalarina dair yaptiklari bireysel basvurulari, toplu olarak degerlendirerek ‘hak ihlali’ karari verdi. AYM kararina ragmen BIK ilan kesme cezalarini sürdürdü. 2019 yilindan bu yana Basin Ilan Kurumu’ndan ilan alamayan Evrensel Gazetesi’ne yilin ilk 6 ayinda 5 gün ilan kesme cezasi, 21 bin lira para cezasi verildi. Milletvekillerinin Meclis’te verdigi soru önergelerine iliskin haberler için bile BIK cezai islem hazirligi baslatarak gazetelerden savunma istedi. Ulastirma Bakanligi Sözcü, Birgün, Korkusuz, Karar gazetelerine ‘müfteri’ suçlamasi ile hedef gösterdi.
'KANALLARA YINE CEZA YAGDI'
Yilin ilk alti ayinda halkin haber alma hakki için yayin yapan televizyon kuruluslarina RTÜK ceza yagdirdi. RTÜK üyesi Ilhan Tasçi’nin arastirmasina göre, RTÜK 6 ay içerisinde KRT TV’ye 5, Tele1’e 9, Halk TV’ye 8, Flash TV’ye 4, FOX TV’ye 4 kez olmak üzere toplam 30 kez ceza kesti. Kesilen idari para cezalarinin toplami 10 milyon TL’yi buldu. Buna mukabil TGRT Haber, Beyaz TV ve ATV’ye toplam 1,5 milyon TL bedelinde 3 ceza uygulandi.
RTÜK’ün Halk TV’deki Görkemli Hatiralar programina ‘Cemo’ türküsünün seslendirilmesi nedeniyle verdigi yayin durdurma cezasi 23 Nisan’da uygulandi. Ana muhalefet liderinin açiklamasi, milletvekillerinin konusmalari bile kanallara agir cezalar kesmek için gerekçe gösterildi. CHP lideri Kemal Kiliçdaroglu’nun TÜRGEV ve Ensar vakiflarindan ABD’ye aktardigi paralarla ilgili açiklamasini yayinlayan Tele 1, KRT, Halk TV ve Flash Haber’e üst sinirdan idari para cezalari verildi. Gezi davasinin ardindan verilen mahkûmiyet kararlarini elestiren CHP Grup Baskanvekili Özgür Özel ve TIP Istanbul Milletvekili Ahmet Sik’in sözlerini yayinlayan ayni kanallara da yine para cezasi verdi. RTÜK, Diyanet Isleri Baskanligi’nin sikâyeti üzerine Kuran kursunda cinsel saldiriya ugrayan çocuklarin haberini yapan Halk TV, KRT, TELE 1 kanallarina idari para cezalari verdi. Sedat Peker’in açiklamalarinin tartisildigi bir yayin için de Içisleri Bakaninin sikayeti üzerine Halk TV ve KRT’ye para cezasi kesildi.
'SITEYE DE, HABERE DE ERISIM ENGELLI'
Yilin ilk alti ayinda basin özgürlügünü kisitlayan temel uygulamalardan biri de erisim engellemeleri oldu. Etkin Haber, Yeni Demokrasi, Umut Gazetesi, Gazete Karinca, Avrupa Haber’inde aralarinda bulundugu onlarca internet sitesi, defalarca erisime engellendi.
DW Türkçe ve Amerikanin Sesi web sitelerine lisans basvurularini yapmadiklari gerekçesiyle erisim engeli getirildi. Yilin ilk 6 ayinda da yogunluklu olarak yolsuzluk, usulsüzlük, rüsvet, görevi suistimal, cinsel taciz haberlerine yönelik erisim engeli kararlari getirildi. Tarikat yurdunda intihar eden Enes Kara hakkindaki haberler, Mersin Limani’nda uyusturucu ticaretine yönelik operasyon haberleri, Ege Üniversitesi’nde “kisiye özel” açilan ilanlar, Esenyurt Belediyesi’nin AKP’li eski baskanlari dönemindeki usulsüzlük iddialari, IBB’ye haciz uygulatan sirket ile ilgili haberler, CHP Grup Baskanvekili Engin Özkoç’un Cumhurbaskani Erdogan’a yönelik ifadeleri, Izmir’de görevli agir ceza mahkemesi üyesi hakkindaki kadina yönelik siddet haberleri, Milli Savunma Bakan Yardimcilari hakkindaki iddialara yönelik köse yazilari ve haberler, CHP’li Belediyeden ihale alan AKP’linin görevinden ayrilmak zorunda birakilmasina iliskin haberler, Sözcü yazari Çigdem Toker‘in Halkali-Ispartakule demiryolu hatti ihalesi hakkinda yazdigi “Ayni ihaleyi 2 katina gizlice tekrarladilar” baslikli yazisi, Engelli Web Dernegi’nin sitesindeki ‘Türk Hava Yollari’nin eski Yönetim Kurulu Baskani Ilker Ayci hakkindaki haberler erisime engellendi.
“BASIN ÖZGÜRLÜGÜNE YENI DARBE: SANSÜR YASASI”
Türkiye’nin basin ve ifade özgürlügü alanindaki vahim tablosu ortadayken Mayis ayinda AKP ve MHP ortakliginda Meclis’e yeni bir yasa teklifi gönderildi. ‘Dezenformasyonla mücadele’ gerekçe gösterilerek gönderilen yasa teklifi, gazetecileri ve sosyal medya kullanicisi milyonlarca vatandasi susturmak için yeni suç tanimlari ve hapis cezalari öngörmekte. ‘Sansür yasasi’ olarak adlandirilan yasa, Meclis Komisyonlarindan geçirildikten sonra, iktidar tarafindan tatil sonrasina birakildi. Kanunun Ekim ayinda TBMM Genel Kuruluna getirilmesi planlaniyor.”
