Gece uykusunu bölüp yemek yeme aliskanligi, pek çok rahatsizliga davetiye çikariyor
Gün içinde yeterli beslenmenize hatta aksam yemegini yemis olmaniza ragmen, gecenin ilerleyen saatlerinde kendinizi mutfakta buzdolabinin önünde buluyorsaniz, uykunuzu bölerek atistirmak için bilinçli / bilinçsiz olarak yiyecek hazirliyorsaniz mutlaka bir hekime basvurmali, fiziksel ve ruhsal sagliginizi koruma altina almalisiniz.
Gece yeme sendromu, kesintili uyku ( uykusuzluk ) ile birlikte ortaya çikan bir yeme bozuklugudur. Gece boyunca birkaç kez yemek yemek için uyanmalara yol açar. Tedavi edilmediginde saglikli kiloyu korumayi zorlastirir. Ayrica diyabet ve yüksek tansiyon gibi saglik sorunlari riskini artirir. Gece yeme bozuklugu olan bireyler uyku öncesi yemek yemediklerinde uyuyamayacaklarini hissedebilirler. Gecenin ortasinda yemek yeme istegi üzerinde kontrollerini kaybedebilirler. Gece yeme bozuklugu olanlarda genellikle geceleri daha kötü olan depresyon veya anksiyeteye daha sik rastlanir.
YYÜ Gaziosmanpasa Hastanesi Iç Hastaliklari Uzmani Dr. Ögretim Üyesi Kamil Seref Basmacioglu, gece yeme bozuklugu olan kisilerde pek çok hastaligin olabilecegini söyleyerek, uzman doktorlar tarafindan kontrol altina alinmasi gereken önemli bir süreç oldugunu ifade etti ve önemli bilgiler paylasti.
Yaklasik olarak her yüz kisiden birinde ‘Gece Yeme Sendromu’ vardir. Ideal kilosunun üzerinde olanlar, depresyon veya anksiyetesi olanlar, madde bagimliligi olanlar veya yeme bozukluklari olanlarda bu durum daha da yaygindir.
Gece yeme sendromu, uyurgezerlik veya diger anormal uyku davranisi degildir. Uykuyla iliskili yeme bozuklugundan farklidir çünkü bu kisiler yemek yerken tamamen uyaniktir. Gece yeme sendromu olanlar, uyandiklarini ve yemek yediklerini hatirlar. Ancak; uyku ile ilgili yeme bozuklugu olan insanlar uyurken yemek yer ve ertesi gün bunu hatirlamazlar.
BELIRTILERI VE NEDENLERI
Gece yeme sendromunun belirtileri genellikle birkaç hafta veya ay sürebilir. Yemek yemek için uyanma nedeni ile , genellikle haftada dört defadan fazla uykusuzluk yasarlar. Birkaç hafta veya ay boyunca yemek yemek için (bazen bir gecede birkaç kez) uyanirlar. Tekrar uyumak için midelerinin dolu olmasi gerektigini düsünürler
Geceleri çok kalori almak : Bu bozuklugu olan kisiler, gece günlük gida alimlarinin 25'inden fazlasini tüketirler. Yatmadan önce gece geç saatlerde, gece boyunca veya her ikisinde de yiyebilirler. Birçok kisi büyük bir ögün yemek yerine gece boyunca daha küçük ögünler veya atistirmaliklar yer. Genellikle kalori, karbonhidrat veya seker orani yüksek yiyecekleri arzularlar.
Gün içinde istah azalmasi: Hiperfaji (yogun açlik ve asiri yeme) aksamin ilerleyen saatlerinde ve gece olur.
Gece kisiler kahvalti için aç olmayabilir. Bazi insanlar ögleden sonraya kadar aç hissetmezler.
Depresyon ve anksiyete: Depresyon ve anksiyete gibi zihinsel saglik durumlari genellikle birlikte ortaya çikar. Gece Yeme Sendromu olan insanlar, yemeklerini kontrol edemediklerini hissetme egilimindedir. Utanmis, üzgün veya utanmis hissedebilirler.
Sirkadiyen ritim bozukluklari: Sirkadiyen ritim, vücudun ne zaman yorgun, uyanik ve aç hissettiginizi kontrol eden dogal “saatidir” . Gece yeme sendromunuz varsa, dahili saatiniz olmasi gerektigi gibi çalismamaktadir, bu sebeple vücudunuz, gündüz yerine geceleri aç ve uyanik hissetmenizi saglayan hormonlari salgilar.
Genler: Bazi ailelerde sik görülür, bu nedenle bazi genlerin bozuklugunun hazirlayici oldugu düsünülmektedir.
Ruh sagligi: birçok insanda ayrica depresyon ve anksiyete gibi duygu durum bozukluklari vardir.
Diger bozukluklar: Bu kisilerin baska yeme bozukluklarina ve madde kötüye kullanimi bozukluklarina sahip olma olasiligi daha yüksektir. Ayrica obeziteye egilimli olma olasiliklari daha yüksektir.
Gündüz diyeti: Bazen gün içinde yeterli kalori almamaktan kaynaklanabilir. Gün içinde yiyecek alimini kisitlayan kisilerin gece yemeleri daha olasidir.
TESHIS VE TESTLER
Geceleri ne siklikta uyandiginiz ve tekrar uyumaniza neyin yardimci oldugu da dahil olmak üzere belirtilerinizi soracaktir. Fiziksel sagliginizi kontrol etmek için sizi muayene edecekler ve ruh haliniz, duygulariniz ve zihinsel sagliginiz hakkinda sorular sorulur.
Doktorunuz sizden bir uyku günlügü tutmanizi isteyebilir. Ne zaman uyandiginizi ve gece ne yediginizi takip etmek, saglayicinizin tedavi planlamasina yardimci olabilir. Anormal uyku davranislarini kontrol etmek için geceyi bir uyku çalisma merkezinde geçirmeniz de gerekebilir.
YÖNETIM VE TEDAVI
Doktorunuz bir tedavi veya birkaç tedavi yönteminin bir kombinasyonunu önerebilir. Tedaviler sunlari içerir: Bilissel davranisçi terapi, rahatsiz edici davranislari degistirmenize ve daha saglikli aliskanliklar edinmenize yardimci olabilecek bir tür konusma terapisidir. Yasam tarzi degisiklikleri ve ilaçlar.
Ruh halinizi iyilestirmek ve duygularinizi düzenlemek için gerekiyorsa seçici serotonin geri alim inhibitörleri (SSRI'lar) gibi antidepresan ilaçlar a gerek duyulabilir.
Sakinlesmenize ve tekrar uykuya dalmaniza yardimci olmak için asamali kas gevsetme gibi zihin-vücut egzersizleri bu tedavide önemli destek verecektir.
Her gün yaklasik 15 ila 30 dakika özel bir isik kullanarak isik tedavisi (fototerapi). Bu lamba sirkadiyen ritminizi degistirmenize yardimci olur, böylece geceleri uykulu hissedersiniz.
Uyku-uyaniklik döngüsünü düzenleyen ve kontrol eden bir hormon olan melatonin. Doktorunuz gece uyumaniza ve uykuda kalmaniza yardimci olmak için melatonin takviyeleri almanizi önerebilir.
Kilo yönetimi programi sayesinde saglikli bir kiloyu koruyabilir, besleyici gidalar seçebilir ve daha iyi hissedebilirsiniz.
ÖNLEM
Uzman doktor ve beslenme uzmaninin kontrolünde saglikli yiyecekler seçilmesi en önemli adimdir. Evde yalnizca saglikli yiyecekler bulundurdugunuzdan emin olmalisiniz. Önlem süresince yag ve seker orani yüksek gidalar eve alinmamalidir.
Iyi uyku hijyeni uygulanmasi önemlidir. Yatak odasi çok sicak veya soguk olmamalidir. Her gün ayni saatte uyumaya hazirlanarak, yatmadan önce kafein ve elektronik kullanimindan kaçinilmalidir.
Akil ve ruh sagliginiza dikkat edin: Stresi meditasyon ve derin nefes alma ile yönetmeye çalisin . Üzgün veya endiseli hissediyorsaniz, doktorunuzla konusun. Danismanlik ve terapi, duygulari yönetmenize ve ruh halinizi iyilestirmenize yardimci olabilir.
Gün boyunca aktif kalmak: Gündüz düzenli egzersiz ve fiziksel aktivite, geceleri daha iyi uyumaniza yardimci olur.
GÖRÜNÜM / PROGNOZ
Tedavi edilmeyen gece yeme sendromu diger saglik sorunlarina ve duygusal zorluklara neden olabilir. Seker hastaligi, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon ve asiri kilo tasimaktan kaynaklanan diger sorunlara yol açabilir .
Bu durum ilaçlar ve yasam tarzi degisikliklerinin bir kombinasyonu ile tedavi edebilir. Birçok kisi, kapsamli bir tedavi planina bagli kalarak semptomlardan kurtulur.
Gece yeme sendromu belirtileriniz varsa doktorunuzu arayin. Degerlendirmeleri yapmak, uyanmaniza neden olabilecek saglik kosullarini kontrol etmek önemlidir. Üzgün veya endiseli oldugunuz duygu durumlarinda mutlaka doktorunuzla konusulmalidir.
Kilo alimi ve gündüz asiri uykulu olmanin yani sira çaresizlik duygusu yaratabilir. Ne zaman yemek yeme ihtiyaci hissettiginiz ve uykuya dalmaniza yardimci olacak seyler de dahil olmak üzere semptomlariniz konusunda dürüst olunmalidir. Üzgün, endiseli veya utanmis hissediliyorsa doktora söylenmelidir. Bu ayrintilar en etkili tedavilerin planlamasina yardimci olur.